آلفرد نوبل؛ ازاختراع دینامیت تا صلح جهانی

نوبل در وصیت نامه ای که یک سال پیش از مرگ در سال 1895 تنظیم کرد؛ ثروت خود را به بنیادی بخشید تا از افرادی تقدیر کند که طی یک سال گذشته با اقدامات خود بیشترین منفعت را به بشریت رسانده اند. نوبل یک سال بعد در شهر سانرمو ایتالیا درگذشت.

نوبل اعلام کرده بود که مجموع ثروت او باید در اوراق قرضه امن سرمایه گذاری شود و در نتیجه 31 میلیون و 500 هزار کرون سوئد (برابر با یک میلیارد و 700 میلیون کرون سوئد امروز و 197 میلیون یورو)، برای تاسیس بنیاد نوبل استفاده شد.

وی در وصیت نامه خود تعیین کرد که جوایز باید به پنج قسمت مساوی برای فعالان رشته های فیزیک، شیمی، داروسازی، ادبیات و صلح اختصاص یابد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه وی در وصیت نامه اش دریافت کنندگان جوایز نوبل را به این شکل معرفی کرده است: یک فرد که مهم ترین کشف یا اختراع را در زمینه علوم فیزیک، یک فرد که مهم ترین کشف یا ارتقا را در زمینه شیمی، یک فردی که مهم ترین اقدام را در زمینه داروسازی یا فیزیولوژی و یک فردی که بهترین اثر را در زمینه ادبیات آفریده است و فردی که مهم ترین اقدام را در زمینه نزدیکی ملت ها، کاهش یا محو دشمنی ها یا برای ارتقا و حفظ وحدت و صلح انجام داده باشند.

اما بعد از مرگ نوبل که فرزندی هم نداشت و خواندن وصیت نامه او، محتوای این وصیت نامه افراد بسیاری از جمله خانواده او را متعجب کرد. این سند با چالش شدید دو برادرزاده او روبرو شد که آن را احمقانه و باطل دانستند. پادشاه اسکار دوم سوئد (1829 تا 1907) نیز با خواسته های نوبل مخالفت کرده و آنها را ضدملی گرایی دانست.

از این بدتر نوبل برای خود وصی تعیین نکرده و با نهادهایی که از آنها خواسته بود محتوای وصیت نامه را اجرا کنند نیز مشورت نکرده بود.

بنیاد نوبل بعد از سه سال چالش های مستمر برای مدیریت اموال وی تاسیس شد و پنج نهاد موافقت کردند که این جوایز را همانطور که وی می خواست به برندگان اعطا کنند.

بنیاد نوبل از سال 1901 کار خود را با تعیین، اعلام و اعطای جوایز به برندگان در این رشته ها آغاز کرد.

نوبل اقتصاد تنها عنوانی است که در وصیت نامه نوبل نیامده است و هزینه آنها را بانک مرکزی سوئد تامین می کند که در سیصدمین سال تاسیس آن یعنی 1968 این جایزه را بنیان نهاد و برای اولین بار از سال 1969 آن را به برنده این بخش اعطا کرد.