میرباقری: «عرب‌نیا» را برای نقش دیگری در مختارنامه مدنظر داشتم

به گزارش مهر، داوود میرباقری عصر جمعه در کارگاه بازیگردانی در سینما که در پنجمین جشنواره حسنات اصفهان در تالار سوره برگزار شد، با بیان اینکه بازیگری یک فرایند خلاقانه است، اظهار داشت: بازیگر باید بر مبنای چارچوب تعریف شده و یا توافقی با کارگردان کار خود را آغاز کند و به ویژگی‌هایی از شخصیت دست یافته و خصوصیاتی را نیز به این شخصیت سوار کنید؛ بر این اساس باید مدام فکر کنید و قوه تخیل خود را به کار انداخته و شخصیت را شکل دهید.

وی با بیان اینکه بازیگر می‌تواند چندین پیشنهاد خلاقانه برای کارگردان داشته باشد، افزود: این پیشنهادها بر مبنای تحلیل، استنباط و تفکر بازیگر است؛ من در طول کارهایم بارها با بازیگرانی روبرو شدم که کارگردان را در برابر چند انتخاب قرار می‌دهند که کار را سخت می‌کند.

این کارگردان سینما تاکید کرد: بر این اساس به این باور قطعی رسیدم که بازیگری یک فرایند خلاق است و نمی‌توان بر اساس چند فرمول کلیشه‌‌ای شخصیت بازیگر را شکل داد.

وی ادامه داد: از سویی انسان از ابزار مهم و مادر در سینمای ایران است که باید پیش از کار شناخت دقیقی از ابزار داشته باشیم.

میرباقری به ذکر مثالی در این ارتباط پرداخت و بیان داشت: برای نقش قطام نیازمند نمایش یک زن اغواگر بودیم، پیشنهادهای بسیاری می‌توان درباره این شخصیت از نظر نگارش فیلمنامه، فیزیک، خلقیات و غیره مطرح کرد و این امر در کار بازیگری تاثیر دارد.

وی اضافه کرد: این در حالی است که به طور مثال در بسیاری از فیلم‌ها شخصیت‌های حزب‌اللهی را به یک شکل و شمایل نشان می‌دهند و این در حالی است که در ۱۰ فیلم می‌توان ۱۰ نوع از این انسان‌ها را نشان داد.

کارگردان فیلم امام علی(ع) با بیان اینکه گر اهل خلق شخصیت باشیم تماشگر نیز از دیدن آفریده شما لذت می‌برد، ادامه داد: بر این اساس آفرینش، خلق کردن و کندوکاو در شخصیت‌ها بسیار مهم است و اگر در کنار بازیگری خوب قرار گیرد فیلم بسیار زیبا می‌شود.

بازیگری نیازمند خلق شخصیت و تمرکز ویژه در این ارتباط است

وی با اشاره به اینکه بازیگری نیازمند خلق شخصیت و تمرکز ویژه در این ارتباط است به بیان خاطره‌ای از آغاز کار خود پرداخت و تصریح کرد: من کار خود را با بازیگری آغاز کردم، یک بار مربی من در کلاس گفت که روی فلان شخصیت تمرکز کنم و من در تمام طول مدت در این فکر بودم که یعنی چه؟ یعنی من باید فلان فرد باشم و مدام در حال تمرکز بودم اما به نتیجه‌ای نرسیدم. همین جا بود که فهمیدنم من نمی‌توانم بازیگر باشم.

میرباقری با بیان اینکه مهم‌ترین رکن یک اثر سینمایی بازیگر آن است، تصریح کرد: اگر متن، کارگردانی، نورپردازی و مابقی ارکان درجه یک باشند اما بازیگر نتواند نقش خود را به درستی ایفا کند مخاطب و کارگردان نتیجه‌ای نخواهد گرفت.

وی اضافه کرد: بر این اساس مسئله بازیگر اصلی‌ترین و مهم‌ترین بخش یک فیلم داستانی و پر از آفرینش و تخیل است و همه اینها بستگی به ضریب هوشی بازیگر دارد که هر چه بیشتر نقش وی ماندگارتر می‌شود.

کارگردان شاهگوش در ارتباط با استفاده از بازیگران حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای در فیلم خود ابراز داشت: در کارهای من کاراولی‌ها به همان اندازه حرفه‌ای‌ها حضور دارند؛ به طور مثال برای نقش قطام افراد بسیاری کاندیدا بودند اما هیچ کدام مطابق نقش ذهنی من از قطام نبودند بنابراین این قدر در میان بازیگران جست و جو کردم تا خانم آسایش را مناسب این نقش دیدم.

ضرورت بازنویسی فیلمنامه برای کشف زوایای پنهان

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با توجه به اینکه اغلب آثاری که کارگرانی کرده را خود نگاشته است، گفت: توصیه من به کارگردان این است که زمانی که فیلمنامه‌ای را خودتان ننوشتید حداقل یکبار آن را بازنویسی کنید تا زوایای پنهان آن را کشف کنید و ارتباط شما با کار گسترده شود.

میرباقری تصریح کرد: در واقع صحبت من این است که کارگردان باید تصور روشنی از آنچه رخ می‌دهد داشته و نزدیک به آن ذهنیت را تخیل و تصور کرده باشد تا به آنچه می‌خواهید برسید.

وی با بیان اینکه در حوزه کار هنری دو تا سه مسئله را باید محور کار خود قرار دهید که شامل مطالعه، مشاهده و تجربه است، افزود: برای درک شخصیت‌ها بهتر است به ایده‌ها و تجربه‌های خود در زندگی رجوع کنیم.

کارگردان مختارنامه در ارتباط با اینکه برای نقش مختار و قطام از بازیگرانی استفاده کرده که یا تازه کار و یا نقش درخشانی در طول باری خود نداشته‌ا‌ند و این اعتماد از کجا ناشی می‌شود، ابراز داشت: بخشی از این امر قابل توصیف نیست چراکه به شکل غریزی و جوهری است؛ البته من بی‌گدار نیز به آب نمی‌زنم چون به کار خود اعتماد دارم.

وی اضافه کرد: در نهایت در صورت انتخاب اشتباه نیز اتفاقی رخ نمی‌دهد چراکه بازیگر دو تا سه سکانس بازی می‌کند و در نهایت مشخص می‌شود که اشتباه کرده‌ایم.

میرباقری با بیان اینکه عرب‌نیا پیش از بازی در نقش مختار نیز پیشینه خوبی داشت، گفت: اما باید به این نکته اشاره کنم که من عرب‌نیا را برای نقشی دیگر در مختارنامه در نظر داشتم، اما در جلسه‌ای که با وی داشتیم به گونه‌ای صحبت می‌کرد که انگار مختار است و من برای این نقش وی را در نظر گرفتم و پس از پایان کار به وی گفتم که وی را برای نقش دیگری می‌خواستم.

نوع درگیری عرب‌نیا با مختارنامه به دغدغه‌های من نزدیک بود

وی اضافه کرد: در مسیر ساخت فیلم، به دلیل رخ دادن اتفاقی برای آقای عرب‌نیا که همان بخشی از سر و چشم وی آسیب دید که در فیلم نیز نیاز به گریم داشت؛ شب واقعه من با عرب نیا سه ساعت صحبت و متوجه شدم نوع مشغله و درگیری عرب‌نیا مطابق تمام فضاهایی که در طول فیلمنامه نوشته و لمس کردم و درست از جنس دغدغه‌های من است.

کارگردان مختارنامه تاکید کرد: در ادامه نیز متوجه تسلط بالای عرب‌نیا با دو تا سه پیشنهاد درباره بازیگری شدم و هربار نیز چند پیشنهاد برای کار خود داشت و این انرژی بازیگر به من می‌گفت که قرار است شاهد اتفاقات خوبی برای فیلم باشم.

وی در ارتباط با اینکه چگونه قاب تئاتری‌ها یا سینمایی‌ها را در بازی سینما یا تئاتر می‌شکند، گفت: بازی در مدیوم سینما، تئاتر و تلویزیون دارای تفاوت‌های آشکاری است؛ در تئاتر با بازیگری مواجه هستیم که در فضایی تاریک با صحنه خاص روبرو است و باید به گونه‌ای صحبت کند تا ته سالن نیز صدای وی را متوجه شوند.

میرباقری افزود: این فاصله‌ها در سینما نیازی نیست، دوربین در فاصله بسیار کمی از بازیگر است و تصویری بسته‌ای از وی به نمایش در می‌آید که کوچک‌ترین ری‌اکشن پوستی را نیز می‌توان در وی ثبت کرد.

در سینما نیازی به احساسات غلیظ، صدای درشت و حالت صورت خاص نیست

وی گفت: در سینما نیازی به احساسات غلیظ، صدای درشت و حالت صورت خاص نیست و با کوچک‌ترین اشاره مطلب قابل القا به مخاطب است و این در حالی است که اگر تئاتری فاقد این خصوصیات باشد دیگر نباید نام تئاتر بر آن نهاد.

وی اضافه کرد: این در حالی است که یک سال در جشنواره تئاتر متوجه این نکته شدم که بازیگران تئاتر سینمایی و زیرپوستی روی صحنه بازی می‌کنند و این امر نشان از این دیدگاهی غلط است که چرا کار تئاتری‌ها اغراق‌آمیز بوده است؛ بدین ترتیب جای بازی تئاتری و سینمایی در برخی فیلم‌ها و تئاترها عوض شده است.

این کارگردان سینما ابراز داشت: بازی روی صحنه تئاتر باید به گونه‌ای باشد که برای تمام تماشگران تا ته سالن قابل درک باشد اما در سینما این فاصله با تماشاگر وجود ندارد و باید بازی بدون اغراق و پیراسته و اقدامات برای تماشگر قابل باور باشد.

وی افزود: از تفاوت‌های اساسی این دو نوع بازی اینکه سینما تکه تکه است و بازیگر باید هوشمندی لازم را در