مراقب محصولات لبنی باشید

با تاکیدهای صورت گرفته از سوی پزشکان بسیاری از شهروندان به باور رسیده اند تنها راه دفع مسمومیت و ادامه حیات در کلان شهرها با وضع موجود آلودگی هوا، آب شرب و .... استفاده از لبنیات و خصوصا شیر است. نسخه ای که گویا در زمان های قدیم نیز تجویز شده است چرا که نوشته اند ابن سینا هم برای دفع اغلب مسمومیت ها شیر تجویز می کرد.

در حال حاضر اما به نظر می رسد باید دنبال ابن سینا گشت تا از او بپرسیم برای دفع آلودگی و مسمومیت های ناشی از استفاده از لبنیات ترکیب شده با روغن های صنعتی چه باید کرد؟ و یا چگونه میتوانیم از لبنیات فاسد بهترین استفاده را داشته باشیم؟

مصرف لبنیات در دنیا قدمتی چند هزار ساله دارد اما در کشور ما تولید این فرآورده ها به صورت صنعتی از 60 سال پیش آغاز شده است. اولین کارگاه لبنیات سازی در سال 1336 با نام آستارا، در خیابان فردوسی تهران گشایش یافت که تولیدات آن شیرهای بطری با درب چوبی بود.

از آن پس در مسیری پر فراز و نشیب تا به امروز به 833 کارخانه تولید فرآورد های لبنی دارای پروانه بهره برداری رسید. از این تعداد تقریبا 330 واحد کلا در تعطیلی کامل به سر می برند. از 500 واحد باقی مانده تقریبا 250 عدد آن کاملا فعال هستند و 250 تای مابقی هم نیمه فعال هستند.

شاید بتوان گفت طی این مسیر برای برخی از این کارخانجات با سرعتی غیر قابل تصور اتفاق افتاد. به همین دلیل بدون در نظر گرفتن قوانین، استانداردها و قواعد اخلاقی حاکم بر تولید محصولات خوراکی هرآنچه به منافع مالی آنها مربوط می شد را به این محصولات اضافه کرده و در بسته بندی های بسیار شیک تحویل مردم دادند.

در سال های اخیر به دلیل خلاء های قانونی و یا عدم اجرای دقیق قوانین موجود و نبود نظارت کافی بر این بخش از صنایع غذایی باعث شد تا مصرف لبنیات در کشور ما روز به روز کاهش یافته و در نتیجه عوارض ناشی از آن افزایش یابد.

سکانس اول: استفاده از مواد صنعتی غیرمجاز

مرداد ماه امسال بود که روزنامه جمهوری اسلامی در خبری با عنوان"افشاگری وزیر بهداشت از تخلف بزرگ صنایع لبنی " نوشت: وزير بهداشت از يك تخلف بزرگ در صنايع لبني كشور پرده برداشت. دكتر قاضي زاده هاشمي با تایید موضوع اضافه كردن روغن پالم در شيرهاي پرچرب گفت: مصرف كنندگان روغن پالم در شير و ماست از بدترين نوع چربي صنعتي استفاده كرده‌اند به همين دليل بزودي اسامي آنها اعلام مي‌شود و پرونده آن براي تصميم آخر روي ميز رئيس‌جمهور است.

این در حالی بود که وزارت بهداشت به هيچ كارخانه لبني مجوز استفاده از روغن پالم نداده بود حال آنکه این روغن مضر صنعتی به دليل سودآوري بالا در لبنيات استفاده مي شد.

در کشور ما که به دلیل گرایش به غذاهای سرع و انواع فست فود استفاده از فرآورده ها ی لبنی در سالهای اخیر به شدت کاهش یافته این خبر باعث روگردانی 90 درصد از مصرف کنندگان شده و این بخش از هرم غذایی به طور کامل از سبد خرید خانوارها حذف شد.

در همین رابطه رسول دیناروند رییس سازمان غذا و دارو در نشست مشترک وزیر بهداشت با رییس موسسه استاندارد، معاون جهاد کشاورزی و رییس اتحادیه شیر و لبنیات و برخی دیگر از مسئولین صنایع لبنی گفت: اگر صنعتگران در خصوص کیفیت و سلامت تولیدات لبنی کوتاهی نکنند سرانه مصرف لبنیات افزایش خواهد یافت. اکنون از تعداد 41 مورد تخلف گزارش شده، تعداد 30 مورد قطعی اعلام شده و تولید و توزیع هر فرآورده ای که تخلف آن محرز شده است، متوقف و به دستگاه قضایی معرفی خواهند شد.

سکانس دوم: افزایش قیمت فرآورده های کم چرب

با حذف فرآورده های لبنی پرچرب از سبد خرید خانوارها محصولات کم چرب جایگزین آن شد. اما به نظر می رسد تولیدکنندگان خسارت های مالی ناشی از تخلفات خود را با افزایش قیمت محصولات کم چرب جبران کردند.

افزایش قیمت 15 تا 35 درصدی فرآورده ای لبنی کم چرب باعث ایجاد نارضایتی در بین مردم شد. شاید به جرات بتوان گفت این افزایش قیمت مردم را ناچار به ترک عادت های غذایی سالم و استفاده از شیر و ماست کرد.

مشرق در این رابطه با محمد شریعتمداری معاون اجرایی رییس جمهور گفتگو کرد و به نقل از وی نوشت: هرگونه افزايش اخير قيمت شير و لبنيات تخلفي محرز است و سازمان‌هاي كنترلي ملزم به برخورد با اين تخلفات هستند.

وی افزود: بايد بپذيريم كه به‌طور طبيعي بازار شير و لبنيات نيز كشش افزايش بيشتر قيمت‌ها را ندارد و كارخانه‌هاي لبني نبايد دولت را با اعلام افزايش قيمت‌ها بترسانند.

اما این تذکرات نتوانست مانع رشد بی رویه قیمت انواع فرآورده ای لبنی پرمصرف گردد.

ماه گذشته محمدرضا اسماعیلی مدیرعامل اتحادیه سراسری فراورده‌های لبنی در رابطه با احتمال افزایش دوباره قیمت لبنیات، به خبرآنلاین گفت: پیش از این نیز بهای این محصولات 15 درصد گران شده بود، ضمن اینکه قرار است ما با مسئولان وزارت جهادکشاورزی جلسه‌ای داشته باشیم، حرف‌های خود را به آنان منتقل و این مسایل را بررسی کنیم.

وی با تاکید بر اینکه افزایش قیمت لبنیات به صلاح مملکت نیست، اضافه کرد: این محصولات سلامتی مردم را تضمین می‌کنند. علاوه بر این، ما میان دامدار و مصرف کننده قرار گرفته‌ایم و درد هر دو گروه را می‌فهمیم. تولید باید برای دامدار صرفه اقتصادی داشته باشد که سرپا بماند.

سکانس سوم: تاریخ تولید

پرده سوم از تخلفات تولیدکنندگان و صنایع لبنی چند روزی است کلید خورده است. این بار بازی با اعداد در تاریخ تولید در دستور کار برخی از این شرکت ها قرار گرفته است. استفاده از نگهدارنده ها در همه جای دنیا آزاد است چرا که با استاندارد و نظارت خاصی همراه می باشد اما درایران استفاده از این مواد همچنان ممنوع است و کارشناسان علوم تغذیه از این موضوع استقبال می کنند. چرا که معلوم نیست وقتی این تولید کنندگان بدون مجوز از مقادیر زیادی پالم دراین محصولات استفاده می کنند اگر مجوزی هم صادر شود چه بر سر طرفداران لبنیات خواه آمد.

شهریار دبیریان، دبیر تضمین کیفیت شرکت صنایع شیر ایران به ایسنا گفت: البته در مورد برخی فراورده‌ها مانند پنیر در استانداردهای بین‌المللی اجازه استفاده از نگهدارنده‌ها در فرایند تولید داده شده اما ممنوعیت استفاده از مواد نگهدارنده در تولید محصولات لبنی در ایران امری بجاست چون این نگرانی وجود دارد که اگر در کشور استفاده از نگهدارنده‌ها در تولید محصولات لبنی آزاد شود دیگر امکان کنترل و نظارت بر میزان استفاده از نگهدارند‌ه‌ها وجود نخواهد داشت و تشخیص نوع و میزان استفاده از نگهدارنده‌ها نیز دشوار خواهد بود.

تولیدکنندگان فرآورده های لبنی یا حداقل برخی از آنها برای فرار از این ممنوعیت راهکاری بسیار جذاب برای خود ابداع کرده اند که البته جدید نیست اما تاکنون با وجود انتشار اخبار ریز و درشت از این راهکار غیراخلاقی، تاکنون هیچ یک از مقامات مسئول در سازمان استاندارد ، سازمان غذا و دارو، وزارت بهداشت و اتحادیه تولیدکنندگان محصولات لبنی و یا سازمان حمایت از مصرف کنندگان به این موضوع واکنش نشان نداده اند.

از آنجا که درج تاریخ تولید برای ماه های آینده میتواند نشان از فاسد شدن این محصولات در آینده ای نزدیک خبر دهد صرفنظر از زیان مالی که برای خریدار دارد احتمال مسمومیت و بروز ناراحتی های گوارشی را افزایش میدهد که با توجه به مصرف این محصولات توسط کودکان و خردسالان میتواند عوارض دردناک و طولانی در پی داشته باشد.