بازدید از خزانه جواهرات ملی رایگان است

به گزارش پارسینه به نقل ازایرنا، گنجینه بی مثال خزانه جواهرات ملی ایران که پشتوانه اسکناس و مسکوک کشور نیز به شمار می رود، حکایتگر بخشی از تاریخ کهن ایران و نشانگر ذوق و سلیقه هنرمندان این دیار است. خزانه جواهرات ملی در سال 1339 و مقارن تأسیس بانک مرکزی ایران افتتاح و به این بانک سپرده شد و اکنون نیز در صیانت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.

گفتنی است به مناسبت هفته دولت به منظور آشنایی هر چه بیشتر علاقه مندان با تاریخ ، فرهنگ و هنر ایرانی، بازدید از خزانه جواهرات ملی طی روزهای دوم تا چهارم شهریورماه برای عموم رایگان است.



** خزانه جواهرات ملی

گنجینه بی مانند « خزانه جواهرات ملی » مجموعه ای از گرانبهاترین جواهرات جهان است که طی قرون و اعصار بدین صورت فراهم آمده است.

هر قطعه از این جواهرات، گویای بخشی از تاریخ پرفراز و نشیب ملت بزرگ ایران و مبین ذوق و خلاقیت های هنری مردم این مرز و بوم است که خاطرات تلخ و شیرین شکست ها، پیروزی ها، غرور و خودنمایی ها و فرمانفرمایی همراه با زور و نخوت زمامداران گذشته را تداعی می کند.

این گنجینه از یک طرف بیانگر فرهنگ و تاریخ کهن سال و پرتلاطم ملت ایران و گویای داستان بخشی از زندگی پرماجرای گذشتگان و از طرفی دیگر بازگوی قصه اشک های خاموش مردم ستمدیده و جور کشیده است که نتیجه خودآرایی و فخر فروشی قدرتمندان و صاحبان زور در دوران گذشته بوده است.

انگیزه ما از ارائه این جواهرات، شناخت بیشتر فرهنگ و تاریخ ایران و پندگرفتن از عاقبت زورمداران و زراندوزان تاریخ است. با این هدف، مجموعه حاضر که به ما سپرده شده است در معرض دید و قضاوت شما قرار می گیرد.

اهمیت جواهرات موجود در ˈخزانه جواهرات ملیˈ به ارزش اقتصادی آن محدود نمی گردد، بلکه نمایانگر ذوق و سلیقه صنعتگران و هنرمندان ایران در دوره های مختلف تاریخ و به عنوان میراث تاریخی، هنری، نماینده هنرهای مستظرفه کشور پهناور ما است.

این جواهرات و نوادر برای زمامداران و حاکمان در طول تاریخ حکم زینت و زیور را داشته و اغلب شکوه و جلال دربار را نشان می داده است، لیکن پشتوانه قدرت و ذخیره خزانه مملکتی نیز محسوب می شده است.



** تاریخچه

اطلاعات دقیقی در مورد کیفیت و کمیت گنجینه جواهرات تا قبل از دوران صفویه در دست نیست و می توان گفت تاریخچه جواهرات ایران از زمان سلاطین صفوی آغاز می شود. نحوه گردآوری و پدید آوردن مجموعه فعلی را به طور اختصار می توان چنین بیان داشت:

تا قبل از صفویه، اقلامی از جواهرات در خزانه دولتی وجود داشته است و براساس نوشته های سیاحان خارجی (ژان باتیست تاورنیه، شوالیه شاردن، برادران شرلی، وارنیگ و دیگران) سلاطین صفوی حدود قرن (907 تا 1148 ﻫ. ق.) شروع به جمع آوری نفایس و گوهرها نموده و حتی کارشناسان دولت صفوی جواهرات را از بازارهای هند، عثمانی و کشورهای اروپایی مانند فرانسه و ایتالیا خریداری کرده و به اصفهان، پایتخت حکومت می آورده اند.

بنابراین، در پایان سلطنت شاه سلطان حسین و با ورود محمود افغان به ایران، خزاین دولت توسط مهاجمان افغانی دچار پراکندگی گردید و مقداری از آنها که بوسیله محمود افغان به اشرف افغان منتقل شده بود، پس از ورود شاه طهماسب دوم به همراهی نادر به اصفهان، به چنگ نادر افتاده و از خروج آنها از ایران جلوگیری شد.

بعداً نادر برای پس گرفتن آن قسمت از جواهرات که به هندوستان رفته بود، نامه هایی به دربار هند نوشت، اما جواب نامساعدد شنید. پس از لشکرکشی نادر به هند (1158 ﻫ. ق.) محمد شاه مبالغی نقدینه، جواهر و اسلحه تسلیم نادر کرد. بخشی از اموال و خزاینی که نادر از هندوستان بدست آورده بود، به ایران نرسید و در راه بازگشت به ایران از میان رفت. نادر پس از بازگشت به ایران، مقدار قابل ملاحظه ای از جواهر ونوادر را به اسم ارمغان برای امراء و حکام و شاهان ممالک همسایه فرستاد. وی همچنین مقداری از اشیای نفیس و مرصع را به آستان حضرت امام رضا (ع) تقدیم کرد و مقداری را نیز میان سپاه خود تقسیم نمود.

در سال 1160 ﻫ. ق. و پس از قتل نادر، احمد بیک افغان ابدالی از سرداران نادر، دست به غارت جواهرات خزانه نادر زد. از جمله این گوهرها که از ایران خارج شد و هرگز بازنگشت، الماس معروف ˈکوه نورˈ بود. این الماس به دست احمد شاه درانی و رنجیت سینگ پنجابی افتاد. با شکست رنجیت سینگ از انگلیس ها، ˈکوه نورˈ به چنگ کمپانی هند شرقی افتاد و در 1266 ﻫ. ق. / 18/50 م. به ملکه ویکتوریا اهداء شد.

از آن پس تا زمان قاجاریه، باقیمانده خزائن تغییرات چندانی نیافت. در دوران قاجاریه، مجموعه جواهرات، جمع آوری و ضبط شد و تعدادی از جواهرات به تاج کیانی، تخت نادری، کره جواهر نشان و تخت طاووس (تخت خورشید) نصب گردید.

دو گوهر دیگر که به تدریج به مجموعه اضافه شد، یکی فیروزه که از سنگ های قیمتی ایرانی است و از معادن نیشابور استخراج می گردد و دیگری مروارید که از خلیج فارس صید می شد.

به موجب قانون مصوب 25 آبان 1316 شمسی، قسمت عمده جواهرات به بانک ملی ایران منتقل گردید و سپس جزء پشتوانه اسکناس و بعداً وثیقه اسناد بدهی دولت به بانک بابت پشتوانه اسکناس قرار گرفت.

خزانه فعلی جواهرات در سال 1334 ساخته و در سال 1339 با تاسیس بانک مرکزی ایران افتتاح و به این بانک سپرده شد و اکنون نیز در صیانت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می باشد.

در زمان انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و جنگ تحمیلی، این گنجینه نفیس و بی نظیر به همت کارکنان متعهد و انقلابی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران حفظ گردید.

اینک شما گنجینه ای از نفایس و سنگ های پربها را که طی دوران طولانی در کوره پرتلاطم زمان، دگرگونی و شکل گرفته، در پیش رو دارید. امید است با مشاهده آن، به یاد آوریم که در نظام الهی جای تاج و نمیتاج در موزه است و این همه یادآور تاریخ خونین و پردردی است که باید به ما هشدار دهد تا آن همه درد هیچگاه و به هیچ قیمت، دیگر تکرار نشود.



** بهای این مجموعه چقدر است؟

هیچکس نمی داند این مجموعه چقدر می ارزد زیرا در این مجموعه گوهرهایی است که در جهان نظیر ندارد. در پاسخ به این سؤال فقط می توان گفت: مجموعه جواهرات ملی ایران از لحاظ هنری، تاریخی و منحصر به فرد بودن در شرایطی است که حتی زبده ترین کارشناسان و ارزیابان جهان هم نتوانسته اند ارزش واقعی یا تقریبی آن را محاسبه کنند.



** ساعات بازدید

بازدید از خزانه جواهرات ملی روزهای شنبه تا سه شنبه از ساعت 14:00 تا 16:30 امکان پذیر است.

خزانه جواهرات ملی در غیر از ساعات فوق و روزهای چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه و تعطیلات رسمی، تعطیل می باشد.

موزه ملی جواهرات در خیابان فردوسی مقابل سفارت ترکیه واقع شده است.