.svg)
کاپیتولاسیون در محیط زیست ایران
پارسینه: در هفته‌ها ی اخیر بازداشت شکارچیان خارجی در رسانه‌های مختلف خبرساز شد. اما شکار خارجی‌ها در ایران مساله جدیدی نیست چراکه پیشتر هم پرسه شیوخ عرب که با سلاح‌های گرم سوار بر آفرود راهی کویرها و طبیعت بکر ایران می‌شدند، مساله‌آفرین بود.
به گزارش جهان صنعت، در آخرین مورد سه‌شنبه هفته قبل شش نفر از اعراب کشور امارات به همراه شش باز شکاری و دو دستگاه خودرو تویوتا لندکروز درحالی توسط نیروهای یگان محیط‌زیست و نیروی انتظامی استان کرمان بازداشت شدند که نامه‌ای محرمانه از اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست هرمزگان مبنی‌بر اجازه تردد در سطح استان هرمزگان و آموزش پرواز به بازهای خود را در دست داشتند. اگرچه مسوولان سازمان بارها مخالفت خود را با این مساله اعلام کرده بودند اما تصویب آیین‌نامه اجرایی شکار ویژه سال در سال 1381 بود که سندی بر تایید شکار خارجی‌ها در ایران شد.
طرفداران حیوانات از ابتدا مخالف بودند
براساس «آیین‌نامه اجرایی شکار ویژه» اجرای برنامه شکار توسط مقامات عالی رتبه کشورهای خارجی در ایران از شمول ضوابط و دستورالعمل‌های عمومی شکار مستثنا بوده و تابع مقررات این آیین‌نامه است. اگرچه این آیین‌نامه اجازه شکار «مقامات عالی رتبه» را صادر می‌کند اما کشف نامه‌هایی که اجازه تردد به شکارچیان خارجی که به تازگی بازداشت شده‌اند، نشان می‌دهد این افراد براساس همین آیین‌نامه و اجازه سازمان توانسته‌اند از خطوط قرمز قوانین شکار ایران بگذرند. همچنین مسوولان سازمان این قانون را در حالی تصویب کردند که تنوع حیات‌وحش ایران در خطر بود و خارجی‌ها که در کشور خود با قوانین سفت و سخت شکار رو‌به‌رو بودند با خیالی آسوده در ایران منطقه‌ای برای شکار در اختیارشان گذاشته می‌شد.
جاوید آل‌داود، رییس انجمن حمایت از حیوانات و عضو هیات علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران از این آیین‌نامه با نام «کاپیتولاسیون محیط‌زیست» یاد می‌کند. وی که در سال 1381 در زمان تصویب این آیین‌نامه جزو مخالفان تصویب طرح بوده در این‌باره می‌گوید: «این آیین‌نامه می‌گفت در صورت در خواست مقامات خارجی برای شکار، سازمان حفاظت محیط‌زیست دو هفته مهلت دارد تا مکانی برای شکار را به آنها اختصاص بدهد و در صورت تعلل خود وزارت امورخارجه منطقه‌ای دخالت می‌کند و منطقه‌ای برای شکار این مقامات در نظر می‌گیرد.»
تبصره ماده «2» این آیین‌نامه در مورد جانوران وحشی غیرحمایت شده می‌گوید که سازمان محیط‌زیست پروانه عادی شکار را به تعداد مورد‌نیاز بدون رعایت سهمیه و اعمال محدودیت ویژه برای مقامات یادشده صادر می‌کند. آل‌داود ادامه می‌دهد: «در واقع این آیین‌نامه محدودیتی برای شکار خارجی‌ها قائل نمی‌شد، درست مثل کاپیتولاسیون که به مستشاران روسی مصونیت قضایی می‌داد. برای همین بود که مخالفت کردیم و مغایرت‌های این آیین‌نامه را با قانون اساسی به‌طور مشخص نوشتیم و از مسوولان خواستیم با این قضیه برخورد کنند اما عکس‌العملی از آنها ندیدیم جز اینکه شورای نگهبان آن زمان گفت اجازه دخالت در مصوبات هیات دولت را ندارد.»
مسوولان توجیه می‌کنند
چندی پیش در جریان انتشار گزارشی مبنی بر دعوت توریست‌های خارجی برای شکار پلنگ، معصومه ابتکار، رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست و معاون رییس‌جمهور این خبر را شایعه عنوان کرد. اگرچه این موضوع را احمد نبوی، مدیرکل بازرسی سازمان حفاظت محیط‌زیست در نشست خبری رسمی و در حضور رسانه‌ها اعلام کرده بود اما اطلاعات او را موثق ندانستند. به هر روی در روز‌های گذشته هم شکار خارجی‌ها در ایران در رسانه‌های مختلف بازگو شد و در صورت حل نشدن خلأهای قانونی همچنان تکرار خواهد شد.
آل‌داود معتقد است مسوولان سازمان محیط‌زیست این اخبار را توجیه می‌کنند. وی می‌گوید: «شکارچیان خارجی به خصوص شکارچیان عرب به طور معمول از طریق وزارت امورخارجه برای شکار هوبره اقدام می‌کنند. سازمان محیط‌زیست اما آن زمان می‌گفت این آیین‌نامه را برای ساماندهی شکار خارجی‌ها تدوین کردیم.»
همان سال در ادامه مخالفت دوستداران محیط‌زیست با این آیین‌نامه، درخواست کردند که سال 81، سال بدون شکار نامیده شود اما این ایده مورد استقبال قرار نگرفت. رییس انجمن حمایت از حیوانات درباره اعتراضاتی که از طرف این انجمن و طرفداران حقوق حیوانات در دوره قبلی ریاست ابتکار صورت گرفت می‌گوید: «یک بار گزارشی مبنی بر اینکه در منطقه «ویشپه» در شهر ساوه تعدادی شکارچی ایتالیایی پرنده‌های کوچک شکار می‌کنند، خبر را برای سازمان محیط‌زیست منعکس کردیم و گفتیم شاید پیگیری کنند و تنها جواب آنها این بود که منطقه‌ای به نام «ویشپه» وجود ندارد.» بعد از آن آل‌داود در جواب، روی نقشه «ویشپه را مشخص کرد و ضمیمه نامه‌ای کرد که مضمون آن این بود «ما با سازمان حفاظت محیط‌زیستی که مناطق تحت حفاظت خود را نمی‌شناسد، مکالمه‌ای نداریم.»
رییس انجمن حمایت از حیوانات از سایتی به نام «سافاری» می‌گوید که زمانی در آن عنوان شده بود «ما نیروهایی داریم که مجوز شکار را تسهیل می‌کند.» دامنه آن سایت در کشوری خارجی بود و به شکارچیان اجازه انتخاب شکار چهارپایان و پرنده‌ها را می‌داد و براساس آن شکارچیان می‌توانستند منطقه‌ای را برای شکار در ایران انتخاب کنند.
شکار خارجی‌ها در حالی در ایران اتفاق می‌افتد که کشورهای دیگر چنین اجازه‌ای به مردم و مقامات خود نمی‌دهند و همین آیین‌نامه باعث می‌شد روس‌ها به ایران بیایند و برای درست کردن کلاه، حیوان شکار کنند و کلاه بر سر به کشورشان بازگردند. تصویب این آیین‌نامه از ابتدا تاکنون سوال‌بر‌انگیز بود چراکه از نگاه طرفداران حقوق حیوانات دادن چنین تسهیلاتی به مقامات خارجی در قبال هیچ امکانات و تسهیلاتی توجیه‌کننده نیست.
ارسال نظر