عربستان غرق در گرداب مشکلات است

«سلمان بن عبدالعزیر آل سعود» پادشاه عربستان که از ماه ژانویه سال جاری میلادی سلطنت را از برادرخوانده خود به ارث برد، سعی دارد تصویر یک پادشاه شجاع را از خود به نمایش بگذارد. اما از بد اقبالی، او نیز چون سایر پادشاهان این پادشاهی در بدو امر فارغ از رنج و مشکلات نیست.

«سلمان» وارث یک سیستم شکست خورده، ترک برداشته، فاقد شفافیت و ضعف و سستی در رهبری است. شاخص ترین این مشکلات، حوادثی است که در آئین حج سال جاری رخ داد.

فرو افتادن یک دستگاه جرثقیل در بیت الله الحرام که بیش از 100 کشته به جا گذاشت و احتمال می رود یک حادثه بوده باشد و به دنبال آن، حادثه زیر دست و پا ماندن حجاج در روز 24 سپتامبر - دوم مهر - که آمارهای رسمی شمار جان باختگان آن را 769 کشته ذکر کرده اند و تصادفی هم نبوده است، یک رشته حوادث مرگباری است که در بدو امر پادشاهی ملک سلمان اتفاق افتاد.

این حوادث زنجیره ای مرگبار، همه تلاش های سعودی ها برای ایمن نگاه داشتن اماکن مقدس جهان اسلام را زیر سوال برده است. در قبال این حوادث «محمد بن نایف» ولیعهد عربستان از برادرزاده اش که ریاست کمیته برگزاری حج را به عهده دارد، تقدیر و از او بابت برگزار موفقیت آمیز این مراسم تشکر کرد.

در خلال این اتفاقات مرگبار، آمار تلفات غیرنظامیان در جنگ یمن نیز رو به فزونی است و پادشاهی عربستان در مقابل این آمارها خود را به «نشنیدن» زده است.

طبق آمارهای رسمی سازمان ملل متحد، از زمان شروع بمباران هوایی یمن در ماه مارس سال جاری به دست ائتلاف تحت رهبری عربستان، چهار هزار و 500 نفر کشته شدند که بیش از نیمی از این آمار به غیر نظامیان تعلق دارد.

تلخ ترین حادثه این بمباران ها، بمباران یک مراسم عروسی بود که در تاریخ 28 سپتامبر - ششم مهر - رخ داد و 130 نفر از شرکت کنندگان در این جشن عروسی کشته شدند.

این فقط یکی از حوادث مرگبار این بمباران ها بود. سخنگوی ارتش عربستان البته از مسئولیت این بمباران شانه خالی کرد. این مبارزه هوایی برای دفع شورش گروهی در یمن به راه افتاده است. یمن در طول تاریخ همواره از اهمیتی فوق العاده حساس برای عربستان برخوردار بوده است.

شاهزاده «محمد بن سلمان» وزیر دفاع عربستان و پسر محبوب پادشاه، فرماندهی ائتلاف را عهده دار است. افکار عمومی عربستان نیز با شور و حرارتی وصف ناپذیر از مداخله نظامی کشورشان در یمن حمایت می کنند. اما موفقیت های نیروهای تحت امر سعودی در جنگ یمن فقط محدود به سرزمین های مسطح این کشور است. با ورود این نیروها به مناطق کوهستانی سخت و ناهموار و نواحی پرجمعیت تر، تلفات غیرنظامیان رو به فزونی خواهد گذارد و افکار عمومی را از اهداف و انگیزه های این جنگ دور می کند.

موج انتقاد از پسر شاه و وزیر دفاع مدت ها جوانه زده است. این انتقادها به خصوص در شبکه های اجتماعی نمود بیشتری دارد. دو نامه بی امضا در شبکه اجتماعی علیه پسر پادشاه منتشر شد و از مفاد آن مستفاد می شود که نامه ها را عموزاده های ولیعهد نوشته اند.

این نامه ها اشاره دارد که «ما چگونه می توانیم بپذیریم که همه سرنوشت ما در گرو هوی و هوس یک مشت نوجوان و رویاهای خام مردانی کم حوصله گرفتار مانده است»؟

نگارنده نامه پیشنهاد می دهد که شاهزادگان ارشد کشور تشکیل جلسه دهند و رهبرانی با کفایت تر را برای عهده دار شدن زمام امور کشور برگزینند.

«محمد بن سلمان» وزیر دفاع عربستان فقط 30 سال دارد.

بسیاری از مقامات سعودی صحت این نامه ها را تائید نمی کنند.

نویسنده این نامه ها خود را «نوه عبدالعزیز بن سعود» بنیانگذار پادشاهی آل سعود معرفی کرده است که در سال 1953 میلادی درگذشت.

«اکونومیست» نوشت: نویسنده این نامه ها احتمالا یکی از اعضای خاندان صاحب اقتدار آل سعود است. این خاندان دارای صدها شاهزاده از نسل سوم این خاندان است. نامه ها به هیچ وجه پیشنهاد ایجاد اصلاحات در نظام سیاسی کشور را مطرح نمی کند، بلکه خواستار بازگشت به رویه محافظه کارانه تر پادشاهی آل سعود و غنای ائتلاف با روحانیون سنتی وهابی است. اما تاریخ مصرف این ائتلاف برای سعودی ها تمام شده است.

نشریه انگلیسی نوشت: ظهور و خیزش خونین داعش که ایدئولوژی اش برگرفته از آئین وهابیت است و خطر اشاعه دکترین خشونت در کشور را با خود به ارمغان آورده است نیز هشداردهنده است.

غرب همواره معترض به قرائت خشن از شریعت اسلام در عربستان بوده و به مجازات های جاری در این کشور اعم از گردن زدن اعتراض کرده است. آخرین مورد این مجازات ها، گردن زدن یک جوان شیعه در این کشور بود که موجی از اعتراضات را در غرب برانگیخت.

این رویه، حتی ناراحتی خود سعودی ها را نیز بر انگیخته است. بمباران اخیر مساجد شیعیان نیز موجی از انتقادها را در شبکه های اجتماعی برانگیخت. به دنبال این حادثه، فیلم قتل فجیع یک افسر ارتش سعودی در شبکه اینترنت که نشان می داد مقتول به دست دو تن از عموزاده هایش به جرم اینکه «نگاهبان صلیبیون» است، با لذتی وصف ناپذیر ذبح می شود، نیز موجی از خشم و نفرت و اعتراض را در شبکه های اجتماعی برانگیخت.

اشاره قاتلان به «نگاهبان صلیبیون»، ائتلاف پادشاهی سعودی با آمریکا است.

اکونومیست نوشت: اما هراس سعودی ها فقط از بابت این خشونت ها نیست، اقتصاد نیز در حال ضربه زدن بر پیکر مردم عادی عربستان است. قیمت نفت سال گذشت سقوط کرد، اما عربستان برخوردار از ذخایر غنی منابع ارزی است و سال گذشته رقم این ذخایر بالغ بر 737 میلیارد دلار بود. این ذخایر امسال به میزان 10 درصد کاهش یافت.

بدهی خارجی عربستان بسیار ناچیز است و قابل محاسبه کردن نیست و همین مزیت این امکان را به عربستان می دهد تا ذخیره ارزی خود را مجددا پر کند.

اما ضربه اصلی را سقوط ارزش سهام در بازار بورس بر پیکر مردم عربستان وارد می سازد که بسیار هم مشتاق ورود به این بازار هستند.

ارزش سهام در بورس عربستان سال گذشته 30 درصد سقوط کرد و حتی ورود سرمایه گذاران خارجی به بورس در ماه ژوئن نیز نتوانست از این سقوط جلوگیری کند.