نگاهی به فیلم همچنان توقیف"چریکه تارا" اثر بهرام بیضایی

اما آنچه مسلم است، مسکوت ماندن این فیلم در محافل و کرسی‌های اندیشگانی دانشگاهی درخور شایستگی‌های سینمای وزین ایران نخواهد بود. شاید چریکه‌ی تارا در آن دوره مورد هجمه‌ی سوء‌برداشت‌های شتابزده‌ی هنرمندان و اصحاب تکلیف قرار گرفت، اما اینک به هیچ‌عنوان توسعه‌دهنده‌ی دیدگاه‌های و آرای نامربوط به نظر نمی‌رسد.

فارغ از آنچه به حکم تاریخ و مصلحت بر این فیلم گذشته است، این اثر از نظر لحن و زیرمتن‌های غنی و دانستی می‌تواند منبع قابل وسوقی در نگاه نشانگانی سینما به دست دهد.

چریکه‌ی تارا داستان بیوه زنی است به نام تارا (سوسن تسلیمی) که همراه با دو کودک کم‌سال اش از ییلاق به کومه‌اش باز می‌گردد. در راه می‌شنود که پدربزرگ اش مرده است. در پی این خبر که گویی چندان هم تارا را متأثر نمی‌کند، به مردی غریب از تبار تاریخ (منوچهر فرید) بر می‌خورد که جامه‌ای تاریخی پوشیده و سربازی است که شتابان می‌گذرد.


تارا به قره‌اش باز گشته، میراث پدربزرگ را می‌کاود و همه را به آنی در میان مردان و زنان قریه می‌پراکند. در میان تمام وسایل به‌جای مانده، شمشیری است که تارا آن را به پیرمردی می‌بخشد. اما پیرمرد که گویی شبحی به جلد یافته، در نمایی دیگر، شتابان شمشیر را باز پس می‌آورد و ادعا می‌کند که پدربزرگ را دیده است. تارا شمشیرِ به‌جای مانده را در امور روزمره و قالبن زنانه به کار می‌گیرد، با آن زمین را شخم می‌زند، سبزی خرد می‌کند، هیزم می‌شکند و..
.
اما شمشیر در هیچ‌کجا کار آمد نیست، مگر آن‌که شبی در هنگام طوفان تارا درِ کومه‌اش را با شمشیر چفت می‌کند که گویی ضامن امنیت تارا می‌شود.

تارا که شمشیر را بی‌کاره می‌یابد آن را به دریا می‌افکند، اما دیری نمی‌گذرد که مرد تاریخی از نو، بر او ظاهر می‌شود.

مرد تاریخی که سرداری است از تبار چهل‌تن جنگجوی منقرض شده، ادعا می‌کند که جز شمشیر پدربزرگ از ایشان چیزی نمانده است. گویی مرد تاریخی که یک شمشیر دارد به دنبال جفت شمشیرش از دل تاریخ (حافظه‌ی تاریخی تارا) آمده است و آن را تمنا می‌کند.و....

چریکه: چریکه در زبانِ کردی به معنای آواز رسای دور و آواز گنجشک آمده است. گرچه در قسمتی از مُکریان «چریکه» معنای شعر حماسی دارد ولی معمول نیست

مونا جمال گلی