حاشیه های «برجام» از تهران تا نیویورک

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز یکشنبه 12 مهر 1394 خورشیدی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است.

**برجام، همچنان خبرساز

خبرهای مربوط به برجام امروز در سه محور گوناگون در روزنامه ها بازتاب یافت: پایان یافتن تحصن دلواپسان که از دوشنبه ی گذشته در اعتراض به برجام در مقابل مجلس اجتماع کرده بودند، انتقاد از طولانی شدن روند بررسی برجام در مجلس و همچنین دیدار وزرای امور خارجه ی ایران و آمریکا.

دخالت پلیس و در نتیجه جمع شدن خیمه ی دلواپسان که از چندی پیش در اعتراض به برجام جلوی مجلس تحصن کرده بودند، مورد توجه برخی روزنامه ها قرار گرفت.

«قانون» در این خصوص نوشت: تحصن غیر قانونی د ر مقابل مجلس د ر نهایت با نظر مقام معظم رهبری، صد ور حکم قضایی و حضور نیروهای نظامی پایان گرفت. هرچند این برچید ه شد ن تحصن با هزینه های بالایی همراه شد که تمرد چند ساعته متحصنین از فرمان مقام معظم رهبری د ر سر فصل آن قرار د اشت.

به گزارش قانون، صبح روز گذشته خبر مخالفت د فتر مقام معظم رهبری با اد امه تحصن رسانه ای شد اما با گذشت زمانی بیش از 8 ساعت همچنان تعطیلی یا اد امه تحصن د ر هاله ای از ابهام قرار د اشت.رفتاری غیر قابل تصور آن هم از سوی افراد ی که اد عای ولایتمد اری شان را بارها شنید ه ایم،باعث شد جامعه د ر بهت و حیرت قرار بگیرد .

قانون با اشاره به اینکه این افراد حتی به درخواست رییس پلیس و همچنین نمایندگان نیز حاضر به خاتمه دادن به تحصن نشده بودند از قول «حسین سبحانی» نماینده ی مجلس نوشت: شانتاژ اینچنینی که می خواهد د ر تصمیم گیری قوه مقننه تاثیر گذار باشد موانعی بر سر راه تصمیم گیری برای وکلای مرد م ایجاد می کند . معترضان برجام از برخی جریان ها تحریک می شوند و تلاش د ارند مانع کار قانونگذاری نمایند گان شوند .

اجبار دلواپسان به اتمام این تحصن در حالی است که روزنامه های اصولگرا تلاش کردند این اقدام را یک انتخاب و در نتیجه ی قرائت پیام رهبری عنوان کنند.

«کیهان» نوشت: تحصن6 روزه گروهی از طلاب، خانواده های شهدا، جانبازان و جمعی از دانشجویان دانشگاه های تهران در مقابل مجلس شورای اسلامی که از دوشنبه گذشته آغاز شده بود با پیام دفتر رهبر معظم انقلاب پایان یافت.

کیهان در ادامه به نقل از «عمار عمارلو» اولین روحانی متحصن مقابل مجلس و نماینده ی اجتماع کنندگان نوشت: وظیفه ما اطاعت محض از رهبری است. صدای ما به معظم له رسیده و دفتر ایشان خبر داده است معظم له با تدبیر خود خواستار پایان این اجتماع شده اند.

توصیه به اجرای برجام و بررسی آن در مجلس نیز از تازه ترین حواشی برجام بود که از سوی روزنامه ها مورد بررسی قرار گرفت.

روزنامه ی «ابتکار» در این خصوص نوشت: بنا بر اعلام قبلی قرار است امروز نتیجه بررسی های کمیسیون برجام در صحن علنی مجلس اعلام شود. این در حالی است که بنا به گفته نایب رئیس این کمیسیون، گزارش موردنظر به جلسه علنی امروز نمی رسد. این در حالی است که از یک سو هفته گذشته پیاده روهای مقابل مجلس شاهد تجمع و تحصن غیرقانونی تعدادی از مخالفان برجام بود که در نهایت با دخالت پلیس پایان یافت و از سوی دیگر چهره ای همچون آیت الله مکارم شیرازی از مجلس خواست که روند بررسی برجام را این قدر طولانی نکند.

ابتکار همچنین به انتقاد آیت الله مکارم شیرازی از عملکرد مجلس در بررسی برجام اشاره کرد و نوشت: «در این ایام، نامه های زیادی از سوی مردم به دفتر ما می رسد و تلفن های زیادی داریم که می گویند به نمایندگان محترم مجلس توصیه کنید مساله برجام را بیش از این معطل نکنند، آن را تمام کنند، مردم بسیار نگرانند، سزاوار است این عزیزان در فکر برنامه های مهم بعدی باشند، ممکن است در برجام بعضی نقاط ضعف باشد که جمعی از عزیزان نسبت به آن نگرانند، باید به فکر تدبیر و تفسیر صحیح آن باشند.»

روزنامه ی «بهار» نیز در تیتر نخست خود با اشاره به اظهارات آیت الله مکارم شیرازی در تیتری درشت «توصیه به اجرای برجام» کرد.

دیدار تازه ی «ظریف» و «کری» نیز از دیگر محورهای مورد توجه روزنامه ها بود.

روزنامه ی «آرمان» امروز در گزارشی در این خصوص نوشت: اینکه در تهران خیمه دلواپسان علم و سپس جمع شد یا قرار است ظریف برای پاسخگویی به مجلس بیاید و نمایندگان طرح سوال از وزیر خارجه پیرامون مصافحه با اوباما را در دستور کار قرار داده اند یا اینکه موضوع داغ منطقه ای عملیات هواپیماهای روسی بر فراز قرارگاه معارضان سوری است یا نتانیاهو با خشم از توافق هسته ای و تغییرات معادلات به نفع ایران در سازمان ملل سخن می گوید و کشاکش میان ایران و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس وارد فاز تازه ای شده، همه این موضوعات در کناره چندین و چند باره بودن دیدار این دو نمی تواند اهمیت آن را کاهش دهد.

آرمان در اهمیت این دیدار افزود: اگر چه روزگاری نه چندان دور این دیدار در مخیله ها نیز نمی گنجید و پس از آن در ایام مذاکرات به رویه ای متداول و روتین تبدیل شده و دیگر از آن شور هیجانی اولیه خبری نیست اما بازهم برجام به عنوان مهمترین رویداد دیپلماتیک قرن بیست و یکم آن هم در یکی از مهم ترین و پرچالش ترین شرایط چند دهه اخیر حاکم بر مهم ترین عرصه ژئواستراتژیک جهان موضوعی نیست که قابل فروگذاری و عدم نیاز به تلاش مستمر برای قرص کردن پایه های آن باشد به خصوص که این دو در برآمدن آن نقش یگانه و منحصر به فردی داشتند و اکنون نیز در گذر به مرحله اجرایی و با توجه به مخالفت ها و کارشکنی ها و نیز وجود مشکلات ریز و درشت فراوان میان دو کشور، ضرورت هماهنگی و هم افزایی و جلب اعتماد طرفین در تعهد به طی مسیر در چارچوب تفاهمات به عمل آمده قطعی و لازم به نظر می رسد.

***«ب.ز»؛ متهم ردیف اول

از دیروز محاکمه ی «بابک زنجانی» متهم نفتی شروع شد و او زیر شدیدترین تمهیدات امنیتی به شعبه ی 15 دادگاه انقلاب برده شد. این محاکمه و حاشیه های آن امروز محور اصلی بسیاری از روزنامه ها بود.

روزنامه ی «شرق» نوشت: اولین جلسه دادگاهی که طبق اعلام قاضی صلواتی، قرار بود به صورت علنی برگزار شود، دیروز پشت درهای بسته و با حضور تنها چند خبرنگار و همچنین دو خواهر متهم ردیف اول و وکلای سه متهم پرونده و همین طور وکلای وزارت نفت به عنوان شاکی، در شعبه ١٥ دادگاه انقلاب تهران برگزار شد؛ دادگاهی که در ابتدای آن قاضی صلواتی اعلام کرد بر اساس ماده ٣٥٣ آیین دادرسی کیفری، انتشار جریان دادرسی و همچنین هرگونه عکس برداری، تصویربرداری و ضبط صدا در آن ممنوع اعلام شد.

شرق در ادامه با اشاره به برخی از موردهای اتهام زنجانی مانند فساد فی الارض، کلاهبرداری نفتی و بانکی، پولشویی، جعل حواله ی بانکی و ده ها مورد دیگر در گفتگو با «حسین دهدشتی»، نماینده ی آبادان و از اعضای کمیته ی پیگیری پرونده ی بابک زنجانی در مجلس در خصوص تاثیر نتیجه ی این دادگاه بر سرنوشت مسوولان وقت تامین اجتماعی و احکام آنها نوشت: «قطعا نتیجه این دادگاه روی آن موضوع هم تأثیر خواهد داشت. بالاخره یک بخش از این پرونده مرتبط با آن موضوع است. البته ما گله ای هم از نحوه رسیدگی به پرونده تأمین اجتماعی داریم که می خواستم امروز به آقای صلواتی بگویم ولی ایشان مشغله داشتند و امیدوارم در روزهای آینده فرصت این کار پیش بیاید».

یکی از موردهایی که در گزارش بسیاری از روزنامه ها در خصوص پرونده ی زنجانی مورد توجه قرار گرفت، ارتباط این متهم با خارج از زندان اوین در طول بازداشت بود.

روزنامه ی قانون به نقل از نمایند ه ی د اد ستان تهران در این خصوص نوشت: متهم از طریق کارمند ان زند ان اوین با بیرون از زند ان ارتباط برقرار کرد ه و از طریق فرد ی با خواهرش ارتباط می گیرد . متهم از طریق خواهرش «بهاره زنجانی» با خارج از زند ان د ر ارتباط بود ه و د ر رابطه با شرکت مذکور متهم از خواهرش د رخواست می کند تا به کارمند ان شرکت بگوید د ر پرینت های شرکت آی وان تغییراتی را ایجاد کنند و سپس آنها را به بازپرس ارائه د هند . لذا به نظر می رسد متهم د ر مرحله بازد اشت نیز به د نبال جعل اسناد بود ه است.

در همین پیوند «بهمن کشاورز» رییس اتحادیه ی سراسری کانون های وکلای دادگستری ایران در یادداشتی در روزنامه ی «ایران» نوشت: حاصل شنیده ها و خوانده ها تا این زمان این بوده که متهم با همراهی گروهی که ظاهراً بعضی از آنها به عنوان شریک یا معاون محاکمه می شوند، پول هایی را بابت فروش نفت و به بهانه دور زدن تحریم ها دریافت کرده است. اما اکنون معلوم نیست پول ها کجاست. اگر این صورت مسأله درست باشد، ناچار این سؤال در ذهن مطرح خواهد شد که چنین فرآیندی آن هم در مورد فروش نفت، پسته، بادام یا پوست سالامبو نیست که بتوان آن را بر سر هر کوی و برزنی فروخت. بلکه همچنان که برخی مسئولان بلندپایه دولت گفته اند سؤال اصلی این است که چگونه می شود بدون همراهی و همفکری کسانی که در سطوح بسیار بالا دست اندرکار بوده اند، چنین تخلفاتی انجام شود.

وی در ادامه نوشت: اما به بهانه دور زدن تحریم نباید حقوق مردم بر باد رود، آن هم در شرایطی که هر دلار معادل چندین دلار برای مردم و کشور ما ارزش داشته است. آنچه مسلم است، اطلاعات گرفته شده متهم حاضر و شرکای او علاوه بر اینکه علیه خود آنها قابل استناد است، می تواند آغازگر تحقیقات بیشتر هم باشد و در عین حال این سؤال نیز قابل طرح است که سازمان های گوناگون نظارتی در مدتی که این اقدامات انجام می شد چه می کردند؟

***استقبال غمبار از جانباختگان منا

دیروز نخستین گروه از جان باختگان حادثه ی تلخ منا در مراسمی تشریفاتی که عده ی زیادی از مسوولان عالی رتبه ی کشور از جمله سران قوا در آن حضور داشتند وارد کشور شدند. ورود این پیکرها که امروز از مقابل دانشگاه تهران تشییع شدند، بازتاب گسترده یی در روزنامه ها داشت.

«آفتاب یزد» در گزارشی با عنوان «تلخ ترین استقبال» نوشت: همه قوم و خویش و در و همسایه به استقبالشان آمده بودند. هیچ کس حال و روز خوشی نداشت و همه سیاه پوش بودند. اینجا نه خبری از گل و شیرینی بود نه بنر خیرمقدم و تبریک به حاج آقاها و حاجیه خانم ها؛ انگار نه انگار که این جماعت برای پیشباز عزیز تازه حاجی شده شان آمده بودند. هرکسی گوشه ای نشسته و زیر لب روضه می خواند و های های گریه می کرد. هوا گرگ و میش بود که صدای بر زمین نشستن هواپیما غوغا بر پا کرد. همه بر سر و صورت می کوفتند؛ یکی نام پدر را صدا می زد، دیگری داغ برادر را بر سینه می کوبید و پیرزنی خمیده با لباس محلی که یارای گریه کردن هم نداشت نام فرزندش را تکرار می کرد.

این گزارش همچنین ادامه داد: دیروز فرودگاه مهرآباد میزبان قدوم 104 تن از حاجیانی بود که در روز عید قربان در منا قربانی شدند؛ حاجیانی که با لباس احرام رفتند اما معصومانه و مظلومانه با کفن بازگشتند و حج شان نیمه تمام ماند اما به معنای واقعی کلمه حاجی شدند و رفتند و با رفتنشان تلخ ترین حج تاریخ ایران را رقم زدند.واپسین ساعات دوم مهر (عید قربان) بود که تکانه های خبری هولناک، ایران را لرزاند؛ کشته شدن 133 ایرانیدر رمی جمرات به دنبال ازدحام جمعیت آن هم به علت حضور کاروان جانشین ولی عهد سعودی در سرزمین «منا» که سبب تغییر حرکت حجاج و در نتیجه تلنبار شدن آنان و زیر دست وپا ماندن صدها حاجی و نهایتا مرگ آنان شد.

روزنامه ی «فرهیختگان» نیز ضمن اشاره به تشریفات صورت گرفته در مراسم استقبال، به سخنان رییس جمهوری در این مراسم اشاره کرد و نوشت: «جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه از خون عزیزان خود نخواهد گذشت.» این جمله ای است که رئیس جمهوری و دیگر همکارانش در دولت طی روزهای گذشته بارها مورد تاکید قرار داده اند و حسن روحانی در مراسم صبح دیروز نیز بار دیگر آن را بیان کرد تا تاکید کند که پیگیری های مجدانه دولت برای شناسایی علل و عوامل یا مقصرین فاجعه منا ادامه دارد.

به گزارش فرهیختگان، روحانی با اشاره به اینکه اقدام بعدی دولت در این باره شناسایی پیکرهای مطهر است که به سرعت در حال پیگیری است بر این نکته که باید روشن شود که چه کسانی در این حادثه مقصر بوده اند تاکید کرد.

روزنامه ی «جام جم» نیز با اشاره به پیگیری این مساله از سوی همه ی مقام ها و مسوولان کشور نوشت: ده روز پس از فاجعه منا، ریاض در قبال مطالبه افکار عمومی جهان اسلام برای رسیدگی به دلایل اصلی فاجعه منا در انزوایی بیش از پیش قرار گرفته است. این وضعیت به ویژه پس از آن تشدید شد که رهبر معظم انقلاب در بیانات صریحی، مسئولیت ها و تکالیف بین المللی ریاض را به آل سعود یادآور شدند؛ تکالیفی که شاید بتوان ضمانت اجرای آن را «عکس العمل سخت و شدید» در صورت بی توجهی به این تکالیف دانست.

جام جم همچنین اضافه کرد: همزمان تاکید فرماندهان نظامی کشورمان بر پاسخ سخت به بهانه تراشی های عربی و تاکید نهادهای قضایی ایران بر شکایت بین المللی خانواده های داغدار، آل سعود را چنان به وحشت انداخت که حاضر شد از تناقض گویی های اولیه در قبال آمار قربانیان و مفقودان فاصله بگیرد. شاید همین قرار گرفتن ریاض در موضع ضعف نسبت به اقتدار ایران بود که باعث شد برخی دولت های کوچک وابسته به آل سعود در روزهای اخیر اتهاماتی را متوجه تهران کنند تا شاید از این طریق بتوانند به کمک ارباب خود آمده و فشار بر ریاض به دلیل بی کفایتی را کاهش دهند.

*** موسس انتشارات امیرکبیر درگذشت

خبری که دیروز دوستداران فرهنگ و ادبیات کشور را سوگوار کرد خبر ساده یی نبود. «عبدالرحمن جعفری» نه تنها در ایران بلکه در خاورمیانه شخصیت فرهنگی برجسته یی به شمارمی رفت که با تاسیس بزرگ ترین موسسه ی انتشاراتی امیرکبیر در این منطقه، به نوعی پایه گذار سبکی طلایی در این خصوص شد. روزنامه ها امروز زندگی وی را محور یادداشت و گزارش های خود قرار دادند.

«اعتماد» در گزارشی اختصاصی در صفحه ی فرهنگ و هنر خود نوشت: جعفری بیش از نیم قرن در حوزه نشر فعالیت کرده است. داستان زندگی او همواره نقل محافل فرهنگی و انتشاراتی بوده است زیرا او امیرکبیر را تقریبا با دست خالی بنیان نهاد.

این روزنامه افزود: مدیریت او بر انتشارات امیرکبیر ٣٠ سال دوام آورد. در این ٣٠ سال ١٩٦١ کتاب چاپ کرد از جمله فرهنگ لغت معین، فرهنگ فارسی عمید، شاهنامه فردوسی، فرهنگ پنج جلدی انگلیسی به فارسی و صد ها عنوان کتاب در حوزه ادبیات و فرهنگ. همچنین پرداخت حق التالیف و دستمزد ترجمه به نویسندگان و مترجمان در ایران و رعایت حقوق مولف (کپی رایت) از بدعت های جعفری بود. او در چندین قسمت از خاطراتش از انتشار کتاب های بسیاری از نویسندگان به شکل رفاقتی و بدون انعقاد قرارداد می نویسد.

روزنامه ی «اطلاعات» نیز با اشاره به تعدادی از فعالیت های قابل توجه جعفری و موسسه ی امیرکبیر زیر مدیریت او نوشت: از جمله فعالیت های قابل توجه این مؤسسه می توان به انتشار فرهنگ فارسی شش جلدی معین، دائره المعارف مصاحب و فرهنگ انگلیسی و فارسی آریان پور اشاره کرد. همچنین از مولفان و صاحب نظران و حتی شاعران معاصر که آثارشان را انتشارات امیر کبیر منتشر کرده بود می توان به دکتر ذبیح الله صفا، بدیع الزمان فروزانفر، داریوش شایگان، سروش حبیبی، ابراهیم یونسی، حسن شهباز، جلال آل احمد، غلامحسین ساعدی، احمد محمود، احمد شاملو، منوچهر آتشی و فروغ فرخزاد اشاره کرد.