ایرانی‌ها در مقایسه با سایر کشور‌ها چگونه درآمد خود را هزینه می‌کنند؟!

به گزارش پارسینه، براساس نتایج این پژوهش در کشور اندونزی و مناطق روستایی ایران بیش از ٤١درصد هزینه‌های خانوار صرف خوراک خانوار می‌شود. حال آنکه این سهم در کشور‌هایی چون کانادا و آلمان در کمترین مقدار خود و زیر٢٠درصد است. البته سهم هزینه‌های خوراکی خانوار‌های شهری ایران حدود ٢٧درصد است که مشابه همسایه خود یعنی ترکیه است.

سهم هزینه‌های مسکن در آلمان نیز حدود ٣٤درصد است که بیش از یک‌سوم هزینه‌های خانوار را به خود اختصاص داده است. در انگلیس پایین‌ترین سهم هزینه به هزینه‌های بهداشت و درمان تعلق دارد که این هزینه نه‌تنها در سبد آن کشور کمترین سهم هزینه را دارد، بلکه در مقایسه با سایر کشورها مشاهده می‌شود که در بین چندکشور منتخب کمترین سهم هزینه‌های بهداشت و درمان در کل هزینه‌های خانوار به انگلیس تعلق دارد. از سوی دیگر هزینه‌های تفریحات، سرگرمی‌ها و خدمات فرهنگی ایرانی‌ها در مقایسه با کشور‌هایی همچون اندونزی، آلمان، ترکیه، کانادا و انگلیس دارای کمترین سهم در بین هزینه‌های خانوار‌های ایرانی است. همچنین کانادا پایین‌ترین سهم هزینه‌های خوراکی را در کشو‌های منتخب دارد و در نتیجه اختصاص سهم بیشتری از دریافتی‌ها به هزینه‌های غیرخوراکی را در بین این چند کشور داراست. در مقابل، اندونزی بیشترین سهم دریافتی‌های خود را به هزینه‌های خوراکی اختصاص داده و کمترین سهم را در هزینه‌های غیرخوراکی در بین این چند کشور دارد.
در کشور‌هایی همچون کانادا و آلمان که سهم هزینه‌های خوراکی پایین و در مقابل سهم هزینه‌های غیرخوراکی بالاست، وضعیت اقتصادی به مراتب بهتر از کشوری همچون اندونزی است که خانوار‌ها تقریبا نیمی از هزینه‌های خود را برای تهیه خوراکی صرف می‌کنند. با این حال اوضاع کلی ایران نشان می‌دهد در سال١٣٩١ خانوار‌های روستایی ٤٢درصد هزینه‌های سالانه خود را صرف خرید اقلام خوراکی کرده‌اند و ٥٨درصد باقیمانده سهم هزینه‌های غیرخوراکی شده است. در مناطق شهری اما اوضاع متفاوت است و فقط ٢٧درصد هزینه‌های سالانه خانوار‌ها صرف خرید اقلام خوراکی شده و بقیه آن هزینه‌های غیرخوراکی را پوشش داده است. همچنین در این سال، ٣٣درصد هزینه خانوار‌های شهری هزینه مسکن بوده است. کمترین سهم هزینه در این سال در مناطق شهری به هزینه‌های تفریحات، سرگرمی‌ها و خدمات فرهنگی و لوازم و اثاث منزل اختصاص داشته است. از طرف دیگر در تمامی کشور‌های مورد مطالعه اعم از توسعه‌یافته یا در حال توسعه سهم پوشاک و کفش در سبد خانوار بین چهار تا حدود شش‌درصد است.
درآمد سالانه طبقه متوسط به‌صورت میانگین، یک‌میلیون‌و٥٣٠هزارتومان تعیین‌شده است. در هزینه‌های ماهانه براساس نمودار بانک‌مرکزی هر کدام از موارد اصلی هزینه‌های شهری با درصد مشخص شده‌اند؛ مانند هزینه فرهنگ در ماه که می‌شود نزدیک به دودرصد از هزینه‌های ماهانه.
پس انداز صفر در میان خانوار‌های ایرانی
بررسی‌ها نشان می‌دهد ٢١میلیون خانوار ایرانی در ماه ٨٤٠میلیاردتومان صرف هزینه رستوران می‌کنند و حداقل تا پایان سال٩١ همین تعداد خانوار معادل همین عدد را صرف سینما، تئاتر و کنسرت ‌کردند. همین بررسی نشان می‌دهد هرخانوار ایرانی ماهانه ٣٠هزارتومان هزینه ارتباطات می‌کند. براین اساس ٢١میلیون‌خانوار شهری و روستایی ایران ماهانه ٦٣٠میلیاردتومان‌هزینه ارتباطات می‌کنند. نکته قابل‌توجه در بررسی هزینه‌های ماهانه خانوارهای ایرانی کاهش سطح پس‌انداز به صفر و کمتر از صفر است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد هزینه سینما، تئاتر، کنسرت موسیقی و... یک خانواده طبقه متوسط در ماه حدود ٤٦هزارتومان است. خانواده‌ای از طبقه متوسط وجود دارد که شاید ماهی بیش از ١٥٠هزارتومان هزینه فرهنگی‌اش باشد اما این خانواده برپایه الگوی بانک‌مرکزی یک نمونه عمومی محسوب نمی‌شود. در میان هزینه‌های ماهانه یک خانواده شهری، دو هزینه از سایر هزینه‌ها پر رنگ‌تر است؛ «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» و «مسکن». مسکن حدود ٣٠درصد هزینه‌های ماهانه درآمد را دربرمی‌گیرد؛ یعنی از درآمد یک خانواده طبقه متوسط، حدود ٤٦٠هزارتومان. آمارهای مرکز آمار ایران نشان می‌دهد ٢٢درصد مردم ایران اجاره‌نشین و ٦٤درصد صاحب ملک هستند. سایرین نیز در انواع دیگر مسکن مانند سازمانی، همراه با والدین و نمونه‌های رایگان زندگی می‌کنند.
٣٨٢هزارتومان از درآمد ماهانه یک خانواده صرف خوردنی‌ها می‌شود
اما درباره خوراکی، نیز درصد بالایی دیده می‌شود؛ حدود ٢٥درصد. به این ترتیب ٣٨٢هزارتومان از درآمد ماهانه یک خانواده صرف خوردنی‌ها می‌شود. همچنین هزینه تحصیل در ماه دودرصد عنوان شده است. به عبارتی ٣٠هزارتومان در ماه. اما اگر فرزند یک خانواده در دانشگاه آزاد تحصیل کند هزینه ماهانه تحصیلی‌اش حداقل چندبرابر این رقم است. در نتیجه این عدد برای یک خانواده که فرزندی در دانشگاهی غیردولتی دارد، منطقی به‌نظر نمی‌رسد.
اما هزینه حمل‌ونقل ماهانه حدود ١٢درصد اعلام شده است. بنابراین ١٨٣هزارتومان در ماه هزینه حمل‌ونقل می‌شود. هزینه رستوران‌رفتن طبقه متوسط نیز حدود ٢/٢درصد تعیین شده است؛ ٤٠هزارتومان در ماه که بازهم ممکن است برای بسیاری از خانواده‌ها متفاوت باشد. شاید خانواده‌ای از طبقه متوسط در ماه بیش از صدهزارتومان هزینه رستوران کند. البته آمارهای بانک‌مرکزی تایید می‌کند که دهک اول و دوم درآمدی سالانه ٨٠هزارتومان و دهک دهم سالانه بیش از یک‌میلیون‌تومان هزینه رستوران و فست‌فود می‌کنند.
در آمارهای بانک‌مرکزی «کالاها و خدمات متفرقه» سهم هشت‌درصد هزینه ماهانه خانوار را به خود اختصاص می‌دهد. به عبارتی ١٢٢هزارتومان در ماه هزینه این بخش می‌شود.
در بودجه خانوار برای «ارتباطات» کمی بیش از دودرصد در نظر گرفته شده است؛ یعنی ٣٥هزارتومان در ماه. «بهداشت و درمان»، پنج‌درصد یا ٧٦هزارتومان از درآمد طبقه متوسط. «لوازم و موارد مورد استفاده در خانه» نزدیک به پنج‌درصد یا ٧٠هزارتومان. در نهایت یکی از مهم‌ترین موارد «پوشاک و کفش» با عددی نزدیک به پنج‌درصد هزینه را به‌ خود اختصاص می‌دهد که ٧٠هزارتومان می‌شود. براین اساس جمع هزینه‌های خانوار در ماه به عدد یک‌میلیون‌و‌٥١٤هزارتومان می‌رسد. براین اساس گزارش رسمی بانک‌مرکزی نشان می‌دهد میزان پس‌انداز خانوارهای ایرانی منفی شده است.

شرق