گوناگون

'سونامی سالمندی' در راه است

پارسینه: جمعیت ایران پیر می شود. درحال حاضر 8 درصدِ جمعیت سالمندان هستند. این درصد به سرعت رو به تغییر است. پیش بینی شده تا 20 سال دیگر با پدیده سالمندی در کشور مواجه می شویم. درحالی که هنوز آمادگی های لازم برای آن وجود ندارد.

کاهش زاد و ولد و رشد فرزندآوری در دهه های 50 و 60 سالمندی در ایران را سرعت داده اند. کارشناسان بالا بودن سرعت سالمندی را از ویژگی جوامع در حال توسعه می دانند. سالمندی در کشورهایی همچون ایران در طی 30 تا 40 سال رخ می دهد. این در حالی است که سرعت سالمندی در جوامع توسعه یافته 100 تا 200 سال است.
دو تا سه سال است که سالمندی در ایران مورد توجه قرار گرفته است. مسئولان در این مدت از آینده ای سخن گفته اند که می تواند بحران سالمندی نام بگیرد. آنها می گویند کمتر از ده سال زمانِ برنامه ریزی برای پدیده سالمندی وجود دارد. مدیرکل بهزیستی استان تهران گفته است'اگر در مواجهه با سالمندی عجله نکنیم، سالمندی نه حتی یک چالش، که یک سونامی خواهد شد'.
در این مدت انتقادها و نگرانی های زیادی نسبت به پرداختن به پدیده سالمندی شکل گرفته است. رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر از آماده نبودن شهر تهران برای حضور سالمندان انتقاد کرد. رحمت الله حافظی گفت: نباید سالمندان را از حضور در شهر محروم کنیم.
در سومین نشست 'ابعاد اجتماعی سالمندی' نیز نسبت به اقدامات سازمان های مسئول واکنش هایی نشان داده شد. حسین نحوی نژاد یکی از سخنرانان این نشست بود که به شدت وزارت بهداشت را نقد کرد. معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور تصریح کرد 'سند ملی جامع سالمندان به دلیل کارشکنی وزارت بهداشت هنوز به نتیجه نرسیده و متاسفانه وزارت بهداشت تا چندی پیش شورای ملی سالمندان را به رسمیت نمی شناخت'.
این انتقادها و چالش ها سبب شده تا کارشناسان زیادی اقدامات مسئولان را بی اثر و کم بنامند. چنانچه سعید معیدفر -جامعه شناس- می گوید 'آمادگی برای تجمیع جمعیت در دوران میانسالی در 10 تا 15 سال آینده هیچ است'!
با این وجود مسئولان معتقدند هنوز وقت برای برنامه ریزی در پدیده سالمندی دارند. رییس دبیرخانه شورای ملی سالمندان می گوید در همه جای دنیا برنامه ریزی ها و سیاست ها برای پدیده سالمندی هنگامی که جمعیت به سالمندی رسیده انجام شده است. براتی سده به توان برنامه ریزی برای پدیده سالمندی در ایران امید دارد و می گوید 'ما 5 سال فرصت داریم'.
فرید براتی سده در گفت و گو با فرارو در تحلیل وضعیت سالمندی ایران گفت: پس از سال 1400 شیب سالمندی در کشور ما تند خواهد شد. ما هنوز سالمند نشده ایم بلکه در پنجره جمعیت هستیم. تعداد جوان ها هنوز در کشور ما بیشتر است.
وی ادامه داد: در هر جامعه ای وقتی درصد جمعیتی سالمندان 12 به بالا برسد، به آن جامعه سالمند می گویند. ایران هنوز به 12 درصد نرسیده است. در برخی نقاط کشور البته به این درصد نزدیک شده ایم. مثلا درصد سالمندی گیلان 11 درصد است. استان هایی مانند اصفهان، تهران و آذربایجان غربی نیز درصد بالایی دارند.
رییس دبیرخانه شواری ملی سالمندان همچنین گفت: نرخ ملی سالمندی ما اکنون 8.2 درصد است. تا سال 1415 ما 12 میلیون سالمند خواهیم داشت. 20 سال دیگر سالمندان دوبرابر جمعیت فعلی می شوند.
کاهش زادوولد نقشی در سالمندی جمعیت نداشته است
رییس دبیرخانه شورای ملی سالمندان همچنین درباره تاثیر زادوولد بر سالمندشدن یا نشدن جمعیت، گفت: جمعیت شناسان دو عامل 'میزان زادوولد' و 'امید به زندگی و طول عمر' را در رابطه به سالمندشدن جمعیت بررسی کرده اند.
وی تصریح کرد: جمعیت شناسان عامل امید به زندگی را در سالمندشدن جمعیت ایران مهم تر می دانند و معتقدند کاهش زاد و ولد هنوز نقشی در این مورد ندارد.
سهم سالمندان گوشهِ چشمی بوده است
براتی سده درباره اقداماتی که در حوزه سالمندی انجام شده اظهار کرد: در حال حاضر ما برای سالمندان کار نکرده ایم. هر اقدامی که برای گروه های سنی انجام می شود باید مبتنی بر آمار باشد. درحالی که ما نیازسنجی از وضعیت سالمندان نداریم. هرچند که می دانیم سالمندان چه نیازهایی دارند.
وی همچنین گفت: در تمام دنیا برنامه ریزی برای سالمندی، هنگام رسیدن به آن انجام شده است. ما 5 سال برای این کار فرصت داریم. این فرصت را در برنامه ششم توسعه می توان قرار داد. اگر بتوانیم در این مدت احکام و سیاست های خوبی را جای بدهیم، جلو هستیم؛ در غیر این صورت خیر.
براتی سده همچنین به نیازهای سالمندان پرداخت و در این باره توضیح داد: سلامت جسمی از مهم ترین نیازهای سالمندان است. سالمندان سه برابر دیگران تخت های بیمارستانی را اشغال کرده اند. هزینه درمان آن ها بیشتر است. بیماری های خاص این دوره مانند آلزایمر در سلامت سالمندان اهمیت و هزینه زیادی دارد.
وی در ادامه گفت: سالمندان نیازمند تامین اجتماعی هستند. آنها نیاز به درآمد، بازنشستگی و رفاه اجتماعی دارند. اشتغال، مراقبت و محیطی برای زندگی خوب که آن ها را توانمند کند از دیگر نیازها برای آنهاست.
براتی تصریح کرد: اما مهم تر از همه این موارد موضوع تکریم سالمندان است. احترام و دادن منزلت به سالمند هم در آیین و هم در دین ما وجود داشته و باید احیا شود.
رییس دبیرخانه شورای ملی سالمندان گفت: متاسفانه ما تاکنون به سالمندانمان بی توجه بوده ایم و تنها به آن ها گوشه چشمی انداخته ایم. اگر اقدامی تاکنون انجام شده توسط وزارت بهداشت یا بهزیستی و یا خدمات توان بخشی سالمندان بوده است. در حال حاضر 2.5 میلیون سالمند تحت پوشش صندوق بازنشستگی قرار دارند. 2.5 میلیون نفر از آنها تحت حمایت کمیته امداد در طرح شهید رجایی هستند. اما 800 هزار تا 2 میلیون سالمند کشور ما هیچ خدماتی نمی گیرند. البته این رقم دقیق نیست. اما آنچه مسلم است آنکه حضور سالمندان در دهک های پایینی درآمد زیاد شده است. در سال های 1365 تا 1375 هزینه سالمند نزدیک به 800 هزار تومان در سال بود، در حالی که هزینه آن ها حالا به 9 میلیون تومان در سال رسیده است.
براتی سده همچنین گفت: اکثر سالمندان تحت پوشش نهادی نیستند و مستمری دریافت نمی کنند. نزدیک به 30 درصد سالمندان نیازمند پوشش حمایتی هستند. در ایران قوانین تامین اجتماعی و بیمه ها سنین بالا را تحت پوشش قرار نمی دهند. درحالی که در کشورهای دیگر بیمه هایی وجود دارد که وقتی فرد به سن سالمندی برسد اگر تقاضا کند از حقوقی برخوردار خواهد شد.
شکاف نسلی و سالمندانی که تنها می شوند
رییس دبیرخانه شورای ملی سالمندان در ادامه به پدیده فاصله گیری فرزندان از والدین اشاره کرده و اظهار کرد: این پدیده در ایران در حال ایجاد شکاف بین والدین و فرزندان است. فرزندان بیشتر از قبل تمایل دارند تا تنها زندگی کنند. رقم سالمندان زن تنها 4 برابر سالمندان مرد است.
براتی سده معتقد است که دولت اقدامات مفیدی می تواند در حوزه سالمندی کند. او در این باره توضیح داد: دولت باید به فکر مراقبت و تخصیص بودجه برای سالمندان باشد. برای مثال در ژاپن خانواده هایی که سالمندانشان را نگهداری می کنند از بخشی از مالیات ها معاف خواهند شد. این دست از طرح ها در ایران نیز می توان اثرگذار باشد.
وی ادامه داد: موضوع سالمندی در ایران تنها چندسال است که مورد توجه قرار گرفته و هنوز ایده ها عملی نشده اند. همانگونه که برای جوانان، زنان و... وزارت خانه وجود دارد، باید برای سالمندان نیز وجود داشته باشد و زیر نظر ریاست جمهوری فعالیت کند. ما اگر بتوانیم دو سند سلامت و سند رفاه و تامین اجتماعی سالمندان را تهیه کنیم، می توانیم موفق باشیم.
تشکیل NGOهای سالمندی در استان های کشور
فرید براتی سده درباره نقش NGOها و سازمان های مردم نهاد در حوزه سالمندی گفت: این سازمان ها می توانند بسیار موثر باشند، خصوصا اگر خود سالمندان برای آن برنامه ریزی کنند. ما بنا داریم در 12 استان کشور موسسات مردمی ایجاد کنیم که خود سالمندان آن ها را مدیریت کنند. البته نباید NGOها تنها در خودشان فعالیت داشته باشند، بلکه باید آن ها را در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری ها نیز دخالت داد.
شهر را برای سالمندان آماده کنیم
ساختارهای شهری یکی دیگر از مسائلی است که باید به نفع سالمندان تغییر کند. دکتر محمد ایرانمنش -کارشناس شهر- می گوید در فضای شهری 'سالمندان حتی نمی توانند بنشینند'. دکتر ایرانمنش در گفتگو با فرارو 'می گوید نباید اجازه دهیم فضای شهری سالمندان را خانه نشین کند'.
وی همچنین اظهار کرد: ما تا به حال تمهیدات ویژه ای برای سالمندان نیاندیشیده‎ ایم. امکاناتی که وجود دارند به هیچ وجه مناسب سالمندان نیستند. حتی فضاهایی همچون، پارک ها و توالت ها نیز طرحی برای سالمندان نداشته اند. در کشورهای توسعه یافته به این دلیل که افراد سالمند نمی توانند برای سبز شدن چراغ عابر زیاد در کنار خیابان بایستند، دکمه هایی تعبیه کرده اند تا سالمند با زدن آن ها چراغ را برای خودشان سبز کنند. این حق تقدم به هیچ وجه در ایران وجود ندارد.
ایرانمنش ادامه داد: در ایران سالمند نه در پیاده رو و نه در خیابان با فضای مناسبی روبرو نیست. به همین دلیل خانواده ها از خروج سالمندانشان از خانه می ترسند. این موضوعی ناراحت کننده است که سالمندان به دلیل نبود سیستم مناسب شهری نتوانند در شهر ظاهر شوند و حضور اجتماعی پیدا کنند.
این کارشناس حوزه شهر همچنین گفت: سالمندانی که نتوانند در جامعه حضور پیدا کنند، با مشکلات زیادی مواجه خواهند شد. یکی از آن ها مشکلات در سلامتی آنهاست. برای مثال یکی از کارهایی که ابتلا به آلزایمر را در سالمندان کاهش می دهد، حضور اجتماعی آنهاست.
ایرانمنش در ادامه اظهار کرد: برای حضور سالمند در شهر باید برنامه ریزی شود. سازمان های مردم نهاد و رسانه ها در این باره می توانند نقش بسزایی داشته باشند. هرچند که در حال حاضر 99 درصد فضاها برای سالمندان تعبیه نشده است، اما می تواند با برنامه ریزی درست، برای جمعیتی که به پیری می رسد چاره ای اندیشید.
وی در انتها گفت: برخی از اقدامات شهری برای سالمندان ممکن است طولانی مدت باشند. مانند اینکه شکل پیاده روها یا خیابان ها را تغییر دهیم. اما کارهای راحت تری نیز وجود دارند؛ مثلا همینکه سالمند بداند وقتی به بیرون از خانه آمد و خسته شد کجا بنشیند. یا می توان به سرای محله ها اشاره کرد که فضایی برای سالمند ندارند؛ اما می توانند در مدت کوتاهی این چنین فضاهایی را ایجاد کنند.

منبع: پایگاه اینترنتی فرارو

ارسال نظر

  • ناشناس

    اگه سالمندی اینقدر بده پس چرا این مسئولان همه شون سالمندند؟! جالبه که این سالمندان مدام ملت رو از سالمندی می ترسونند :|

  • نسل سوخته

    بهتره مسوولان به جای کشورهای دیگه به فکر کشور و مردم خودمون باشن و تامین اجتماعی. رو تقویت کنن تا بتونن در آینده با سرمایه گذاری هایی که از الان می کنن پاسخ گوی جمعیت پیر سی سال اینده باشند .
    والا ما ده شصتی ها از بچه گی و جوانی که چیزی نفهمیدیم و نسل سوخته بوده ایم حد اقل به فکر زمان پیری ما مسوولان باشند

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار