موافقان و مخالفان سود بانکي در مناظره تلويزيوني چه گفتند؟

به گزارش پارسینه در هشتم ارديبهشت ماه سال 94، پس از ماه ها مناقشه و مذاکره بر سر نرخ سود سپرده ها و تسهيلات بانکي، در نهايت با تصويب شوراي پول و اعتبار، نرخ سود سپردهاي يکساله با کاهش 2 درصدي، روي 20 درصد متوقف شد و نرخ سود تسهيلات مشارکتي نيز با 4 درصد کاهش، به 24 درصد تنزل يافت.
اين مصوبه نتيجه ماه ها مذاکره بانک ها با بانک مرکزي بود. با کاهش نرخ تورم در سال 1393 به 15.6 درصد(بر اساس آمار بانک مرکزي)، بسياري از فعالان اقتصادي تعديل نرخ سود سپرده ها و تسهيلات بانکي با توجه به نرخ تورم را امري ضروري دانستند.
در ارديبهشت ماه 93 يعني يکسال پيش، بانک مرکزي و بانک ها براي نرخ سود 22 درصد براي سپرده هاي يکساله تفاهم کردند. در آن مقطع بسياري از فعالان اقتصادي، اين نرخ سود را با توجه به تورم نزديک به 30 درصدي 12 ماه منتهي به فروردين ماه 93، غير معقول دانستند. اما با کاهش تدريجي تورم در سال 93، وزراي اقتصادي دولت بر کاهش منطقي نرخ سود بانکي با توجه به تورم تاکيد کردند.
محوري ترين بحث هفتاد و يکمين برنامه اين بود که: آيا کاهش نرخ سود سپرده هاي بانکي موجب بي رغبتي مردم به سپرده گذاري و اتلاف منابع بانکي خواهد شد؟
به نظر شما اگر نرخ سود سپرده ها به نزديکي نرخ تورم کاهش يابد، آيا مردم سپرده هايشان را از بانک ها خارج خواهند کرد؟ پرسش نظرسنجي اين هفته برنامه مناظره شبکه يک است.

** ورشکستگي موسسات مالي

محمد حسين اديب استاد دانشگاه به عنوان موافق کاهش نرخ سود در اين مناظره تلويزيوني گفت : 10 بانک و موسسه بانکي در کشور هستند که به وسيله 10 واحد اجرايي تاسيس شدند که سپرده هاي دريافتي از مردم را به نوعي به خودشان باز مي گردانند.
وي افزود:در حال حاضر قيمت مسکن در تهران 30 درصد نسبت به اسفند 91 کاهش يافته و اين بدان معني است که در 2 مورد 20 درصد سود به سپرده گذاران داده شده و بانک ها 70 درصد زيان کردند.
به گفته اين استاد دانشگاه بانک ها 10 درصد هم در رشته هاي ديگر ضرر کردند و در نهايت اين 10 بانک و موسسه مالي واعتباري 80 درصد سپرده مردم را از دست دادند و وضع موجود اين است که اين موسسات مالي ورشکسته شده و با بالابردن سود سپرده با حرکت به سوي جذب سپرده ورشکستگي خود را به تاخير بياندازند.
اديب اظهارداشت: اين مساله امروز بوجود نيامده طي 10 سال گذشته شکل گرفته و سئوال اين است که مسئولان بانک مرکزي طي 10 سال گذشته چه کردند و هزاران ميليارد تومان پول مردم از بين رفته ومسئولان بانک مرکزي مقصر هستند که بايد به موقع هشدارهاي لازم را به مردم مي دادند .
وي افزود: وزير اقتصاد هفته گذشته اعلام کرد 80 درصد منابع بانکي قفل شده امسال بانک ها بايد 20 درصد منابع را سود سپرده دهند سووال از شوراي بانک ها اين است که حرف وزير صحيح است و اگر هست 20 درصد باقي مانده را بانک ها سود دهند نظام بانکي ورشکسته نخواهد شد.
اديب در بخش ديگري از برنامه مناظره با بيان اينکه به سپرده مردم نيز چه سودي دهيم، گفت:ذخائر ارزي به يورو نگهداري مي شده و در حال حاضر 25 درصد کاهش پيدا کرده است و اين اتفاق به تحريم ها ربطي نداشته و بانک مرکزي با اين اقدام 25 ميليارد دلار به ذخائر ارزي خسارت زده است.
وي افزود: کساني که قرار است بدهي آنها با دلار 1226 تومان تسويه شود بانک مرکزي چگونه اين ها را شناسايي کرده است ؟ با پول مردم چه مي کنند و بانک مرکزي به خيلي از مردم و دلارهاي بلوک شده در خارج از کشور چه خواهد کرد ؟اين پديده امروز اتفاق نيافتاده است .
اديب در ادامه بحث خطاب به شفيع زاده افزود: واحدهاي اجرايي چرا بايد بانک تاسيس کنند، من با شما به عنوان کساني که با منابع بانکي بنگاه اقتصادي ايجاد کرديد صحبتي ندارم .
وي افزود: 50 هزار ميليارد تومان درآمد نفتي امسال داريم و 250 هزار ميليارد تومان بدهي داريم اين محاسبات چگونه خواهد بود ؟
اديب تصريح کرد: برخي سپرده ها را در جاهايي بکار بردند که اصلا مجاز نبودند و وام هاي استمهالي در مکان هايي استفاده شده که قابليت بازگرداندن ندارد.
وي با طرح اينکه چه کسي بايد اين پول را بياورد، اظهار داشت: دولت تدبير و اميد موفق شد تورم را مهار کند، پس تورم وقتي مهار مي شود که با مهار نقدينگي همراه باشد اين دولت با 480 هزار ميليارد تومان نقدينگي دولت را تحول گرفت و380 هزار ميليارد تومان نيز نقدينگي رشد کرده بنابراين مدل اين دولت براي مهار تورم با ورشکستگي بانک ها همراه خواهد بود .
به گفته اين استاد دانشگاه الگوي دولت براي مهار تورم با به زحمت انداختن بانک ها همراه است واين مدل اشتباه است و از طرفي مردمي که پول در بانک مي گذارند اين پول به افرادي پرداخت شده که وام هاي درشت دريافت کردند واتفاق وقتي مي افتد که مردم پول خود را بخواهند و اين فرد وام گيرنده مجبور شود وام را به همراه اصل و فرع پرداخت کند که در اين موقع نخواهد توانست .

** نرخ سود ابزار بانک مرکزي است

پويا جبل عاملي به عنوان کارشناس مسائل اقتصادي نيز دراين مناظره گفت: نرخ سود ابزار پولي بانک مرکزي است براي اينکه به کاهش تورم برسد از آن استفاده مي کند.
پويا جبل عاملي با بيان اينکه ما جز انگشت شمار کشورهايي هستيم که تورم دو رقمي داريم، اظهارداشت: اينکه بانک مرکزي مي خواست که از ابراز پولي براي کاهش تورم استفاده کند اما به دليل فشار هاي مختلف و ساختار معيوب شوراي پول و اعتبار اين کار محقق نشد.
وي افزود: يکي از علت هاي طرح اين موضوع اين است که نرخ سود بايد پايين بياييد و توليد افزايش پيدا کند؛ اين باعث شده که مردم پول خود را وارد بازارهايي دارايي کنند و شوک هاي قيمتي به بازار وارد شود.
اين کارشناس عنوان کرد: نرخ سود واقعي منفي است اما چون نرخ سود پايين است همه دنبال تسهيلات هستند از اين رو به طريق مختلف به منابع بانک مرکزي دست درازي مي شود و مردم هستند که بايد اين تورم بالا را تحمل کنند

**اقتصاد ايران دچار بيماري مزمن و مرگ خاموش شده است

محمد رضا دياني رييس مجمع کارآفرينان ايران نيز به عنوان موافق کاهش نرخ سود بانکي در اين مناظره گفت:اقتصاد ايران با وضعيت کنوني نرخ سود، دچار بيماري مزمن ومرگ خاموش شده که اين بيماري زنجيره اي با توجه به نرخ بالاي سود و بخش مقايسه اي بين مولد و غير مولد متاسفانه هر روز دامنه هايي را براي رکود بيشتر ايجاد مي کند.
وي افزود:اين وضعيت در زمان رکود با بي رحمي نرخ بالاي بانکي مانع از حل وفصل رکود است.
رييس مجمع کارآفرينان ايران اظهارداشت:معتقديم با افزايش نرخ ارز و حامل هاي انرژي نيازمند نقدينگي هستيم که جهش تورمي را جواب دهد؛ امروز بانک ها نتوانستند نقدينگي را سياست گذاري درست کنند وعرضه و تقاضا با هم همخواني ندارد.
دياني گفت:به رغم اينکه نرخ سود از تورم پيشي گرفته هنوز صف وام و عرضه و تقاضا داريم اگر توجه نکنيم نمي توانيم نتيجه بگيريم و تا ساختار نظام بانکي اصلاح نشود با نرخ سود هر قدر بازي کنيم و يا دستوري به بخش توليد کمک کنيم نقدينگي جذب نخواهد شد.
وي افزود: کسي که مي خواهد هزينه هاي سرمايه گذاري را تحمل کند بايد چه انتظاري از سود داشته باشد تا وارد سرمايه گذاري شود. امروز شعار حمايت از بخش هاي مولد مطرح است و اگر نگاه کنيم با اين نرخ سود در بخش سپرده کسي انگيزه سرمايه گذاري پيدا مي کند ؟
دياني افزود: در حقيقت بسياري از فعاليت هاي غير قانوني و فشارها بر روي قيمتها به توليد کنندگان وارد مي شود و از طرفي نرخ سود بانکي بالا است و کسي انگيزه براي سرمايه گذاري پيدا مي کند ؟
دياني در پاسخ به سئوال شفيع زاده در خصوص اينکه کاهش سود بانکي موجب رقابت بين بانک ها مي شود ، اظهار داشت: بانک ها از مصوبه پول و اعتبار تبعيت مي کنند و نرخ سود و تسهيلات خود را کاهش خواهند داد .
وي با اشاره به اقدامات مناسب صورت گرفته از سوي بانک مرکزي افزود: اقدامات صورت گرفته دستوري به نظر مي رسد و نتيجه نخواهد داد.
دياني اظهار داشت: از طرفي عمده معوقات بانکي نزد کساني است که يا صنعتگر نبودند و يا در جاهاي ديگر تسهيلات را استفاده کردند بنابراين صنعتي که امروز با نرخ 24 درصد بايد رقابت کند آيا شدني است؟
رييس مجمع کار آفرينان ايران تصريح کرد: تازماني که اصلاح ساختار نظام بانکي صورت نگيرد اين وضعيت درست نخواهد شد .
وي افزود: دولت در کنترل تورم موفق بوده ولي در اصلاح پولي وبانکي جرات بيشتري مي خواهد، بنابراين استقلال تصميم گيري از ضروريات دولت است .

**سه رويکرد مختلف در باره سود بانکي

نماينده شوراي عالي بانک ها و مخالف کاهش سود بانک ها در اين مناظره گفت: سه رويکرد مختلف در خصوص سود بانکي وجود دارد؛ در رويکرد اول نرخ سود بانکي کمتر از تورم است که بررسي ها نشان مي دهد در اين رويکرد ميل به سپرده گذاري کمتر مي شود و رانتي براي کساني استفاده از تسهيلات ايجاد مي شود.
احمد شفيع زاده افزود: در رويکرد دوم نرخ تورم را مبنا قرار مي دهد که در اين رويکرد ميل به سپرده گذاري بيشتر مي شود. ميل ما نيز بر اين رويکرد است.
وي عنوان کرد: در رويکرد سوم بازار تاثير گذار بر نرخ سود مي شود که براي نرخ تورم مثبت است علاوه بر اينکه ميل به سپرده گذاري را افزايش مي دهد.
شفيع زاده در ادامه گفت: ما بايد گره هاي اقتصادي را بگشاييم، کاهش تدريجي نرخ سود را بانک مرکزي هدف قرار داده است و مديران بانک ها هم همين را اعتقاد دارند، مردم بايد همراهي کنند که نرخ سود به همين نحو که تنظيم شده است پايين تر بياييد. سياست هاي اتخاذ شده سعي دارد با کاهش منطقي سود به بنگاه ها نيز کمک کند.