زنگ خطری جدی برای کتاب!

شناسایی کتاب های خوب و ارزشمند در موضوعات مختلف و معرفی نویسندگان شاخص حوزه های مختلف به جامعه علمی و کتابخوان و تجلیل از این کوشندگان، از مهم ترین آثار مثبت جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است . معرفی بهترین کتاب های منتشر شده در طول یک سال برای علاقه مندان حوزه کتاب و کتابخوانی از دیگر نتایج پربار این جشنواره مهم محسوب می شود. کتاب سال، شاخص تعیین کتاب های برتر و معرف استانداردهای کتاب های خوب برای اهل قلم است و از طریق این شاخص، نویسندگان حوزه های مختلف می توانند معیاری درست برای آغاز یا ادامه نگارش های خود داشته باشند.

با بررسی کتاب های راه یافته به مرحله دوم داوری کتاب سال طی 10 سال گذشته، تعداد کتاب های برتر، در بهترین حالت، 2.7 درصد از تولیدات چاپ اول هر سال را تشکیل می دهد. در بررسی کلی، آمار نشان می دهد که از مجموع 334903 عنوان کتاب چاپ اولی که طی یازده سال (1383-1393) منتشر شده است، 3435 عنوان، یعنی یک درصد کتاب های چاپ اول را می توان کتاب به مثابه محمل دانش معرفی کرد که تحت عنوان کتاب های برتر از آن ها نام می بریم.

اگر این مقایسه با تمام کتاب های یک سال، یعنی مجموع کتاب های چاپ اول و مجدد، صورت بگیرد، نسبت کتاب های برتر آن قدر کوچک است که در حکم صفر یا هیچ است. این تحلیل واقع گرایانه زنگ خطری جدی برای کتاب به شمار می رود و ما را بر آن می دارد که هرچه سریع تر برای رفع مشکلات کیفی کتاب گام برداریم تا مشکلات کمی؛ چرا که افزایش تولید کتاب یا شمارگان آن در حالی که محتوای کتاب از منظرهای گوناگون رو به نزول است مشکلی از جامعه کنونی ما رفع نخواهد کرد.

این که امسال در گروه های کلام، زبان عربی، شیمی، ریاضیات و ... هیچ کتابی برای راهیابی به مرحله دوم نداشتیم اینکه در مرحله بعدی، بخش قابل توجهی از آثار در گروه های مختلفی چون فلسفه، تاریخ، کودک و نوجوان کتاب های ترجمه شده است و نه تألیف شده و بسیاری از ایرادهای محتوایی دیگر، همه و همه موضوع های مهم و حساسی است که ما را به تفکر و تأمل بیشتر برای آینده کتاب ایران ترغیب می کند. امیدوارم که به حول و قوه الهی طی سال های آتی شاهد اتفاقات بهتری در حوزه کتاب ایران باشیم.

*منبع: روزنامه خراسان