ماجرای عجیب آلبوم محسن چاوشی

به دنبال موفقیت نسبی این آلبوم که بخشی از آن مرهون سریال شهرزاد محسوب می شود، زمزمه های تردید در صحت اشعار منتسب به استاد شهریار در فضای مجازی پیچید.

چندی نگذشت که "هادی بهجت تبریزی" فرزند استاد شهریار انتساب اشعار آلبوم یاد شده به پدر خود را تکذیب و ماجرا با عذرخواهی رسمی محسن چاوشی ظاهرا ختم به خیر شد.

این خواننده پاپ در صفحه ی مجازی خود اعلام کرد که این شعر به اشتباه به استاد شهریار نسبت داده شده و به همین دلیل نیز وی از پسر استاد شهریار دلجویی کرده است!
این ماجرا که به یک سریال پر رمز و راز در دنیای مجازی بدل شده است حاوی نکاتی است که "همشهری" به بررسی آنها پرداخته است:

نقش دفتر شعر و ترانه چیست؟!

برای تائید اشعار یک آلبوم موسیقی، مرکزی تحت عنوان دفتر شعر و ترانه ی وزارت ارشاد، بعد از بررسی های لازم، مجوز استفاده از اشعار آن اثر را صادر می کند.

درحالیکه عملکرد این دفتر و سخت گیری های صورت گرفته در آن به یکی از گلایه های اهالی موسیقی بدل شده است اما یکی از سئوالات بی جواب در این ماجرا این است که نقش دفتر شعر و ترانه وزارت ارشاد در بررسی اشعار آلبوم های موسیقی چیست و چرا صحت و سقم انتساب اشعار به شعرای مختلف توسط این مجموعه مورد بررسی قرار نمی گیرد!

با وجود اینکه اعضای این دفتر را جمعی از شعرای مطرح تشکیل می دهند اما اینکه کسی از این جمع نتواند صحت انتساب اشعار به یک شاعر بنام معاصر را بررسی کند، جالب و قابل توجه است.
محمدعلی بهمنی رئیس شورای شعر و ترانه ارشاد در پاسخی کوتاه به این پیگیری در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: این ترانه نه مجوزی از این شورا داشته و نه تقاضایی برای دریافت مجوز آن صورت پذیرفته است.

سعید بیابانکی، عضو دفتر شعر و ترانه ارشاد هم در گفتگو با جام جم با این ادعا که اغلب ما بیش از 20 سال است که شاعریم، گفته که تمام ایرادهای گرفته شده از سوی این دفتر فنی است.
وی با اعلام اینکه ترانه‌های منتشر شده در قالب موسیقی این سریال از شواری شعر و ترانه وزارت و فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز نگرفته اند و سازوکار دیگری دارند و این آلبوم از ارشاد مجوزی نگرفته است.

به اعتقاد کارشناسان، عدم امکان بررسی اصالت اشعار از سوی دفتر شعر و ترانه ی وزارت ارشاد چه بسا می تواند منجر به تحریف آثار شعرای بنام کشور شده یا حتی آثار شاعران ممنوعه نیز به نام دیگران منتشر گردد که در آنصورت هم مشکلات بیشتری پدید خواهد آورد!

حقوق شاعر چه می شود؟!

صالح سجادی، شاعر و مسئول انجمن شعری خط سوم تبریز در گفتگویی اظهار داشت: جای تعجب است که یک شعر بدون بررسی دقیق صاحب اثر و رعایت حقوق مادی و معنوی شاعر، تبدیل به آلبوم موسیقی می شود!

وی انتساب شعر به افراد مختلف بدون تحقیق کارشناسی را اشتباه دوم این ماجرا خواند و با اشاره به قانون حمایت از حقوق مؤلفان گفت: تمام حقوق آثار منتشر شده ی یک شاعر یا نویسنده تا 35 سال بعد از مرگ وی نیز متعلق به خانواده ی صاحب اثر خواهد بود.

این شاعر تبریزی با بیان اینکه حتما مجموعه ی تیم آقای محسن چاوشی همواره از مالکیت معنوی آلبوم های موسیقی خود دفاع می کنند، ادامه داد: حتی با فرض صحت انتساب شعر "افسار" به استاد شهریار، اینکه قبل از انتشار آلبوم مذکور از خانواده ی ایشان کسب رضایت نشود، امری غیرحرفه ای محسوب می شود.

سجادی، با اشاره به داستان چگونگی انتخاب شعر این آلبوم، استفاده از یک شعر بر مبنای حدس و گمان و انتساب اشعار به این و آن را یکی از زوایای عجیب ماجرا عنوان کرد و گفت: چنین مسیری نمی تواند راه درستی برای استفاده ی یک شعر در آلبوم موسیقی باشد!

در همین حال "محسن بوالحسنی" که خود را وکیل محسن چاوشی معرفی کرده و از جانب وی با رسانه های مختلف گفتگو کرده است در خصوص دلیل وقوع چنین اشتباهی در عالم حرفه ای گفت: این یک اشتباه از سوی همکاران آقای چاوشی بوده و ماجرا با یک عذرخواهی و دلجویی از خانواده ی استاد شهریار ختم به خیر شده است.

وی در پاسخ به اینکه چرا اشعار یک آلبوم موسیقی، بدون تحقیق و بررسی و کسب رضایت از صاحب اثر مورد استفاده قرار می گیرد گفت: حالا که هر دو طرف رضایت داده اند، شما چرا رضایت نمی دهید؟!

پر واضح است که خانواده ی استاد شهریار مقید تر از آن هستند که انتظاری بیش از یک عذرخواهی داشته باشند اما این امر هرگز اصل اخلاق حرفه ای و رعایت حقوق مولفان در عرصه های مختلف را انکار نمی کند.

شاعر "افسار" پیدا می شود

ماجرای جستجوی شاعر آلبوم "افسار" ادامه داشت تا اخباری مبنی بر ثبت این شعر به نام خانم "پریناز جهانگیر عصر" از سوی یکی از سایت های ادبی منتشر شد.

محسن بوالحسنی، همان وکیل محسن چاوشی از پیدا شدن شاعر "افسار" خبر داد و افزود: محسن چاوشی پس از رخ دادن این اشتباه، تأکید زیادی داشت تا شاعر واقعی «افسار» پیدا و حقوق مادی و معنوی‌اش پرداخت شود!

به گفته ی آقای وکیل، حتی سراینده‌ی قطعه‌ی «افسار» هم نمی‌دانست شعرش توسط محسن چاوشی بصورت یک آلبوم موسیقی درآمده است!

وی البته از لزوم رعایت حریم شخصی این بانوی شاعره سخن گفت و تاکید کرد: برای محسن چاوشی امنیت و حریم شخصی خانم «جهانگیرعصر» از همه‌چیز مهم‌تر است و ما نیز از همه‌ی رسانه‌ها می‌خواهیم که فضای امن و بی‌حاشیه‌ای را برای این شاعر فراهم کنند!
شاعر "افسار" خیلی هم خوشحال است

محسن بوالحسنی که در مقام یک خبرنگار با خانم پریناز جهانگیر عصر مصاحبه کرده تصریح کرد: خانم جهانگیر عصر اتفاقا از اینکه شعرش در اثر محسن چاوشی استفاده شده خیلی هم اظهار خوشحالی کرد!

به گفته وی، "پیدا کردن شاعری که جز یک اسم و فامیل هیچ‌کس چیزی درباره‌اش نمی‌دانست و حتی اسمش را هم نشنیده بودند مشکل بود اما اما بالاخره پیدا شد"!

بوالحسنی با بیان اینکه داستان جست‌وجویی را که این روزها برای پیدا کردن شاعر شعر "افسار" شکل گرفته بود برایش تعریف کرده افزود: هیجان‌زده بود و خوشحال. باورش نمی‌شد که در این چند روزی که به گفته خودش از همه جا بی‌خبر بوده این همه اتفاق افتاده است.
به گفته ی آقای وکیل، این بانوی شاعر دلیل بی‌خبری خود از ماجرای آلبوم موسیقی محسن چاوشی را برخی گرفتاری های خانوادگی و شخضی عنوان کرده که باعث شده اند پیگیر اخبار نباشند.

افتخار گفتگو با شاعر افسار نصیب آقای وکیل شد!

گرچه وکیل محسن چاوشی و همچنین مسئول انجمن شعر خط سوم تبریز از امتناع خانم پریناز جهانگیر عصر برای گفتگو با رسانه ها و علاقه ی ایشان برای ناشناس ماندن سخن به میان راندند اما به فاصله ی یک روز، عکس و گزارش کامل زندگی این بانوی شاعر از سوی "محسن بوالحسنی" در خبرگزاریها منتشر گردید!

به نظر می رسد، دور نگه داشتن این بانوی شاعره و انحصار گفتگو با وی به دلیل جلوگیری از احتمال ایجاد حواشی بیشتر در این خصوص صورت گرفته باشد.

تلاش برای جبران یک اشتباه بزرگ حرفه ای

با اینحال، در این گزارش به نظر می رسد تلاش شده است با آب و تاب دادن به زوایای زندگی و نیز اشعار خانم پریناز جهانگیر عصر، ضمن جلب رضایت این شاعره ی جوان، موضوع بحث از اصل مطلب در خصوص ضایع شدن حقوق یک مولف بخاطر عدم رعایت مسایل حرفه ای به سوی دیگر منحرف شود.

در مصاحبه ی منتسب به شاعر افسار، طوری از خوشحالی و اظهار رضایت خانم جهانگیر عصر سخن به میان آمده انگار که تبدیل این شعر به آلبوم موسیقی منتی بزرگ از سوی خواننده بر گردن شاعر بوده است!
شاید که این ماجرا با رضایت صاحب اثر حل و فصل گردد اما اینکه چگونه یک آلبوم موسیقی بدون بررسی جوانب مختلف حرفه ای مجوز گرفته و منتشر می شود، سئوالی است که همچنان بی پاسخ مانده است!

..............................................................

گزارش از مهرداد خوشکار مقدم