مردان نمکی عجیب‌ترین آثار باقی‌مانده از دوره ساسانی /عکس

به گزارش پارسینه،استان زنجان همچون سایر استان‌های کشور آثار باستانی و تاریخی فراوانی را در خود جای داده است که سالانه گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند.

همزمان با فرا رسیدن نوروز باستانی ایرانیان، گردشگران و علاقه‌مندان به آثار باستانی و تاریخی به شهرهای مختلف کشور سفر می‌کنند تا از زیبایی‌های بی‌نظیر و آثار منحصر به فرد موجود در شهرها به نحو احسن استفاده کنند.

تعطیلات نوروز فرصت مناسبی است که علاقه‌مندان به سفر با حضور در شهرهای مختلف کشور از این آثار زیبا و تاریخی بازدید کنند.

زنجان نیز همچون سایر استان‌های کشور آثار تاریخی بسیاری دارد که وجود این آثار منحصر به فرد ذوق و هنر گذشتگان را نشان می‌دهد.

آثاری که امروز ذوق هنری پدیدآورندگان آن را نشان می‌دهد که با همه توان در خلق هر چه باشکوه‌تر آثار تاریخی از جان و دل کوشیده‌اند.

در کنار این آثار ماندگار استان زنجان دارای آثار باستانی و دیرینه‌ای است که سالانه گردشگران زیادی را از سایر استان‌های کشور به خود جذب می‌کند.

مردان نمکی زنجان جزء یکی از ماندگارترین آثار استان زنجان است که در حال حاضر در عمارت ذوالفقاری زنجان نگهداری می‌شود.

این مردان نمکی از معدن نمک چهرآباد زنجان کشف شده‌ است و پس از بررسی‌های صورت گرفته هم‌اکنون در معرض دید تماشاگران و علاقه‌مندان قرار دارد.

پس از گذشت سال‌ها از کشف مردان نمکی کسی از حوادث اتفاق افتاده بر این مردان آگاه نیست؛ اما قطعاً مردان نمکی همچون دیگران با همه توان برای کسب روزی حلال تلاش می‌کردند.

مردان نمکی همچون مردمان امروز تصور می‌کردند که پس از یک روز کار طاقت‌فرسا برای استراحت به منزل خود بازمی‌گردند اما تقدیر چیز دیگری برایشان رقم زده بود.

بهره‌برداری از معدن نمک چهر‌آباد زنجان برای کشف مردان نمکی از سال 72 با استفاده از ماشین‌آلات مکانیکی پیشرفته آغاز شد.

در زمستان سال 72 معدن‌کاران هنگام استخراج نمک نیم‌تنه انسانی را که ریش و موی بلند داشت پیدا کردند، این نیم‌تنه به دلیل باقی ماندن در محیط نمکی به مرد نمکی معروف شد.

پس از کشف این مرد نمکی، پژوهش‌های باستان‌شناسی آغاز شد و مهم‌ترین یافته سال 72 کشف پای چپ مرد نمکی شماره یک بود که در داخل چکمه‌های بلند قرار داشت.

نتایج آزمایشات بر روی نمونه‌ استخوانی و پارچه‌ لباس قدمت مرد نمکی شماره یک را 1700 سال قبل یعنی اوایل دوره ساسانی تعیین کرد.

همچنین پس از کشف این مرد نمکی بررسی‌ها نشان داد که نیم‌تنه کشف شده مربوط به مرد میانسالی بوده که قبل از مرگ ضربه شدیدی بر سر و صورت او وارد شده است.

پس از کشف مرد نمکی شماره یک بررسی‌های مجدد در سال 83 آغاز شد؛ در این سال معدنکاران هنگام کار مجدداً با بقایای اسکلت انسانی مواجه شدند که به دلیل کار با بولدوزر تا حد زیادی متلاشی شده بود.

*کشف مردان نمکی شماره 2 و 3 در زنجان

معدنکاران با جستجوی فراوان در میان خاک‌های معدن چهرآباد علاوه بر گردآوری بخش‌های مختلفی از بقایای انسانی مقداری اشیاء کشف کردند که به اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان منتقل شد.

بررسی‌های اولیه بر روی بقایای انسانی که پس از انتقال به میراث فرهنگی مرد نمکی 2 نامگذاری شد نشان داد که این بقایا متعلق به مردی میانسال با میانگین قد حدود 180 سانتی‌متر بوده که در جریان ریزش دیواره‌ها و سقف تونل کشته شده است.

همچنین پس از بررسی کارشناسان مرد نمکی شماره 3 همچون مرد نمکی شماره 2 به صورت اتفاقی و طی کار در سال 83 کشف شد که به دلیل سقوط یک صخره بزرگ نمک بر روی مرد نمکی شماره 3 و کشف آن توسط بولدوزر این جسد نیز به صورت متلاشی شده و تکه تکه به دست آمد

*کشف سالم‌ترین جسد مرد نمکی در زنجان

پس از تلاش‌های صورت گرفته مرد نمکی شماره 4 کشف شد؛ این مرد نمکی سالم‌ترین و کامل‌ترین جسد نمکی به دست آمده از معدن چهرآباد زنجان است.

با وجود آسیب‌دیدگی این مرد هنگام مرگ تقریباً بیشتر قسمت‌های بدنش سالم باقی‌مانده که شامل مجموعه‌ای از استخوان‌ها و بافت نرم وی است که بر اثر از دست دادن آب بدن کاملاً خشک شده است.

این مرد هنگام کشف جسد در وضعیت دمر قرار داشت، به شکلی که صورت و قسمت جلوی بدنش روی خاک قرار گرفته و دست‌ها از ناحیه آرنج خم شده، دست چپ روی زمین و دست راست در حالت تقریباً مشت شده بود و پای راست به صورت نیمه باز و پای دیگر جمع شده در زیر شکم قرار داشت.

براساس تحقیقات صورت گرفته مشخص شد این مومیایی پسر جوانی بوده که هنگام مرگ حدود 16 سال سن داشته؛ قد این مومیایی 170 تا 175 سانتی‌متر است.

همچنین پس از بررسی و تلاش‌های صورت گرفته در معدن چهرآباد مرد نمکی شماره 5 و 6 نیز کشف شدند؛ این مردان نمکی نیز همچون دیگران مردان نمکی بر اثر ضربه جان باخته‌ بودند.

* شرایط نگهداری مردان نمکی در موزه ذوالفقاری زنجان ایده‌آل است

مسئول پژوهش اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به اینکه مجموعه مردان نمکی از سال 87 در موزه ذوالفقاری زنجان نگهداری می‌شود، گفت: قبل از انتقال مردان نمکی به موزه ذوالفقاری زنجان این مردان از سال 83 و زمان کشف برای چند سال در موزه رختشویخانه زنجان نگهداری می‌شدند.

ابوالفضل عالی با بیان اینکه در حال حاضر بقایای انسانی از جمله مومیایی مردان نمکی شماره 2، شماره 4 و شماره 5 در ویترین‌های این موزه نگهداری می‌شود، اظهار کرد: همچنین بخشی از اشیاء و ابزار‌های مختلف مربوط به دوره باستانی هخامنشی و دوره ساسانی در ویترین‌های موزه ذوالفقاری به نمایش گذاشته شده است.

وی به نگهداری مرد نمکی شماره یک در موزه ملی ایران اشاره کرد و یادآور شد: به جزء مرد نمکی شماره یک مابقی مردان نمکی در موزه ذوالفقاری زنجان نگهداری می‌شود.

مسئول پژوهش اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به اینکه مرد نمکی شماره یک در سال 72 کشف شده است، افزود: به دلیل اینکه در آن سال‌ها شرایط برای نگهداری این مرد نمکی در زنجان فراهم نبوده، این اثر به موزه ملی منتقل شده است.

وی به شرایط نگهداری مردان نمکی در موزه ذوالفقاری زنجان اشاره کرد و ادامه داد: در حال حاضر شرایط نگهداری مردان نمکی در این موزه نسبتاً ایده‌آل است و دما و رطوبت این محل توسط کارشناسان مربوطه کنترل می‌شود.

عالی به برنامه‌های اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان برای جذب گردشگران به زنجان به ویژه برای بازدید از این موزه اشاره کرد و گفت: اخیراً تعدادی بروشور و کاتالوگ از جمله بروشور تخصصی موزه ذوالفقاری زنجان چاپ شده است که در بین مسافران توزیع می‌شود.

وی استقبال گردشگران و علاقه‌مندان از موزه مردان نمکی زنجان را خوب ارزیابی کرد و یادآور شد: پیش‌بینی می‌شود امسال نیز همچون سال‌های گذشته مسافران و گردشگران استقبال خوبی از این موزه داشته باشند.

یکی از بازدید کنندگان موزه ذوالفقاری زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: مردان نمکی یکی از عجیب‌ترین بقایای انسانی است که در طول عمر خود دیده‌ام.

حسین عباسی با اشاره به اینکه وجود این موزه ظرفیت خوبی برای جذب گردشگران به استان زنجان است، افزود: مسئولان اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان می‌توانند با برنامه‌ریزی صحیح از این ظرفیت بزرگ به نحو احسن استفاده کنند.

گفتنی است، در حال حاضر به استثنای مومیایی مردم نمکی شماره یک که در موزه ملی کشور نگه داشته می‌شود بقیه اجساد و اشیای به دست آمده از معدن چهرآباد در موزه بزرگ باستان‌شناسی زنجان نگهداری می‌شود و در معرض تماشای عموم قرار دارد.

کشف مردان نمکی از عجیب‌ترین حوادثی است که در استان زنجان رخ داده است و امروز پس از گذشت سال‌ها علاقه‌مندان با اشتیاق خاصی برای دیدن مردان نمکی به عمارت ذوالفقاری زنجان مراجعه می‌کنند.

در کنار مردان نمکی در عمارت ذوالفقاری زنجان موزه باستان‌شناسی و آثار باستانی نیز برپا است و علاقه‌مندان به اشیای باستانی و تاریخی از این موزه بازدید می‌کنند.

عمارت ذوالفقاری زنجان در کنار دیگر مراکز در ایام تعطیلات پذیرای مسافران و گردشگران نوروزی است و مسافران و گردشگران می‌توانند با حضور در این عمارت از نزدیک از مردان نمکی و موزه باستان‌شناسی بازدید کنند.