اعتماد مردم به صندوق های صدقات چقدر است؟

گروه اجتماعی پارسینه: "صدقه رفع بلاست" این جمله را شاید بارها و بارها شنیده باشید.جمله ای که نشات گرفته از فرهنگ زیبای اسلامی است که مردم را برای کمک به نیازمندان تشویق می کند.

در واقع به خاطر همین اعتقاد مذهبی پسندیده است که صندوق های صدقات زیادی در سطح شهرهای کشور دیده می شود.

در این میان اما گاهی عدم اعتماد مردم به محل خرج پول هالیی که در این صندوق ها ریخته می شود، باعث می شود این فرهنگ پسندیده زیر سوال برود.

در واقع شایعاتی مبنی بر این که این پول ها در خارج ایران مصرف می شوند بر این بی اعتماد دامن می زند.شایعه ای که هر از چند گاه یک بار توسط مسئولین تکذیب می شود.

به تازگی نیز، معاون هماهنگی امور بین‌الملل کمیته امداد اعلام کرده :همانطور که در داخل کشور یک ریال از درآمدهای صندوق صدقات داخل کشور به کشورهای دیگر یا از استانی به استان دیگر نمی‌رود، این تقید در ارتباط با صندوق صدقات کشورهای دیگر وجود دارد که درآمد صندوق‌های صدقات هر محل برای همان محل هزینه شود.

ایران چند صندوق صدقات در سایر کشور ها دارد؟

بنا بر گفته معاون هماهنگی امور بین‌الملل کمیته امداد ، بیش از 110 هزار صندوق صدقات در مناطق مختلف لبنان وجود دارد.

سال گذشته نیز بالغ بر 20 میلیون دلار درآمد محلی یکساله دفتر نمایندگی کمیته امداد امام خمینی(ره) در لبنان بوده است. محمد محمدی‌فرد در ارتباط با درآمدهای دفتر نمایندگی کمیته امداد در سایر کشورها ازجمله لبنان، عراق، افغانستان و... افزود: سال گذشته بالغ بر 20 میلیون دلار درآمد محلی یک سال دفتر نمایندگی کمیته لبنان بوده که از طریق طرح اکرام صندوق‌های صدقات و پرداخت اطعام و وجوهات شرعی و... حاصل شده است.

او درباره هزینه‌کرد این درآمدها گفت: تمامی این درآمدها برای ایتام و مستمندان لبنانی هزینه می‌شود. محمدی‌فرد درباره دفتر نمایندگی کمیته امداد در کشور عراق گفت: در عراق نیز سیری برای اتکای بیشتر به منابع محلی داشته‌ایم. معاون هماهنگی امور بین‌الملل کمیته امداد در این خصوص اظهار کرد: در این راستا حدود 25هزار صندوق صدقات در شهرهای مختلف عراق مستقر شده که درآمدهای آنان در همان مناطق هزینه می‌شود.

او درباره مجوز نصب این صندوق‌ها در سایر کشورها گفت: با هماهنگی دولت‌ها و استانداری‌ها و همچنین فرمانداری‌های محلی هر منطقه مجوز نصب یا توزیع آن را دریافت می‌کنیم.

معاون هماهنگی امور بین‌الملل کمیته امداد همچنین درخصوص مناطقی که مجوز نصب صندوق‌های صدقات کمیته امداد در آن محل‌ها کسب نشده است، گفت: برخی از مناطق آمادگی لازم را برای نصب این صندوق‌ها محمدی‌فرد در رابطه با کشور افغانستان نیز گفت: در افغانستان مجوز عام نداشته و مجوزها موردی بوده و توزیع صندوق‌ها به صورت موردی و خاص است و عموما حدود هزار تا دوهزار صندوق در افغانستان توزیع شده است.

او با تاکید بر این نکته که تنها در عراق و لبنان و سوریه پیش از جنگ مجوز عمومی برای نصب صندوق‌های صدقات کمیته امداد وجود داشته است، گفت: هم‌اکنون در کشور آفریقا نیز مجوز توزیع عام نداشته و در تاجیکستان نیز همین‌طور که البته برای نصب صندوق‌های صدقات در کشور تاجیکستان صحبت‌هایی با مقامات محلی آن کشور شده اما هنوز این اقدام نهایی نشده است.

معاون هماهنگی امور بین‌الملل کمیته امداد همچنین درخصوص کشور پاکستان گفت: در کشور پاکستان دفتر نمایندگی نداریم، اما توانسته‌ایم توسط یکی از نهادهای همکار حدود 5000 صندوق صدقات توزیع کنیم. محمدی‌فرد درباره هزینه‌کرد این صندوق‌ها تاکید کرد: قانون شرعی و اداری هزینه‌کرد صندوق‌های صدقات این است که جمع‌آوری‌های هر محل صرف محرومان همان کشور و همان منطقه شود؛ این مساله به بومی‌سازی الگوهای امداد کمک کرده تا بتوانیم نمونه‌های مشابهی از خدمات کمیته امداد را به‌صورت بومی و مطابق با فرهنگ محلی در بسیاری از کشورها در دوره زمانی کوتاهی شاهد باشیم.

در ایران چند صندوق صدقات داریم؟

در این میان، در ایران نیز تعدا د صندوق صدقات روز به روز بیشتر می شود.آمار رسمی کمیته امداد می گوید تا پایان سال 90، شش میلیون و 678 هزار صندوق صدقات در نقاط مختلف ایران نصب شده یا در میان مردم و ادارات دولتی، نهادهای انقلابی و دیگر بخش های جامعه توزیع شده است.

صندوق های صدقات کمیته امداد به سه نوع کوچک، متوسط و بزرگ تقسیم بندی می شود. 94 درصد از صندوق های کمیته امداد کوچک است، اما آمار صندوق های نصب شده در سال های 86 تا 90 نشان می دهد رویکرد این کمیته به نصب صندوق های بزرگ بیشتر بوده است. آمار کمیته امداد می گوید از سال 84 تا سال 90 هر سال به طور متوسط 4.3 درصد بر تعداد صندوق های صدقات کل کشور افزوده شده است.

سرانه صندوق صدقات در میان مردم ایران در حال حاضر نزدیک به یک صندوق برای 11 نفر است. با این حال در برخی شهرها این رقم کمتر است؛ مثلا در سمــنان به ازای هر هفت نفر یک صندوق صدقات وجود دارد.

ایرانی ها چقدر صدقه می دهند؟

سال 90 از این میزان صندوق صدقه نزدیک به 146 میلیارد تومان جمع آوری شده که نسبت به سال قبل از آن نزدیک به 4/8 درصد افزایش داشته است.

سهم هر صندوق نزدیک به 21 هزار و 800 تومان بوده است. به این ترتیب در هر روز سال نزدیک به 60 تومان در صندوق ها ریخته شده است.

اواخر سال گذشته نیز، معاون مشارکت های مردمی کمیته امداد امام خمینی (ره) اعلام کرد: براساس اعلام دفترآمار این نهاد میزان صدقه جمع آوری شده در کل کشور ماهانه بیش از 150 میلیارد ریال (15 میلیارد تومان) است به طوری که در استانها و شهرهای بزرگ این مبلغ متفاوت است.
سعید ستاری با بیان اینکه در حال حاضر هفت میلیون نفر در کشور دارای صندوق صدقات هستند افزود: کمیته امداد در نظر دارد تعداد این صندوق ها را به 10 میلیون صندوق افزایش دهد.

وی با بیان اینکه هم اکنون، صدقات به سه شکل سنتی ، مکانیزه و الکترونیکی جمع آوری می شود گفت: با برنامه ریزی های انجام شده، صندوق صدقات به صورت مکانیزه با عنوان صندوق های نسل جدید برای ایمنی هرچه بیشتر تجهیز می شود که این نهاد درنظر دارد تمامی صندوق های صدقات کشور را با استفاده از نسل جدید صندوق ها ایمن کند.

ستاری اظهار داشت: تاکنون از 280هزار صندوق صدقات بزرگ و متوسط در معابر، 50هزار صندوق مکانیزه و 200 صندوق الکترونیکی درتهران نصب شده و هدف گذاری این نهاد برای نصب 500 صندوق الکترونیکی دیگر ادامه دارد.

وی با اشاره به روش نوین جمع آوری به صورت الکترونیکی گفت: با این روش، صدقات با سرعت و دقت بیشتری جمع آوری می شود.

معاون مشارکت های مردمی کمیته امداد امام راحل افزود: درآمد کمیته امداد امام از محل صندوق های صدقات سال گذشته حدود 180 میلیارد تومان بوده است.

صدقات مردم کجا هزینه می شود؟

حال اما برای جلب اعتماد مردم سوال این است که کمیته امداد با این رقم سنگین درآمدی چه کارهایی انجام می دهد؟

به طور کلی نزدیک به 2.5 میلیون خانوار با جمعیتی نزدیک به پنج میلیون و 500 هزار نفر زیر پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) هستند.

این افراد در سه قالب طرح مددجویی (حمایت از ایتام، بی سرپرستان، از کار افتادگان، معلولان و...)، طرح شهید رجایی (سالمندان) و موارد موردی دسته بندی می شوند.

کمیته امداد در عملکرد 30 ساله خود 130 هزار میلیارد تومان به این افراد کمک کرده است.

به این نوع کمک ها باید دو نوع پرداختی به مجرمان یا مقصران جامعه را هم اضافه کرد. طرح رحمت برای حمایت از خانواده زندانیان با 172 میلیارد تومان پرداخت (طی 16 سال) و طرح کمک به پرداخت دیه با 85 میلیارد تومان پرداخت (طی 25 سال) از دیگر پرداختی های کمیته امداد بوده است.

طرح های دیگری چون کمک به دانش آموزان، دانشجویان و طلاب نیازمند با 607 میلیارد تومان پرداخت (طی 33 سال)، تامین جهیزیه و هزینه ازدواج با 385 میلیارد تومان کمک (طی 33 سال) و کمک به آسیب دیدگان با 73 میلیارد تومان کمک (طی 33 سال) دیگر مخارج درآمد کلان کمیته امداد بوده است.