متن کامل گفتگوی مهم محمد جواد ظريف وزیر خارجه با شبکه ان بی سی نیوز
پارسینه: محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه ایران روز چهارشنبه 13 /12/93 در مصاحبه ای با آن کوری مجری شبکه ان بی سی نیوز شرکت کرد
متن کامل این مصاحبه به شرح ذیل است :
کوری:ما متوجه برگزاری تعداد زیادی از دیدارهای ناگهانی شده ایم ، آیا این نشانه کند شدن یا حرکت رو به جلوی برای حل مسائل است؟
ظریف: خب، این نشانه آن است که ما بسیار جدی و خواستار رسیدن به یک نتیجه هستیم. ما پیشنهاد کردیم نیازبه بالا بردن سطح بحثهای فنی داریم. بنابراین رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و وزیر انرژی آمریکا که هر دو فیزیکدانهای هسته ای بسیار سرشناسی هستند برای دستیابی به نوعی درک فنی در نشست ها حضور دارند. مشخص شده این گام بسیار مهمی است.
ما قادر بوده ایم به برخی از موضوعات فنی رسیدگی کنیم و در مورد مسائل فنی ، حرکت رو به جلو داشته باشیم.ما همواره در طول برنامه هسته ای خود گفته ایم این برنامه منحصرا صلح آمیز است.هنگامی که ما کارشناسانی داریم که دورهم جمع می شوند، به آسانی می توانند صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران را مشخص کنند.
من بسیار خوشحالم که اوضاع به خوبی پیش رفته است البته این بدان معنا نیست که ما همه مسائل را حل کرده ایم. ما با مسائلی فنی و سیاسی روبرو هستیم که هنوز هم نیاز است حل و فصل شود. ما پیشرفت خوبی داشته ایم. اما هنوز راه طولانی باید طی شود.
آن کوری: مهم ترین مانعی که وجود دارد چیست؟
ظریف: همانطور که در گذشته ، فکر می کنم از یکسال و نیم قبل گفته ایم ، تا در مورد همه چیز توافق نشود ، در مورد هیچ چیز توافق نشده است. این یک پازل است. تمام قطعات این پازل باید کنار هم قرار بگیرند تا ما بتوانیم تصویری از آنچه پیش روی قرار دارد بدست آوریم.
اما من فکر می کنم مهم ترین موضوع ، تصمیم سیاسی است که باید اتخاذ شود و اینکه ما باید بین فشار آوردن یا توافق انتخاب کنیم. به نظر می رسد فشار زیادی بویژه از طرف آمریکا از دوره های مختلف وجود دارد و ما اخیرا شاهد بوده ایم توافق بدست نیامده است. افرادی هستند که آینده سیاسی خود را در جنگ، تنش و بحران می بینند. تا زمانی که اینطور باشد، محیطی بسیار دشوار برای تصمیم گیری های سیاسی وجود دارد.
آن کوری : برخی از فشارها درخصوص توافق در تازه ترین مورد به تازگی روزسه شنبه (13/12/93) ازطرف بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل بوده است. اوروز سه شنبه در کنگره آمریکا در واشنگتن غوغایی راه انداخت. اوهنگامی که در کنگره آمریکا گفت این توافق راه را برای جنگ هموار می کند و نه صلح زیرا به ایران امکان خواهد داد در نهایت به سلاح های هسته ای دست یابد. نظر شما در باره این اظهارات چیست
ظریف : خب ، آقای نتانیاهو از سال 1992 پیش بینی می کند ایران ظرف دو، سه، چهار سال ، سلاح هسته ای در اختیار خواهد داشت. نتانیاهو همانطور که گفتم از سال 1992 هر از گاهی به طور علنی اعلام می کند ایران ظرف دو سال سلاح هسته ای می سازد.
نتانیاهو سال 2012 میلادی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل گفت :« ایران می تواند در یک سال سلاح هسته ای داشته باشد.» به نظر می رسد او برای همیشه نمی خواهد از یکسال خود دست بردارد. ایران در حال ساخت سلاح هسته ای نیست. ما نمی خواهیم سلاح های هسته ای بسازیم. ما باور نداریم که سلاح های هسته ای برای کسی امنیت می آورد و قطعا برای ما نیز امنیت به ارمغان نخواهد آورد. بنابراین درک این موضوع برای همه مهم است که فقط فناوری هسته ای ، پیشرفت علمی و غرور و افتخار مردم ایران مطرح است. این مسئله هیچ ارتباطی به سلاح های هسته ای ندارد. زمانی که ما به این درک برسیم و این بدگمانی کنار گذاشته شود ، زمانی که این ترس افکنی وجود نداشته باشد ، ما می توانیم به توافق برسیم توافقی که به کسی صدمه نخواهد زد .
این توافق کمک خواهد کرد اطمینان حاصل شود که برنامه هسته ای ایران همواره صلح آمیز باقی خواهد ماند. ما در ایران تردیدی نداریم که برنامه هسته ای ما صلح آمیز است و صلح آمیز باقی خواهد ماند. ممکن است افرادی نگرانی هایی داشته باشند. ممکن است افرادی تحت تاثیر هیستری که کسانی مثل آقای نتانیاهو به آن دامن می زنند قرار بگیرند. برای همه خوب است اجازه دهند این توافق پیش برود. همانطورکه می دانید، ایران احتمالا به استثناء ژاپن درده، پانزده سال گذشته بیش ازهرکشور دیگر در روی زمین با بازرسی ها روبرو بوده است. ما کمتر از یک دهم تاسیسات هسته ای ژاپن را در اختیار داریم. اما ما تقریبا با همان میزان بازرسی روبرو بوده ایم. در بیش از ده سال گذشته، برخی اوقات آژانس بین المللی انرژی اتمی - دیده بان هسته ای سازمان ملل متحد - به طور علنی اعلام کرده است :« هیچ چیزی وجود ندارد که به طور مخفی دور از توجه عمومی انجام بشود.»
ما اطمینان داریم با امضای توافق که ما با نظارت حتی بیشتری روبروخواهیم شد، برای جامعه بین المللی مشخص خواهد شد که برنامه هسته ای ما منحصرا صلح آمیز است. من نمی دانم چرا برخی افراد از این موضوع می ترسند. من نمی دانم چرا برخی ازمردم نمی خواهند تلاش کنند وشاهد باشند همه این هیستری که در طول سال های بسیار گذشته وجود داشته است همانطور که گفتم، از سال 1992، زمانی که نتانیاهو ادعا می کرد ما یک یا دو یا سه سال با ساخت بمب فاصله داشته ایم و این محقق نشده است ، چرا آنها جسارت دارند همچنان همین سخن را می گویند و هیچ کسی آنها را زیر سوال نمی برد؟ با گذشت زمان بارها بی پایه بودن این صحبتهایشان اثبات شده است.
آن کوری: شما به آژانس اشاره کردید.همانطورکه می دانید ،آژانس می گوید ایران پاسخ دادن به سوالات خاص درمورد فعالیتهای هسته ای گذشته، به طورخاص درمورد تلاش کردن یا تلاش نکردن برای توسعه سلاح های هسته ای را به تاخیر انداخته است. پس چرا ایران در پاسخ دادن به این پرسش ها تعلل می کند؟
ظریف: نه،ما تعللی نمی کنیم. مشکل این است که ما درچارچوب گروهی که هر آنچه می خواهید نامش را بگذارید سه کشوراروپایی بعلاوه سه کشور یا پنج بعلاوه یک، در مورد چگونگی ادامه یافتن کار مذاکره می کنیم.ما درچارچوب این فرایند برای پاسخگویی به سوالاتی که نیازبه پاسخ به آنها داریم منتظربوده ایم. همانطورکه می دانید، اتهاماتی علیه ایران مطرح شده است. بسیاری از آنها را متاسفانه، اسرائیل بوجود آورده است. به هرحال، این مهم است که می دانیم اسرائیل تنها دارنده سلاح های هسته ای درمنطقه ما، تنها متجاوز در منطقه ما و تنها اشغالگر خاک افراد دیگردرمنطقه ماست. اسرائیل هنوزجسارت اعلام علنی ادعاهای خود را درمورد دیگران دارد.
نخست وزیراسرائیل درواقع مسئول قتل عام غزه ، کشوری را متهم می کند که به هیچ یک از همسایگان خود یا هرکسی دیگر،برای بیش از 250 سال و بیش از عمر بسیاری ازکشورها تاخت و تاز نکرده است. ما به هیچ کشوری دیگر و هیچکدام از همسایگان خود حمله و تجاوز نکرده ایم. ما نیرویی برای ثبات در این منطقه بوده ایم. جالب است افرادی به ما اتهام زنی می کنند که سابقه اشان فاجعه بار است.
آن کوری: اسرائیل ازطریق نتانیاهو اتهاماتی عکس صحبت های شما را مطرح می کند. اسرائیل اعلام کرده است ایران نفوذ بسیارزیادی درعراق وافغانستان وسوریه دارد ودرواقع شروع به بلعیدن کشور های دیگر کرده است. بنابراین شما می گویید ایران این کارها را انجام نداده است . نتانیاهو می گوید ایران این کارها را کرده است.
جواد ظریف: خب در واقع، ما باید از دولت های این کشورها سوال کنیم. ایران به کمک دولت عراق در نبرد با جنگجویان دولت اسلامی آمده است. ایران به کمک دولت افغانستان در مبارزه با طالبان و القاعده آمده است. ایران به کمک مردم سوریه در مبارزه با جنگجویان دولت اسلامی و جبهه النصره آمده است. اما من می خواهم از آقای نتانیاهو بپرسم او در زمان دیدار با تروریست های النصره در بیمارستان های اسرائیل چه کاری انجام می داد؟ چرا او از النصره حمایت می کند؟ من درحال اجرای مسابقه محبوبیت در آمریکا نیستم. اما او به نظر می رسد درحال انجام این کار است. همزمان، نتانیاهو همدست خطرناک ترین تروریست هایی است که علیه همه ما در جهان می جنگندند.
آن کوری:مثلاً چه کسانی را می گویید؟
ظریف: جبهه النصره در بلندی های جولان، جایی که نتانیاهو علناً حمایت کرده است که تروریست ها بیایند ودراسرائیل پناه بگیرند و در اسرائیل به آنها رسیدگی شود. یک نمونه آن عملیات اخیر با (همکاری) جبهه النصره درجولان بود. عجیب است که فردی به خود شهامت می دهد ایران را متهم کند؛ تنها کشوری که همواره از دولت های منطقه در برابر شبکه تروریستی که متأسفانه در منطقه ما ایجاد شده، حمایت و به عراق کمک کرده است. ما به یاری دولت عراق آمدیم. زمانیکه هجوم داعش به عراق آغاز شد، ما به یاری کردهای این کشور آمدیم.
آن کوری: داعش، منظورتان دولت اسلامی عراق و سوریه ISIS درآنجا است.
ظریف: اختصار ISIS مناسب نیست، زیرا این سازمان نه «دولت» است ونه «اسلامی». بنابراین از اختصار داعش که سادهتر است استفاده میکنیم. اما مهم است که همه بدانند در منطقه چه میگذرد؛ ایجاد ترس کمکی نخواهد کرد.
مهم است که واقعیت ها را مدنظرداشته باشیم. منطقه ما با تهدید بسیار جدی افراطیگری وخشونت روبرو است؛ ایران نیز ازهمان ابتدای کار (درگیر) بوده است. ما جبهه خود را تغییر ندادیم و ازهمان ابتدا کنار افرادی بودیم که با این تروریست ها و سازمان های افراطی میجنگیدند. در ادامه نیز کنار دولت عراق، دولت منطقه کردستان و دولت افغانستان خواهیم بود که به مبارزه با تهدید ها ادامه میدهند.
آن کوری: اجازه دهید یکی ازنگرانی هایی را که روزسه شنبه مقابل کنگره مطرح شد، بررسی کنیم. نتانیاهو قویاً اشاره کرد که ایران، نسل کشی یهودیان را جزء آرمانهای خود قرار داده است. او گفت: «رژیم ایران صرفاً مشکل یهودیان نیست، کما اینکه نازی ها نیز فقط مشکل یهودیان نبودند». پاسخ شما به این مسئله چیست؟
ظریف: مایه تأسف است که آقای نتانیاهو، واقعیت های امروز را کاملاً تحریف میکند. او حتی کتاب مقدس خود را تحریف میکند. اگر کتاب اِستِر را خوانده باشید، میدانید این پادشاه ایران بود که یهودیان را نجات داد. اگرعهد عتیق را بخوانید، خواهید دید که این پادشاه ایرانی بود که یهودیان را از بابل نجات داد. در(کتاب) استرازشهری در ایران نام برده شده که یهودیان کشور ما که بزرگترین جمعیت یهودیان را در خاورمیانه دارد، مرتباً از آنجا دیدن میکنند.
واقعاً مایه تأسف است که کوته فکری تا مرحله متهم کردن کل یک ملت پیش می رود که در طول تاریخ، سه باریهودیان را نجات داده است: نخستین باردردوران نخست وزیری که قصد داشت یهودیان را قتل عام کند و پادشاه (ایران) آنها را نجات داد؛ بار دوم در زمان کوروش کبیر بود که یهودیان را از بابل نجات داد و نهایتاً در زمان جنگ جهانی دوم نیز ایران، یهودیان را نجات داد. ایران، در زمینه شکیبایی در برابر ادیان دیگر، سابقه درخشانی دارد. ما در پارلمان (مجلس) خود نماینده یهودی داریم. مایه تأسف است که فردی اینگونه واقعیتهای نه تنها امروز، بلکه واقعیت های انجیلی و متون مقدسی را که ادعا میکند به آنها پایبند است، تحریف کند.
آن کوری: ما توانستیم پیام توئیتر رهبر معظم ایران را که نتانیاهو به آن اشاره کرده بود، پیدا کنیم. این اتفاق، هفت ماه پیش رخ داد و صفحه (کاربری) رهبر معظم نقل کرد:« رژیم وحشی و گرگ صفت اسرائیل که کودکان را میکشد وازهیچ جنایتی ابا ندارد، هیچ علاجی غیر از نابودی ندارد». آقای وزیر خارجه، حالا متوجه شدید چرا این ادبیات باعث رنجش یهودیان و سایرین شده است؟
ظریف: نه متوجه نمیشوم؛ زیرا این یک رژیم است و ما از آقای نتانیاهویی صحبت میکنیم که کودکان بیگناه در غزه را به خاک و خون کشیده است. ما از نابودی یهودیان صحبت نمیکنیم؛ سخنِ ما هرگز این نبوده و نخواهد بود. زیرا اگر به دنبال نابودی یهودیان بودیم، چرا شمار زیادی از یهودیان ساکن ایران نه تنها در صلح زندگی میکنند، بلکه نماینده ای نیز در مجلس به آنها اختصاص داده شده است که با جمعیت آنها تناسب ندارد. در ایران، هر صد و پنجاه هزار نفر مسلمان یک نماینده در مجلس دارد، در حالی که یهودیان که جمعیت آنها کمتر از بیست هزار نفر است در پارلمان نماینده دارند.
بنابراین ما به دنبال نابودی یهودیان نیستیم. شکیبایی، همکاری و زندگی مسالمت آمیز ما در کنار یهودیان کشورخودمان و یهودیان درسراسر دنیا، سابقه تاریخی دارد. اگر آدم ها قصد دارند با ایجاد ترس، آتش جنون دردنیا را شعله ور کنند، این به ضرر آنها خواهد بود. سخن ما این بوده و خواهد بود که رژیم (اسرائیل) تهدیدی برای صلح منطقه است. این تنها رژیمی است که تسلیحات هستهای در اختیار دارد. این تنها رژیمی است که به همه کشورهای همسایه تجاوز کرده است و قلمرو کشور همسایه خود را بالا کشیده است، سرزمین های مردم را اشغال میکند و حقوق بشر را روزانه نقض میکند. این رژیم برای مجازات، روستاها را نابود کرده است. در اینجا از مسئله ای عادی صحبت نمیکنیم، بلکه از قدیمی ترین بحران منطقه صحبت میکنیم که ادامه دار بوده است.
اونمیتواند پشت پرده تلاش های خود برای اینکه ایران را تهدید جلوه دهد، پنهان شود و به شکل همزمان، جنایت هایی را که آنها علیه مردم بیگناه درغزه مرتکب می شوند، مخفی کند. همین چند ماه پیش، بمباران فلسطین باعث شد هزاران نفر خانه هایشان را ترک کنند. همین مسئله چند سال پیش نیز تکرار شده بود. حادثه قبلی نیز به نوبه خود تکرار واقعه ای بود که قبلاً رخ داده بود. متأسفانه اینگونه اقدامات مدت ها است که در منطقه ما صورت میگیرد. و این به یکی ازمهم ترین زمین های حاصلخیز برای تروریسم و افراطیگری درمنطقه تبدیل شده است. محرومیت و تحقیری که فلسطینیان در منطقه احساس میکنند، خشم عظیمی را در جهان اسلام و فراتر از آن حتی در اروپا ایجاد کرده است.
آن کوری: از آنجایی که تمایز قائل شده اید، میخواهم بدانم پس چرا ایران می خواهد رژیم اسرائیل را نابود کند؟
ظریف: قصد ما نابود کردن نیست. ما نمیخواهیم هیچ کسی را نابود کنیم.
آن کوری: خب، رهبر معظم ایران در پیام توئیتر خود نوشت که این رژیم (اسرائیل) باید نابود شود. ظریف: ایشان می گوید که این رژیم باید نابود شود و یک تهدید است که واقعاً هم تهدید است. رژیمی که به کشتار کودکان بیگناه واقدامات خصمانه روی میآورد. ایران هرگزخاک کشوردیگری را اشغال نکرده است؛ ما دقیقاً برخلاف اسرائیل، تهدید به استفاده از نیروی نظامی نکرده ایم. اسرائیل تقریباً هر روز تهدید میکند که علیه ایران از نیروی نظامی استفاده خواهد کرد و سابقه دار است. مسلم است که اگر آنها علیه ایران از نیروی نظامی استفاده کنند، ما از خود دفاع خواهیم کرد، کما اینکه در گذشته نیز با فداکاری های عظیم چنین کاری کردیم. اما به دنبال اشغال یا تهدید هیچ کسی نیستیم.
دویست و پنجاه سال است که هیچ کسی را تهدید نکرده ایم. پیشینه ما نیزاین حرفمان را ثابت میکند. نتانیاهو چنین پیشینه ای ندارد. کارنامه فعالیتهای گذشته او پر از کشتار کودکان، قتل مردم بی گناه، تجاوز به همسایه و اشغالگری است. با این گذشته، او حق ندارد اینگونه درباره دیگران صحبت کند.
آن کوری: نتانیاهو به طور مشخص درباره خود شما صحبت کرده است و احتمالاً شما نیز شنیده اید. میخواهم به شما فرصت دهم که این به سخنان واکنش نشان دهید. نخست وزیر گفت ای کاش، یک نفر از شما میپرسید چرا روی قبرعماد مغنیه تاج گل قرار دادید؛ فردی که به گفته نتانیاهو، پس از بن لادن بیش از هر تروریست دیگری، خون آمریکایی ها را بر زمین ریخته است. مغنیه از فرماندهان حزب الله بود و به بمبگذاری در آسایشگاه نظامیان آمریکایی و همچنین سفارت آمریکا متهم شده است.
ظریف: قبل از هر چیز بگویم ما با آمریکا اختلافات سیاسی داریم و این بدیهی است. دوم، تلاش من این نیست که در آمریکا محبوب شوم. تلاش ما این است که مشکلی را حل کنیم.
آن کوری: اما چه چیزی شما را واداشت که تاج گل بر سر مزار او بگذارید؟
ظریف: نه، نه، نه. نتانیاهو به دنبال کسب محبوبیت درآمریکا است ودرامورداخلی این کشور مداخله میکند. او کسی است که از تروریست های جبهه النصره در بیمارستانهای اسرائیل بازدید میکند. نتانیاهو باید به چنین ادعاهایی پاسخ دهد. من بدون هیچ مشکلی میگویم با آمریکا اختلاف سیاسی دارم و ما در بسیاری از حوزهها با مشکل روبرو هستیم. بارها ثابت شده است که ما از مردمی حمایت میکنیم که هوادار عدالت هستند و در مقابل ظلم ایستادگی میکنند.
ما ازتروریسم کوردلانه حمایت نمیکنیم. ما هرگز از گروه ها یا گرایش هایی که در سوریه و عراق، سرِ مردم را می برند، هواداری نکرده ایم. نخست وزیر نتانیاهو نمی تواند مثل من با صراحت چنین چیزی را بگوید.
آن کوری: جالب است که هر دو شما اصولاً یکدیگر را به چیزهای مشابهی متهم میکنید.
ظریف: آنچه من گفتم در تلویزیون اسرائیل پخش شد.
آن کوری: به طور مشخص، زمانیکه این حرف را میزنید، دوست دارم اندکی بیشتر پاسخ شما را به این سؤال جویا شوم. شاید به اندازه کافی نمیدانیم، ممکن است شما بگویید با توجه به اینکه مغنیه که به کشتار بسیاری از آمریکایی ها متهم شده است، چرا او باید کسی باشد که بخواهید تاج گل بر مزارش بگذارید؟
ظریف: نه، مشکل اینجا است که ما ازمقاومت دربرابراشغالگری اسرائیل صحبت میکنیم که جنبش مقاومت، آن را از لبنان بیرون راند؛ از گروهی صحبت نمیکنیم که از سراسر دنیا به سوریه و عراق آمده است تا آشوب به راه بیندازد. اگر به گذشته بازگردید، رخدادهایی وجود دارد که آقای نتانیاهو نمی خواهند دنیا آنها را به یاد بیاورد، (کشتار) صبرا و شتیلا در لبنان، بمباران شهرهای لبنان، اشغال جنوب لبنان، جنایت هایی که در لبنان رخ داد و در اندازه جرایم جنگی است، اینها حوزه هایی است که مقاومت لبنان علیه آنها مبارزه کرده است. آنها داخل خاک خودشان برای استقلال کشورشان و آزادی سرزمین خودشان ازاسرائیل اشغالگر جنگیدند. آنها در سراسر خاورمیانه، قهرمان به شمار می روند. مشکل نیز به همینجا مربوط می شود. آنها (مقامات اسرائیل) با نمایش دادن تصاویری که هیچ گونه ریشه ای درحقیقت یا واقعیت ندارد، نمیتوانند تاریخ را تغییر دهند.
فقط نگاهی به منطقه ما بیندازید که جهنم را تجربه میکند. دلیل ایجاد شدن این جهنم نیز این واقعیت است که منطقه ما برای ده ها سال، در معرض سلطه گری، استثمار، اشغالگری و اعمال معیارهای دوگانه بوده است و این مشکل ساز است.
تا زمانیکه غرب و آمریکا اجازه می دهد نتانیاهو و همراهان او این پرده را ایجاد و جنایات خود را در پشت آن مخفی کنند، و تا زمانی که آنها با واقعیت های منطقه روبرو نشوند، صلحی در کار نخواهد بود. متهم کردن دیگران به خاطر وقایعی که به علت های دیگری در این منطقه رخ داده است، گره از مشکلات این منطقه باز نخواهد کرد. مهم است که از اینگونه ادعاها فراتر برویم. اشاره من به چیزی است که هم اکنون رخ می دهد. جالب است که آنها درجولان با جبهه النصره همکاری میکنند. اگر به اطلاعات سوریه نگاه کنید، این را خواهید دید. این مشکلی است که باید به آن رسیدگی کرد؛ آن هم برای کسی که به کنگره آمریکا میآید و میکوشد این هیستری را بر سر چیزی که وجود خارجی ندارد، ایجاد کند. ما هرگز بمب (اتمی) نداشتیم و هرگز بمب نخواهیم داشت. به دنبال این نیستیم که بمب داشته باشیم و معتقدیم (داشتن) بمب به سود ما نیست. در حالیکه نتانیاهو بمب (اتمی) دارد و دویست جنگ افزار هستهای در اختیار دارد. اودربرابرخاورمیانه عاری از تسلیحات کشتار جمعی ایستاد. اسرائیل، تنها مانع جدی مهم بر سر ایجاد منطقه عاری (از تسلیحات) هسته ای در خاورمیانه است. چرا هیچ کسی او را به
علت رفتار و نه به خاطرادعا، وادار به پاسخگویی نمیکند؟ او به سخن پراکنی علیه ایران ادامه می دهد. در حالیکه اصلاً در چنین جایگاهی نیست و به لحاظ اخلاقی چنین اختیاراتی ندارد.
آن کوری: بسیاری در کنگره آمریکا دولت باراک اوباما، رییس جمهور این کشور، را متهم کردهاند که بیش ازحد مشتاق دستیابی به توافق است. آیا جان کری،وزیر امور خارجه آمریکا، در خلال این مذاکرات شخصی زودتسلیم بوده است؟
ظریف: نه به هیچوجه چنین نبوده است. ما همه تلاش کردهایم و اختلافاهای خود را نیز داریم. با این حال، آمریکا تمام گزینههای دیگر را نیز آزمایش کرده است. آنان (مقامات آمریکایی) فشار و جاسوسی را نیز آزمایش کردهاند.
آن کوری: جاسوسی؟
ظریف: بله آنان تلاش کردند و حتی جاسوسی را امتحان کردند. اسرائیل سعی کرد دانشمندان هستهای ایران را ترور کند. پنج دانشمند هستهای ایران طی چند سال گذشته، براثر عملیات تروریستی در ایران ترور شدهاند. آمریکا تحریمها را نیز امتحان کرد. چنانکه خودِ آمریکا اعلام کرده است، اینها مخربترین و به قول آمریکاییها «فلجکنندهترین» تحریمهایی بوده است که تاکنون آمریکا علیه هر کشوری اِعمال کرده است. آنان (آمریکاییها) ایرانیان را حتی از خرید دارو نیز محروم کردند. مثلاً ایرانیان قادر نبودند خونِ خود را برای انجام آزمایشهای پزشکی به خارج از کشور بفرستند. این نوع تحریمهای سختگیرانه علیه ایران اِعمال شده است. اما نتیجهی آن چه بود؟ به نظر من اظهارنظر رییس جمهور اوباما صحیح بود که گفت: تحریمها باعث شد ایران از کمتر از 200 سانتریفیوژ به بیش از 20000 سانتریفیوژ برسد.
به عقیده من، این حقیقت که آمریکا بیهودگیِ فشارآوردن بر ایران و بیفایده بودن تحریمها برضد ایران را درک کرده است وهمچنین دریافته است که تحریم و فشار بیتأثیر و ناکارآمد است، و اینکه تهدیدها بیاثر است، (باعث شده است که آمریکا نیز دریابد که) تنها راه تعامل با ایران از طریق احترام و مذاکره است. وما دراین زمینه، راهی طولانی را طی کردهایم.
بنیامین نتانیاهو، رییس کابینه اسرائیل، براین باور بود که ایران از مفاد طرح مشترک اقدام، که ما آن را در ژنو پذیرفتیم، پیروی نخواهد کرد. شما به یاد دارید، هنگامی که ما در نوامبر 2013 میلادی، یعنی حدود دو سال پیش، آن طرح را پذیرفتیم، وی (نتانیاهو) درباره آن خیلی جار و جنجال براه انداخت. با این حال، گزارشهای پی در پیِ آژانس حاکی ازآن بود که ایران به هریک از تعهداتی که درآن توافق (موقتی) داده بود، پایبند مانده است.
ایران به این مشهور است که به حرفهایی که میزند پایبند است. ماهمواره به قولهای خود عمل کردهایم، اما به ما ستم شده است.مردم ایران مظلوم واقع شدهاند.با این حال، مردم ایران بسیار با گذشت و بخشندهاند. ما به پای میزمذاکرات آمدهایم تا به جهان نشان دهیم که هیچ چیز برای مخفی کردن نداریم، خواهان زندگی درصلح هستیم ومیخواهیم ازحق خود مبنی براستفاده از فنآوری هستهای برای اهداف صلحآمیز بهرهمند شویم. ما آمادهی پذیرش محدودیتها وتبعیت ازتمام معیارهای بینالمللی هستیم. این روند (مذاکرات) به سمت و سویی در حرکت است که سرانجام منتهی به آن خواهد شد که ایران فراگیرترین و سختگیرانهترین نظام بازرسیهای بینالمللیِ موجود را بپذیرد. این همان پروتکل الحاقی است، که البته مستلزم تأییدیه پارلمان (مجلس) ما است.
با این حال،هرگاه مجلس ما آن را تأیید کند، ایران به طوردائمی .. این داستان درباره بند انقضاء مدت توافق، صرفاً شگرد دیگری برای ترساندن است. ایران میپذیرد، قبلاً نیز پذیرفته است و عضو پیمان «ان پی تی» بوده است.
ما (براساس ان پی تی) وظیفه داریم که سلاحهای هستهای تولید نکنیم. ما برای همیشه تحت نظارت و بازرسی خواهیم ماند، چنانکه هر کشور دیگر نیز چنین است. قرار نیست که این مذاکرات به ایران بلیطی رایگان بدهد (دست ایران را بازبگذارد) والبته ما به آن نیازی نداریم، زیرا برنامه نداریم که یک بمب (هستهای) بسازیم. برخی از مردم، از آنجاییکه خودشان برنامه مخفیِ تولید سلاحهای هستهای دارند، و چند صد کلاهک هستهای دارند، تصور میکنند همه بهدنبال امنیتِ خود از طریق تسلیحات هستند.
این کاری نیست که ما (ایران) انجام میدهیم. ما براین باوریم که امنیت ما با در دست داشتن سلاحهای هستهای تقویت نخواهد شد. ما بر این عقیدهایم که در حقیقت، سلاحهای هستهای از بین برندهی امنیت هر کس (هر کشور) خواهد بود.
آن کوری: رییس جمهور اوباما روز دوشنبه گفت که ایران باید فعالیتهای حساس هستهای خود را برای ده سال متوقف کند. آیا شما این را رد میکنید؟
ظریف: من در برابر انظار عمومی مذاکره نمیکنم. ما تدابیر مختلف را با گروه پنج بعلاوه یک، به ویژه آمریکا، مورد بحث و بررسی قرار دادهایم که شامل اقدامات مربوط به شفافسازی ومحدودیتها، ازجمله محدودیتهای داوطلبانه بر برنامه هستهایمان، میشود. به نظر ما این اقدامات ضروری نیست، اما ما حاضریم این کارها را انجام دهیم و یک مایل اضافی را نیز برویم (فراتر از وظایفِ خود عمل کنیم) تا جامعه بینالمللی را متقاعد سازیم که برنامه هستهای ما منحصراً صلحآمیز است. وما درگیر مباحثات بسیار جدی و فنی هستیم که بسیاری از فیزیکدانان هستهای در آن شرکت دارند که شامل رییس سازمان انرژی اتمی ما و وزیرانرژی آمریکا میشود که هر دو از فیزیکدانان هستهای هستند و تلاش دارند اطمینان حاصل کنند که برنامه هستهای ایران برای همیشه صلحآمیز باقی خواهد ماند. و ما هیچ مشکلی با این مسئله نداریم، زیرا ما نیز میخواهیم برنامه هستهایمان صلحآمیز باشد و میدانیم که صلحآمیز است. ما میخواهیم دیگران نیز دریابند و ببینند که برنامه هستهای ما صلحآمیز است. این چیزی است که ما خواهان آن هستیم و مشخصهی ما است. ما به دنبال بازدارندگی هستهای نیستیم. ما
بر این باوریم که بازدارندگی هستهای دیوانگی است، زیرا چنانکه سرنامِ MAD به آن اشاره دارد، (جنگ هستهای) نابودی تضمین شدهی متقابل است و هر دو طرفِ درگیر در نبرد هستهای، قطعاً نابود خواهند شد. این جنون است که از ویژگیهای ما (ایران) نیست.
ما به دنبال توسعهی تواناییهای بالقوهی علمی خود هستیم. ما در گذشته، از دستیابی به علم و فنآوری محروم نگه داشته شده بودیم. و به همین علت بود که دانشمندانِ ما میبایست این (برنامه هستهای) را خودشان تولید میکردند. اکنون ما دانشی داریم که در خانه رشد کرده است (داخلی است). البته ما برخی چیزها را نیز از خارج نسخه برداری کردیم، اما اکنون صاحب آن هستیم. آن در داخل کشور تولید شده و رشد کرده است. دانشمندان ما به رغم فشارها از خارج، آن را تکمیل کردند. به همین علت است که آن (برنامه هستهای) به منبع غرور و افتخار و همچنین شرافت ملیِ ما تبدیل شده است.
این به سلاحها هیچ ربطی ندارد. این به احترام ربط دارد. این بدان مرتبط است که به مردم ایران اجازه دهیم از منافع و ثمرات سختکوشیِ خود بهرهمند شوند. ایرانیان هزینهی آن را با خون خود دادهاند. چنانکه گفتم، متأسفانه شماری از دانشمندان هستهای ما توسط مأموران اسرائیل ترور شدهاند و هیچکس آن را محکوم نکرد. اینها حقایقی است که بارها به اثبات رسیده است.
این (نوع تاکتیکها علیه مردم ایران) کارآمد نخواهد بود. شما به توافقی براساس مذاکرات نیاز دارید که در آن به جامعه بین المللی تضمین داده شود (که برنامه هستهای ایران صلحآمیز باقی خواهد ماند). منظور من از «جامعه بینالمللی» همان چند کشوری است که در این خصوص نگرانیهایی دارند، زیرا به نظر میرسد که بقیهی جامعهی بینالمللی با برنامه هستهای ما مشکلی نداشته باشد. کشورهای دیگر نیز میخواهند برنامهای مشابهِ آن داشته باشند، زیرا این لبهی پیشرفت فنآوری است. این فنآوریِ مدرن و پیشرفته است که آیندهی نسل ما را رقم خواهد زد، زیرا میتواند انرژی پاک تولید کند که محیط زیست را نابود نمیکند و گازهای گلخانهای نیز تولید نمیکند.
اینها عرصههای مهم توسعه است و کشور ما میخواهد در آن دخیل باشد. و ما پایههای علمی لازم برای آن را در اختیار داریم. از اینرو، اگر کسی نگران اشاعه تسلیحات هستهای است، بهترین روشی که بتوانیم اطمینان حاصل کنیم که این برنامه علمی که تولید داخل ما است، به هیچکس صدمه نزند و همواره صلح آمیز باقی بماند این است که به این برنامه اجازه دهیم به صورت کاملاً شفاف بکار گرفته و اجرا شود.
ما این را میپذیریم، اما تا زمانی که به توافق دست پیدا نکرده باشیم، هیچ چیز را (رسماً) نپذیرفتهایم. من نمیدانم چرا برخی نمیخواهند توافق به دست آید، زیرا اگر ما به توافق دست پیدا نکرده باشیم، هیچ چیز را نمیپذیریم. با این حال، اگر آنان فشار بیشتری بر ما بیاورند، شفافسازی بیشتری به دست نخواهند آورد. آنان فقط شاهد (تولید و استفاده از) سانتریفیوژهای بیشتری خواهند بود.
ازاینرواگر آنان خواهان شفافسازی بیشتر هستند و میخواهند تعداد سانتریفیوژها کمتر شود و میخواهند برنامهای مرحلهای وجود داشته باشد که ما تواناییهای علمیِ کنونیِ خود را محدود کنیم (آنگاه باید توافق جامع را بپذیرند)، زیرا ما قادریم دهها هزارسانتریفیوژ تولید کنیم. با این حال ما آمادهی قبول محدودیتها بر آن (برنامه هستهای) هستیم تا به توافق بینالمللی دست پیدا کنیم.
ما آمادهی پذیرش اقدامات بیشترِ شفافسازانه هستیم به این منظور که نگرانیهایی را، که به عقیدهی ما بیاساس و بیمورد است، کاهش دهیم. به عقیده ما، تشنج و آشفتگیهای فکری به این نوع نگرانیها دامن زده است و کسانی مانند نتانیاهو و همدستانش به آن دامن زدهاند. معهذا ما آماده حرکت و اقداماتی هستیم که باعث کاهش آن نگرانیها شود و از ترسها و واهمهها نیز بکاهد. ما این نوع اقدامات را در راستای منافع خود و سایرین تلقی میکنیم. اما نتانیاهو بر این باور است که پس از آن (دستیابی به توافق)، دروغهای او بار دیگر برای تمام جامعه بینالمللی آشکار خواهد شد، چنانکه بارها در گذشته نیز این دروغها برملا شده است.
مثلاً در سال 1992 نتانیاهو گفت ایران با تولید بمب هستهای فقط سه الی چهار سال فاصله دارد. وی همین ادعا را در سال 1996 نیز تکرار کرد. کنگره آمریکا میتواند ضمن رجوع به آرشیو خود، بار دیگرمرور کند که نتانیاهو درآن سالها به کنگره آمریکا چه چیزهایی گفته بوده است. وی در سال 2012 در برابر تمام جهان، یعنی در مجمع عمومی سازمان ملل، آن تصویر کاریکاتوری بمب را در دست گرفت و اعلام کرد که ایران فقط یک سال تا ساخت بمب فاصله دارد. ما اکنون در سال 2015 قرار داریم که سه سال ازآن ادعای نتانیاهو درمجمع عمومی سازمان ملل میگذرد واوهنوزهم همان دروغ را تکرار میکند. ما اکنون این فرصت را داریم که یکبار و برای همیشه از طریق دستیابی به توافق (جامع) به این نوع ادعاهای بیاساس خاتمه دهیم. با این حال، اگرکسی درباره آرامش نگران است واین تصوررا داردکه «صلح» تهدیدی برای موجودیت اش است، این دیگر مشکل او است و به من ربطی ندارد.
آن کوری: چرا ضربالاجل ده ساله برای این توافق قائل شدهاید؟ چرا فعالیتهای حساس هستهای ایران را برای ابد متوقف نکنیم؟
ظریف: ما آمادهی توقف هرچیزی که به بمب هستهای ربط داشته باشد، برای ابد هستیم، زیرا ما هیچ تلاشی در جهت تولید بمب هستهای نداریم. آنچه ما درباره آن صحبت میکنیم، فنآوری غنیسازی است که با تولید سوخت برای رئاکتورهای ما مرتبط است. این هیچ ربطی به بمب ندارد. ما آمادهایم محدودیتها را برای برهه مشخص زمانی بپذیریم و پس از آن نیز ما به تمام قوانین و مقرارتی که بقیه جامعه جهانی به آن متعهد هستند، پایبند خواهیم بود.
این در حالی است که اسرائیل به این قواعد ومقررات پایبند نیست. اسرائیل «ان پی تی» را نپذیرفته است. چرا اسرائیل آن را نمیپذیرد؟ این بسیار جالب است که پرسر و صداترین شخص درباره ان پی تی، اصلاً عضو این پیمان نیست. آیا به نظر شما این عجیب نیست؟ اسرائیل عضو ان پی تی نیست، اما اسرائیل و نتانیاهو خود را در جایگاهی میبینند که درباره عدم اشاعه تسلیحات هستهای دیگران را موعظه کنند. اسرائیل بزرگترین اشاعهکنندهی تسلیحات هستهای در تاریخ معاصر است و دویست کلاهک هستهای دارد. با این حال، وی (نتانیاهو) درباره عدم اشاعه سلاحهای هستهای صحبت میکند. آنچه ما درباره ایران صحبت میکنیم یک برهه زمانی مشخص (ده ساله) است که البته ما تصور نمیکنیم لازم باشد. این صرفاً نشان دهندهی حسن نیت ایران است، نه این که ایران ملزم به پذیرش این مدتِ زمانی باشد. ما حاضریم تعهداتی را بپذیریم که اسرائیل نپذیرفته است.
برخی دیگر از کشورها دراطراف اینجا نیز قبول نکرده اند. این تعهدات شامل پیمان ان پی تی، پادمانها، پروتکل الحاقی و تمام ابزارهای بینالمللی است که تولید سلاحهای هستهای را ممنوع میکند. از آنجایی که ما نمیخواهیم سلاحهای هستهای تولید کنیم، تمام قوانینی که تولید اینگونه سلاحها را ممنوع میکند، هیچ تاریخ انقضایی ندارد.
ایران هرگز از تعهد عدم تولید سلاحهای هستهای آزاد نخواهد شد و پس از گذشتن ده سالِ یاد شده، یا حتی بیست یا پنجاه سال، این تعهد همچنان پابرجا خواهد ماند. اینها تعهداتی دائمی است که ایران هنگام امضا و تصویب معاهده ان پی تی آن را پذیرفت. اگر اختلافی وجود دارد، برسر پروتکل الحاقی و برخی دیگر از ابزار بینالمللی است.
لذا این افراد (مانند نتانیاهو) صرفاً به عوامفریبی دست میزنند. ما هیچ زمان در آینده از این تعهد که نباید سلاحهای هستهای تولید کنیم، آزاد نخواهیم شد. ما اصولاً چنین چیزی را نمیخواهیم. ما تعهد داریم که آن (سلاحهای هستهای) را تولید نکنیم.
آن کوری: چرا آمریکاییها دراین زمینه باید به ایران اعتماد داشته باشند؟
ظریف: ما از هیچکس نخواستهایم که به ما اعتماد کند، زیرا سامانهای بینالمللی برای این کار وجود دارد. آن کوری: اگر شما تلاش داشته باشید به توافق دست پیدا کنید، در حقیقت شما از دیگران میخواهید به شما اعتماد کنند.
ظریف: خیر (چنین نیست).
آن کوری: شما به دنبال کمی اعتماد که هستید.
ظریف: نه، نه، نه. ما خواهان اعتماد نیستیم. ما میدانیم سطح عظیمی از عدم اعتماد میان ایران و آمریکا وجود دارد. متأسفانه میان آمریکا و بسیاری از کشورها وجود دارد. اما یقیناً مردم ایران شاهد بودهاند که آمریکا به این حقیقت که ایران توسط همسایهاش (عراق در دوران صدام حسین) مورد تجاوز قرار گرفته بیاعتنایی کرد.
آمریکا همچنین از این که مردم ایران مورد حملات شیمیایی قرار گرفتند نیز چشمپوشی کرد. در واقع، آمریکا مانع حرکت شورای امنیت سازمان ملل علیه استفادهی صدام حسین از سلاحهای شیمیایی شد. این شاید برای برخی تاریخ قدیمی به حساب آید، اما در اذهان مردم ایران بسیار تازه است. از اینرو، ما از هیچکس نمیخواهیم که به ما اعتماد کند و فعلاً ما نیز به هیچکس اعتماد نداریم. ما گام به گام پیش میرویم. این توافقی بسیار عملی است که مورد راستیآزمایی قرار خواهد گرفت.
ما خواهان اعتماد نیستیم، بلکه ما خواهان راستیآزمایی هستیم و راستیآزمایی را نیز میپذیریم. و به عقیده من، هرکس که عقل سلیم دارد باید در واقع مشوق چنین توافقی باشد و از آن استقبال کند، زیرا در این توافق، ساز و کارِ راستیآزمایی گنجانده خواهد شد تا اطمینان حاصل شود که ایران همواره به تعهدات خود پایبند خواهد ماند.
آن کوری:چنانکه شما ومن میدانیم، روند راستیآزمایی مانع دستیابی برخی از کشورها به سلاح هستهای نشده است.
ظریف: خوب، آن سامانههای راستیآزمایی تغییرکرده است. اولاً ما ساز و کارهای اضافه برای راستیآزمایی را قبول میکنیم و به جامعه بینالمللی اجازه (بازرسی) میدهیم. ما ضمانت میکنیم که این اطمینان را به آنان خواهیم داد که ایران هرگز سلاحهای هستهای تولید نخواهد کرد.
اگر آنان نپذیرند به خودشان مربوط است، زیرا اگر شما خودتان را بهخواب زده باشید، هیچکس نمیتواند شما را بیدار کند (در حالی که شخصی که واقعاً خواب است را میتوان بیدار کرد). مردم (مقامات برخی از کشورها) تلاش کردند چشم خود را بر روی این مسئله ببندند که برخی از کشورها سلاحهای هستهای تولید کردند.
در حقیقت، به برخی از آنان (برای تولید تسلیحات هستهای) کمک نیز شد. ایران هیچ تمایلی به تولید سلاحهای هستهای ندارد. ما اصولاً نمیخواهیم سلاحهای هستهای تولید کنیم و این کار را نخواهیم کرد. بهعلاوه، ساز و کارهای لازمِ بینالمللی برای این کار (ممانعت از تولید سلاحهای هستهای) وجود دارد. شما اگربه آخرین گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی - نه گزارشهای ویژهی ایران - بلکه گزارشی که درباره میزان پایبندی تمام کشورهای عضو به این هنجارها است، و در سال 2013 میلادی منتشر شد نظرافکنید، درخواهید یافت که پس از ژاپن، بیشترین مقدار بازرسیها از ایران بهعمل آمده است. همچنین دراین گزارش آمده است که میزان موضوعاتی که ایران به آژانس گزارش نکرده بوده،کمتر از« یک درصد » بوده است. این در حالی است که برخی از کشورها که هیچ محدودیتی بر آن ها نیست و تحت هیچ محدودیتی قرار ندارند و هیچ حد مشخصی را نیز نمیپذیرند، میزان موضوعاتی که به آژانس گزارش نکردهاند، سی، چهل، پنجاه و حتی برای معدودی از کشورها صد درصد بوده است که در همان گزارش یادشدهی آژانس مندرج است. اگر تمایل داشته باشید میتوانید به گزارش مزبور رجوع کنید و خودتان مطمئن
شوید که آنچه من در رابطه با گزارش مزبور گفتهام عین حقیقت است. برای این کار صرفاً باید به گزارش عمومی سال 2013 آژانس که آخرین گزارش منتشر شده از این نوع است، مراجعه کنید.
آن کوری : بنابراین شما برای کسانی که می ترسند پس از پایان مهلت خواه ده سال یا کمتر یا بیشتر، ایران به سرعت یک بمب هسته ای تولید خواهدکرد،چه حرفی دارید؟
ظریف: من می گویم که پس از هر زمانی که این محدودیت های خاص پایان یابد، ایران مانند هر کشور دیگری به الزامات بین المللی خود عمل خواهد کرد و مورد نظارت قرار خواهد گرفت. بنابراین انقضایی درکار نخواهد بود. معاهده منع تکثیر انقضا ندارد.
آن کوری : آیا این الزامات شما را از تولید بمب باز می دارد؟
ظریف: من معتقدم بله . بازخواهد داشت. منظورم این است که ما در محیط بین المللی زندگی می کنیم که قانون بین الملل است و ابزارهای بین المللی هستند. این ابزارها برای این است که اطمینان دهند تکثیر اتفاق نمی افتد. ما اکنون در حال اجرای آن هستیم و آنها را اجرا خواهیم کرد. غیرقابل قبول است که در مردم این احساس نادرست(هیستری) را ایجاد کنیم که پس از ده سال ایران می تواند بمب تولید کند. بیشترکشورها ،تقریبا همه کشورها دارای قابلیت های هسته ای، در حال پذیرش همین محدودیت ها هستند که با ابزارهای بین المللی قابل اجراست. زمان آن است تا به نتانیاهو فشار آوریم تا همین محدودیت ها را که برای دیگران تبلیغ می کند،بپذیرد. ما از مدت ها قبل آنها را پذیرفته ایم.
آن کوری : رهبری ایران روشن ساخته است که بدون کاهش تحریم ها توافقی صورت نخواهد گرفت.چه تحریم هایی برای این که توافق صورت گیرد باید فورا برداشته شوند؟
ظریف : شما می بینید که یک اصل هست مبنی بر این که نباید به تحریم ها به عنوان یک سرمایه نگریسته شود بلکه باید با دید یک مانع به آن نگاه کرد. همانطورکه رئیس جمهور اوباما به درستی اشاره کرد، تحریم ها موجب تولید حدود نوزده هزار سانتریفوژ شد.
تحریم ممکن است به مردم آسیب برساند اما بر اساس آخرین نظرسنجی گالوپ که همین چند هفته پیش انجام شد که سازمان نظرسنجی آمریکایی است و سازمان نظرسنجی ایرانی نیست،مردم ایران با وجود همه تحریم ها، اکثریت مردم ایران نمی خواهند این کشور از برنامه صلح آمیز هسته ای دست بردارد. بنابراین مردم ایران در برابر فشار مقاومت خواهند کرد اما مشکل این است که اگر ما می خواهیم یک توافق داشته باشیم، ما می خواهیم این وضع پرمخاطره را که به مردم ایران اعمال فشار شده است و ایران نیز متقابلا در حال حرکت به سمت تولید سانتریفوژهای بیشتر است، تغییر دهیم.
اگر شما می خواهید این وضع تغییر یابد، تنها راهی که می توانید این فضا را تغییر دهید، دور شدن است فشار و حرکت به سمت مذاکرات و وضع مورد قبول دو طرف است که ما آن را وضع برد-برد می نامیم. اگر شما می خواهید تضمین هایی داشته باشید که برنامه هسته ای ایران همواره صلح آمیز خواهد بود،شما این تضمین ها را بدست خواهید آورد. ظاهرا هدف تحریم ها نیز این بود که جامعه بین المللی را متقاعد کنیم که برنامه ایران همواره صلح آمیز خواهد ماند.
اکنون که اگراین تضمین را دارید ، دیگر تحریم ها برای چیست؟ چرا باید تحریم ها حفظ شوند؟ چرا هیچ کس باید تحریم ها راحفظ کند؟ چرا باید بپذیرند که تحریم ها ادامه یابد؟ این پرسش اساسی است.می خواهند با این تحریم ها حرکت کنند و این حق ویژه ای است که آمریکا و غرب دارد.اگر آنها معتقدند تحریم ها خوب هستند،اگر آنها معتقدند تحریم ها می تواند به آنها تضمین هایی را که می خواهند، بدهد، به آن ادامه دهند و مردم ایران نیز به مقاومت در برابر آن ادامه خواهند داد اما اگر معتقدند که این مسیری است که به هیچ جایی نمیرسد و معتقدند که به یک توافق نیاز دارند،توافق و تحریم قابل قبول نیست. منظورم این است که آنها نمی توانند هم کیک داشته باشند وهم آن را بخورند. نمی شود هم تحریم ها باشد وهم توافق صورت گیرد. توافق به معنای آن نیست که ایران آزادخواهد بود)هرکاری انجام دهد( بلکه به معنای آن است که ایران الزامات جدی بین المللی برای عمل به تعهدات خود خواهد داشت.ما در یک سال ونیم گذشته و در حقیقت درده سال گذشته اما در یک سال و نیم گذشته که برنامه مشترک اقدام داشتیم که در نوامبر دو هزار وسیزده در ژنو تصویب شد، نشان داده ایم که ایران به هر تعهدی
که می دهد،عمل خواهد کرد.مردم ایران در وفای به عهد مشهور هستند. تاریخ ما را مورد آزمایش قرار داده است. ما تمدن دیرین داریم. تاریخ ما را مورد آزمایش قرار داده است. ما در دویست و پنجاه سال گذشته به هیچ کشوری حمله نکرده ایم. این تاریخی است که من به آن افتخار می کنم و این تاریخی است که زمانی که پرده دود برافتد، می تواند تضمین دهد که ایران به تعهدات خود پایبند خواهد بود.
آن کوری : نظرتان درباره اینکه تحریم ها باید به عنوان ابزاری برای ترغیب ایران به رفتاری بهتر به ویژه در خصوص رابطه اش با حزب الله و دیگر سازمان ها استفاده شود، چیست؟
خوب، شما می دانید ، ما درباره مسئله هسته ای مذاکره می کنیم. ما درباره مسائل دیگر مذاکره نمی کنیم. ما توافق کرده ایم پنج به علاوه یک ماموریت دارد درباره مسائل هسته ای مذاکره کند. و این چیزی است که ما درباره آن مذاکره می کنیم. و این چیزی است که ما تلاش می کنیم آن را حل کنیم. بنابراین افرادی هستند که نمی خواهند این مسئله حل شود. به همین علت است که آنها تلاش می کنند این قضیه را پیچیده کنند. ما نیازی به حل همه مشکلات نداریم. ما دغدغه های زیادی داریم. مردم ایران دغدغه ها و مشکلات زیادی دارند.
ما این مشکلات و دغدغه ها را پشت میز مذاکرات مطرح نمی کنیم. ما دغدغه ها و شکایاتی را که درباره موضوع تلاش برای سرنگونی دولت هایمان، درباره حملات از صدام حسین در جنگ عراق علیه ایران ، درباره سکوت در خصوص استفاده رژیم صدام از تسلیحات شیمیایی علیه ملت ایران، درباره تامین راه ها و ابزارهای استفاده از تسلیحات شیمیایی علیه ما و بسیاری از مسائل و شکایت هایی که ما داریم، پشت میز مذاکرات هسته ای مطرح نمی کنیم. این مسائل موضوع مذاکرات ما نیست.
ما قرار بوده است درباره مسئله هسته ای مذاکره کنیم. به نظر من این می تواند پیروزی بزرگی باشد. اکنون به واقعیت نگاه کنید. در شصت سال گذشته ، تعداد بسیار کمی از مشکلات از طریق دیپلماتیک حل شده است. بنابراین این فرصتی بسیار بزرگ برای جامعه بین المللی است که این مسئله را از طریق دیپلماتیک حل کند. ما این پیروزی را به ملت های جهان بدهکارهستیم و حداکثر تلاش خود را می کنیم تا آن را به دست آوریم.
ما نباید این فرصت را از دست بدهیم. البته اگر ملت ها این مذاکرات و توافق را در جهت منافع ملی خود نمی بینند، آنهایی که در این مذاکرات شرکت دارند می توانند کنار بروند. اگر این اتفاق هم بیفتد آخر دنیا و پایان تاریخ نیست. اما ما این پیروزی را به مردم خودمان بدهکار هستیم. ما این پیروزی را به جامعه بین المللی بدهکار هستیم و باید از فرصت پیش آمده برای توافق استفاده کنیم.
از نظر ما تحریم ها غیرقانونی بوده است. ما بر این باوریم این تحریم ها درست نیست. کسانی که فکر می کنند تحریمها باید ادامه پیدا کنند اشتباه می کنند. اگر ما بتوانیم به توافق برسیم که البته هنوز این اتفاق نیفتاده است و تلاش می کنیم این طور شود، در آن صورت چه نیازی به تحریم هاست. مسائل دیگری که مطرح می شود، در آینده نیز قابل حل است.
می تواند به آنها به طور جداگانه در آینده رسیدگی کرد. اما ما قرار نیست همه را همین حالا انجام دهیم. ما نمی خواهیم مسئله ای پیچیده را بیشتر از این پیچیده کنیم. حرفهای زیادی است که درباره افراطی گری در منطقه ما زده شود. حرفهای زیادی است که درباره تجاوز و جنگ در منطه ما زده شود، حرفهای زیادی است که درباره اشغالگری در منطقه ما زده شود، حزفهایی زیادی است که زده شود، اما ما نمی خواهیم این مسائل را پیچیده کنیم. به من اطمینان کنید، اگر صحبت درباره این مسائل آغاز شود، شاید به مذاق برخی خوش نیاید.
آن کوری : پس برگردیم به موضوع خودمان که به طور خاص درباره مسئله هسته ای است. این نگرانی وجود دارد که ایران ممکن است برخی تاسیسات هسته ای خود را پنهان کرده باشد. آیا می توانید با قاطعیت بگویید که ایران هیچ تاسیسات هسته ای که اعلام نکرده باشد، ندارد؟
ظریف : من می توانیم این را با قاطعیت اعلام کنم. اما تنها راه برای شما و بقیه جامعه بین المللی برای اینکه از این مسئله مطمئن شوید این است کته اجازه دهید توافق هسته ای پیش برود و به این ترتیب حتی پروتکل الحاقی نیز اجرا خواهد شد تا صحت این مسئله بررسی شود.
در ده سال گذشته همانطور که گفتم و دوباره تکرار می کنم ، ایران بیش ازهرکشور دیگری در جهان مورد بازرسی قرارگرفته است و تاکنون هیچ چیزی پیدا نشده است. هیچ اثری ازاین قضیه پیدا نشده است. همه مطالبی که نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل درباره آنها صحبت می کند فقط ادعا است که خودش درست کرده است. بنابراین ما با قاطعیت باور داریم و من با قاطعیت اعلام می کنم که ایران هیچ تاسیسات پنهانی ندارد. البته نمی خواهم شما را مجبور کنم حرف مرا باور کنید.
من از همه می خواهم اجازه دهند توافق انجام شود تا جامعه بین المللی بتواند خودش راستی آزمایی کند.
آن کوری : به طور خاص، اگر توافقی حاصل شود که اجازه شفافیت بیشتر دهد، چه فرقی خواهد کرد؟ ظریف: هیچ تغییر از جانب ما نخواهد بود. زیرا ما تسلیحات اتمی تولید نمی کنیم و تولید نخواهیم کرد. به نظر من این عوام فریبی و اساسا ترس افکنی و ایجاد رعب و وحشت که وجود دارد، عوام فریبی و ترس افکنی که از سال هزار و نهصد و نود و دو وجود داشته است و دائما گفته شده است که ما با ساخت سلاح اتمی یک یا دو سال فاصله داریم و جالب است که بر اساس حرفهای نتانیاهو هنوز از آن زمان تا کنون یک یا دو سال از ساخت سلاح اتمی فاصله داریم، به نظر من در آن صورت این عوامفریبی ها و ترس افکنی ها متوقف خواهد شد. واین به نفع همه است که پرده ها کنار برود و مردم حقایق را ببینند.
آن کوری : نخست وزیر نتانیاهو می گوید اسرائیل باور دارد که ایران کمتر از یک سال با ساخت سلاح اتمی فاصله دارد. فکر می کنم آمریکا این زمان را یک سال برآورد کرده است. نظر شما چیست. شما از نظر فنی چقدر فاصله دارید؟
ظریف : ما دنبال سلاح اتمی نیستیم.
آن کوری: اما چه قدر فاصله دارید؟
ظریف: ما سلاح اتمی نمی خواهیم. ما نمی خواهیم سلاح اتمی بسازیم.
آن کوری : درباره غنی سازی چه طور.
ظریف : ما نمی خواهیم سلاح اتمی تولید کنیم. به همین علت است که اصلا چنین سوالی بی ربط و بی معناست. ما برای ده سال آماده هسته ای کافی داشتیم. ما برای تولید تعداد زیادی بمب ماده اتمی کافی داشتیم، اما آیا سلاح اتمی ساختیم؟ این مواد هنوز هم وجود دارد و تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی است. ما هشت تن ماده هسته ای ، یعنی اورانیوم غنی شده سه و نیم درصدی داریم. ما هرگز دنبال ساخت بمب نرفتیم زیرا ما اعتقادی نداریم که تسلیحات اتمی امنیت ما را افزایش می دهد. این برداشتی غلط است.نتانیاهو فکرمیکند اینکه دویست کلاهک جنگی دارد برای او امنیت می آورد. او اشتباه می کند. آن کوری : چرا؟
ظریف : زیرا تا کنون امنیت نیاورده است و امنیت نمی آورد. آمریکا بیشترین ذخیره تسلیحات اتمی را در روی کره زمین داشت اما حوادث یازدهم سپتامبر را دیدیم. ما باید الگوها و دیدگاه هایمان را تغییر دهیم. ما باید به اوضاع جهان با دیدی متفاوت نگاه کنیم. این جهانی به هم پیوسته و مرتبط است.
ما درباره جهانی شدن صحبت می کنیم. جهان امروز متفاوت است. شما نمی توانید امنیت خود را به بهای ناامنی دیگران تامین کنید.تا زمانی که این تغییر درتفکر ودیدگاه اتفاق نیفتد، همچنان این ترس در بخشهای مختلف جهان وجود خواهد داشت. ما بمب نمی خواهیم و هرگز بمب به دست نخواهیم آورد زیرا اصلا دنبال بمب نیستیم. اگر دنبال آن بودیم، در آن مسیر گام برمی داشتیم.
همه می دانند که ما این کار را نکردیم. ما امکانات این کار را هم داشتیم اما نمی خواستیم این کار را بکنیم و نمی خواهیم این کار را بکنیم. این حرفها که درباره گریز هسته ای زده می شود فقط برای ترساندن مردم است. هر محدودیت زمانی که آنها برای این مسئله تعیین کنند ، فقط ناشی از هیستری و احساس نادرست است. درهرحال ما حاضریم هر تضمین ممکن و عملی به جامعه بین المللی بدهیم که ثابت کند ایران فقط برنامه هسته ای صلح آمیز دارد و برنامه ایران تسلیحاتی نیست.
آن کوری : کنگره آمریکا به تحریم های جدید تهدید کرده است. و اکنون نیز می خواهد هر توافقی با ایران به تایید کنگره برسد. رئیس جمهور اوبامامی گوید او هر مصوبه ای را که گفتگوهای هسته ای را به خطر بیندازد وتو خواهد کرد. واکنش ایران چه خواهد بود؟
ظریف : بر خلاف دیگران من نمی خواهم درامورداخلی آمریکا مداخله کنم. به نظرمن، طبق مطالعه ای که از قانون اساسی آمریکا داشته ام ، قوه مجریه در آمریکا مسئول سیاست خارجی است و تعامل با هر دولت خارجی با قوه مجریه است. درواقع این طوراست که می توان اموربین المللی را اداره کرد. بنابراین من تعهد دولت آمریکا را درباره آنچه می خواهد انجام دهد می پذیریم. منظورم این است اگر توافق حاصل شد، من دولت آمریکا را در قبال آن مسئول می دانم. جامعه بین المللی نیز دولت آمریکا درباره اقداماتش مسئول می داند.
هرآنچه رئیس جمهور اوباما و جان کری وزیر خارجه آمریکا می خواهند با امور داخلی خودشان انجام دهند به خودشان مربوط می شود. و این اصلی در قانون بین المللی است که دولتی خارجی نباید در امور داخلی دولتی دیگرمداخله کند.
آن کوری : شما گفتید بر خلاف دیگران .
ظریف : بله، بر خلاف دیگران
آن کوری : منظورتان نخست وزیر نتانیاهو است.
ظریف : من می گذارم مردم خودشان قضاوت کنند.
آن کوری : می توانم درباره اختلافات بپرسم. اوباما می گوید همچنان برای رسیدن به جواب بله و حصول توافق، بخت خیلی با ایران یارنیست. آیا نظر شما نیز همین است؟
ظریف: به نظر من همه باید حاضر باشیم که به بله برسیم. همه باید آماده باشیم.
آنا کوری: آیا واقعا شرایط با ایران یار نیست؟
ظریف : خوب، شرایط تا زمانی به زیان مذاکرات و توافق است که ما به توافق نرسیم. همیشه در توافقات چند جانبه همین طور بوده است. من آن قدر در این زمینه تجربه دارم که به این نتیجه رسیده ام تا زمانی که نتوان به توافق نهایی رسید ، عملا توافقی حاصل نشده است. البته نمی خواهم در این خصوص پیش بینی انجام دهم. آنچه می توانم به شما بگویم این است که ما حداکثر تلاش خود را می کنیم حتی در آستانه تعطیلات سال نوی ایرانی ، من حداکثر تلاش خود را برای رسیدن به توافق انجام خواهم داد و اکنون نیز به این کار ادامه خواهم داد.
آن کوری : نوروز ایرانی در بیست و یکم مارس است. آیا به مذاکرات ادامه می دهید؟
ظریف : بیست و بیست و یکم مارس.
آن کوری: آیا تا بعد از آن تاریخ نیز مذاکره می کنید
ظریف: من مذاکره خواهم کرد
آن کوری : آیا تا آن تاریخ ؟
ظریف گفت تا هر تاریخی که لازم باشد مذاکره خواهیم کرد
آن کوری:حتی در تعطیلات سال نوی ایرانی هم؟
ظریف : ما در زمان ماه مبارک رمضان هم مذاکره کرده ایم. بنابراین می توانیم در نوروز نیز مذاکره کنیم البته اگر ضرورت داشته باشد. این فرصتی تاریخی برای جامعه بین المللی و ملت ایران و ملت آمریکا و ملت همه کشورهای جهان است که به نظر من این مشکل تصنعی و ساختگی را کنار بگذارند. این مشکلی است که در ده سال گذشته در دستور کار سازمان ملل متحد قرار داشته است. اگر لازم باشد برخی از ما سال تحویل و تعطیلات نوروز خود را به جای اینکه در کنار خانواده هایمان باشیم صرف مذاکرات کنیم به نظر من آماده ایم این کار را انجام دهیم.
آن کوری : ضرب الاجل مارس که رئیس جمهور آمریکا درباره آن صحبت کرده است، آیا فکر می کنید تا این حد مهم است، آیا ممکن است تمایل داشته باشید بیشتر از آن وقت بگذارید؟ شما حاضرید تا کی درباره این مسئله گفتگو کنید؟
ظریف : خوب، ما در وین توافق کردیم پیش از ژوئیه به توافق برسیم. به نظر من مفید نخواهد بود که این ضرب الاجل تمدید شود. اکنون ما تلاش می کنیم ، من معتقدم که فاصله زیادی نداریم که بدانیم شکل نهایی توافق چگونه خواهد بود. البته پیش از پایان مارس به توافق نخواهیم رسید، این غیرممکن است
آن کوری: اما توافق سیاسی ، آیا فکر می کنید می توانید به توافق سیاسی برسید؟
ظریف گفت صحبت درباره توافق سیاسی دشوار است. ما می خواهیم به توافق برسیم. جزئیاتی وجود دارد که لازم است روی آنها کارشود وآماده هستیم روی آنها کار کنیم. منظورم این است که آماده ایم بی وقفه و بیست و چهارساعته کار کنیم تا به توافق برسیم. ما معتقدیم خیلی نزدیک هستیم. ما می توانستیم خیلی فاصله داشته باشیم اما خیلی نزدیک هستیم واگر تصمیم سیاسی برای گرفتن بله اتخاذ شود، همانطور که اوباما گفت ، می توانیم به توافق برسیم. اما تصمیم سیاسی را باید همه بگیرند و فقط یک کشور نباید بگیرد. وهمه باید از فشار بی مورد برای جلوگیری از اتخاذ تصمیمی سیاسی ازجانب همه با هدف حصول توافق خودداری کنند.
آن کوری : دوباره می گویم فکر می کنم شما انگشت اتهام را به بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل نشانه گرفته اید.
ظریف گفت من انگشت خود را به سمت هر کسی که صلح را به عنوان تهدیدی برای موجودیت خود می بیند نشانه گرفته ام.
ظريف ايران به تو افتخار مي كند كه مي تواني منطقي و راست قامت با ديالوگ فرهنگي امريكايي ها به انان جواب دهي خسته نباشي مما حامي و نظاره گر و قدر دان زحماتت هستيم