مرد مقاومت وتکلیف

گرچه آیت الله العظمی سید علی سیستانی از عنفوان جوانی در پیچ وخم تمامی اتفاقات ورویدادهای جهان اسلام بخصوص تشیع وبالاخص ایران وعراق بوده است ومستمرا آنها را با تیز بینی رصد نموده است اما به گواهی تاریخ در تمامی دورانهای زندگی خود مشی او همراه با آرامشی خاص ودر نوع خود بی نظیر بوده است وبروز تاثیرات وجود او همواره درسایه ای از سکوت وتواضع پنهان بوده است، شیوه ای که سعی می کنند در این دوره نیزآن را اعمال نمایند.

اما واقعیت این است که "گستره تاثیرعمل" این مرجع هوشیار مجال کتمان را از او گرفته است .دنیا هرروز به عمق تاثیرات وجودی این کوه تجربه بیش از پیش آشنا می گردد.و از آنجا که عملکرد بیست وپنج سال اخیر وی آینه ای تمام نما از تفکرات نهفته در ذهن این مرجع بیدار است.از دید محققان ورسانه های تحلیلی پنهان نخواهد ماند.

حوزه کهن نجف عمری 1000ساله دارد واین شهر کهنسال قدم های استوار هزاران ،هزار فقیه ،مجتهد وتلاشهای علمی میلیونها طلبه فاضل را در طول حیات خود درک نموده است وچون مادری مهربان دانشگاه بزرگ علم واندیشه دینی شیعه را در آغوش خود پرورانده است ونورانیت محفل این سالیان دراز ازخورشید تابان حرم امیر المومنین علی علیه السلام بوده است.

تاریخ این دیار سرشار از اتفاقات تلخ وشیرینی است که سینه به سینه حوادث روزگاران را در کنار دروس متداول حوزه از عصری به عصر دیگر توسط دانش اموختگان این مدرسه کهن منتقل نموده است. راقم سطور سعی می کند حوادث وتحولات بیست وپنج سال اخیراین مرکز ثقل شیعه را که با محوریت شخص اول این حوزه صورت پذیرفته است را بنحو سطحی وگذرا مرور نماید.

نمای اول: انتفاضه شعبانیه (شعبان 1411ق/ مارس 1991م/ اسفند 1369ش،) وقیام مردم عراق علیه رژیم بعث سرتاسر کشور از شمال تا جنوب را در برگرفت. این قیام در پایان جنگ خلیج فارس و قطع نامه ۶۷۰ شورای امنیت که که کلیه تحرکات هوایی ارتش عراق حتی بالگردها را ممنوع کرد به وقوع پیوست و در نتیجه آن کنترل بخش اعظم کشور به دست نیروهای مردمی افتاد و از هجده استان عراق، چهارده استان سقوط کرد و در این میان تنها استانهای مرکزی شامل استانهای غربی و صلاح الدین و بغداد در دست رژیم بعث باقی‌ماند. با همه اینها قیام توسط نیروی سنگین نظامی صدام حسین و وفادارانش در گارد ریاست جمهوری عراق طی یک فرایند ددمنشانه وتوافق پنهانی به شدت سرکوب شد.

در جریان این درگیری‌ها هزاران نفر کشته و نزدیک به دو میلیون نفر از عراق آواره شدند.مرجع تقلید شیعیان جهان آیت الله العظمی خوئی با یاران وشورای انتفاضه (که باهدف جلوگیری از هرج و مرج تشکیل شده بود) دستگیر وروانه بغداد شد واورا برای ملاقاتی اجباری به قصر صدام بردند که شرح آن دل را پریشان ودیدگان را اشکبار می نماید.حوزه نجف در خطری عظیم گرفتار شده بود، علماء اعدام ویا زندانی می شدند دسته ای به ایران وبلاد دیگر گریختند .بیش از پانصد هزار نفر در سینه گورهای دسته جمعی مدفون شدند.در این فضای پر التهاب ونفس گیرآیت الله سیستانی وسید امین خوئی در قالب گروهی 19نفره توسط ارتش عراق دستگیروبه زندان منتقل می شوند....

درایت آیت الله برای اولین بار در زمان حیات استادش بروز کرد وتوانست جان گروهی از علما وزندانیان همراه را نجات دهد وبدینوسیله هسته اولیه حوزه بعد از آیت الله خوئی را حفظ نماید واین شروعی بود بر یک رهبری مدبرانه.شروعی که باعث شد دشمنان نتوانستند هدف خویش که خاموشی حوزه نجف وتشیع بود را محقق نمایند...

نمای دوم:دوران پس از انتفاضه سخت ترین دوران حیات شیعیان بود و این سختی ها آنگاه به اوج خویش رسید که رهبرمقتدر ومظلوم خود آیت الله العظمی خوئی را از دست دارد ابر مرد فرزانه ای که پس از 94 سال زندگی پربارْ با برجا نهادن خدمات بزرگ دینی و ده ها اثر جاویدان، با تحمل فشارها و دردها، در هشتم صفر 1413 ق، به دیدار معبود شتافت.

او که هم چون جدّش موسی بن جعفر علیه السلام به طاغوت زمان گرفتار شده بود، پس از وفاتْ همانند مادر مظلومه اش فاطمه زهرا علیهاالسلام ، غریبانه به خاک سپرده شد. رژیم بعث عراق، حتی در نجف اشرف هم اجازه تشییع جنازه نداد و آن مرجع بزرگ، در نیمه های شب و با حضور مأموران امنیتی رژیم بعث و تعداد بسیار اندکی از شاگردان و خانواده اش، پس از اقامه نماز توسط آیت اللّه سیستانی، غریبانه و مظلومانه، در صحن شریف مولی الموحدین علی بن ابی طالب علیه السلام در مسجد خضراء که جایگاه درسش بود، به خاک سپرده شد.

از این پس تمام چشمها به سوی نجف دوخته شده است هم دشمنانی که آرزوی خاموشی خورشیدحوزه نجف را در سر می پروراندند و هم شیفتگان مکتب پویای شیعه که به دنبال عمود خیمه نجف بودند.آری با اعلان مرجعیت آیت الله سیستانی بدخواهان با دیدن قامت استوار مرجع برومند و وارث سلسله مرجعیت موجی از نوامیدی در وجودشان شعله ور شد وکینه های خود را در قالبهای مختلف بروز دادند وطاغوت عراق نیز همسو با بدخواهان ، مرزبان مکتب شیعه را در منزلش محصور نمود حصری که تا13 سال ادامه یافت.سید سیستانی مظلومانه در عراق ماند و صحنه را ترک نکرد در حالی که در سخت ترین شرایط متفرض قرار داشت .او مدبرانه امور شیعیان ومقلدینش را از خانه ای محصور اداره نمودو دشمنان نتوانست هدف خویش که انفعال حوزه نجف وتشیع بود را محقق نمایند...

نمای سوم:طاغوت عراق دیگر دوران مصرفش به پایان رسیده است و هر جنایتکاری در پایان عمرش بر جنایاتش می افزاید او کینه حوزه نجف را در دل دارد ومی داند در هدم این موجود موثر موفق نبوده است واین عدم توفیق را متوجه سلسله جنبان دربند او آیت الله العظمی سیستانی می داند در کشاکش حمله آمریکا به عراق دلهای آگاه نگران حوزه نجف ومرجع دربند اوبود.گروهی به فکر انتقال مرجع تقلیدشان به محلی امن در کشوری دیگر افتادند اما سید سیستانی "مرد مقاومت وتکلیف" است اوهمچون گذشته ایستاد وتمام مشکلات را به جان خریدوحفظ کیان شیعه وحوزه کهن آن را نصب العین قرار داد ودر اوج آرامش و کیاست امور را مدیریت نمود.

به همین جهت بود که همگان و حتی نیروهای متخاصم بارها به شیوه مند بودن روش او ومدبر بودن شخص او اعتراف نمودند. او توانست تهاجمات مختلف را مدیریت نماید ، شعله طمع سرکشان داخلی وخارجی رابه بهترین شیوه ممکن خاموش نمایدو دست اندازی کشورهای مختلف به منافع عراق مظلوم وحوزه علمی نجف را کوتاه نماید. تاریخ مرجعیت و سیاست، بازگشت فداکارانه او ازسفر درمانی اش را که به نجات عراق و خاصتا نجف اشرف انجامید را فراموش نکرده و هنوز انگشت تعجب در دهان دارند.

لو در تهاجم نیروهای خارجی و بعدها حوادث نجف و نزدیک شدن مهاجمین به حرم امیر المومنین (که گروهی آنجا را سنگرجنگ مطامع خود قرار داده بودند)چونان سلف پاک خویش به حفظ کیان تشیع و حوزه نجف پرداخت اما شیوه او در این دفاع از نوع خاص خود بود او شیوه ای را ابداع نموده بود که بدون کمترین هزینه های جانی و دخالتهای مرسوم سیاسی بیشترین نتیجه های لازم را می گرفت.او به شیوه های معمول سیاستمداران وسیاست بازان عمل نکرد او توانست به شیوه خود که هنوز لایه های زیرین آن برای تحلیل گران مشخص نیست به گونه ای عمل نماید که نه بهانه ای به دست اشغال گران بدهد ونه عزت واعتبار مرجعیت بازیچه دست دیگران شود وبدین سان دشمن نتوانست هدف خویش که انفعال حوزه نجف وتشیع بود را محقق نمایند...

نمای چهارم:

حال عراق چهارچوب خویش را یافته است ،دولت ، مجلس ونهادهای قانونی تشکیل گردیده و انتظام سیاسی نسبی در کشور حاکم شده است ،آهسته آهسته کودکان عراق با لباس مدرسه در خیابانها عبور ومرور می کنند وغنچه خنده برلب آنان دیده می شود ،کسبه وتجار مشغول شده اند ونبض اقتصاد خُرد به دست مردم افتاده است،حرم ها واعتاب مقدسه از پریشانی وانفعال خارج شده اند وپذیرای زائران از ملل مختلفند،آغاز به کارفرودگاهها، رفع سیطره هاو....

وصدها موضوع دیگر نوید عراقی روبه پیشرفت را می دهد که زیر سایه پدرانه و ارشادات مرجعیت صورت گرفته است او در سخت ترین شرایط به داد ملت مظلوم وتمامیت ارضی عراق رسیده است وهمه گان نقش او را در این موفقیتها پررنگ می دانندو اعتقادبه این نقش آفرینی بسته به جغرافیای ذهن عراق و عراقی نیست بلکه تاثیر او در ایجاداین آرامش از دیدجامعه جهانی و سازمانهای صلح محورمخفی نماند واو را پدر صلح نامیدند.و همه اینها در حالی است که عراق در آتش اختلافات گروههای داخلی که در زیر خاکستر نهفته است می سوزد وپدر معنوی عراق وشیعیان همواره آنان را دعوت به همزیستی معقول نموده است تا در سایه سار آن همه اقشار، گروهها ،مذاهب وادیان بتواند از عراقی سرفراز متنفع شوند...پگاه یک روز ملتهب دمیدن گرفت واخباری دهشتناک خبرگزاری ها را در نوردید گروهی بی شناسنامه وافراطی که قبل از این جنایاتشان در محدوده شام وسوریه جریان داشت به عراق روی آورده است . پیشروی سریع و تصاحب یکی از بزرگترین شهرهای عراق در کمتر از 3 ساعت شک همگان را برانگیخت...

آن ها مرزهای زمینی واعتقادی را طی نموده بودند ونزدیک به یک سوم عراق را تصاحب نموده اند ودر سایه همان اختلافات داخلی مسئولین عراق توانستند به اهداف خود دست یابند.ارتش انسجام ندارد،مردم مرعوب جنایات شده اند، همسایگان سکوتی تلخ نموده اند،عاشقان اعتاب مقدسه شبها با اشک سربه بستر می گذارند ونگرانی تمام وجود دلسوزان تشیع را در بر گرفته است، عکسهاوفیلم های جنایات ودر کنار آن اخبار پیشروی داعش هر لحظه بر این دلهره ها می افزاید.همه چشمها به سوی نجف دوخته شده است که همواره در سخت ترین شرایط گره های کور را باز نموده است آری آیت الله العظمی سیستانی دستور دفاع داد و هرکس که قدرت حمل سلاح و دفاع دارد را مخاطب دستور خویش دانست .فوج فوج به ارتش پیوستند وخونی تازه در کالبد جهاد دمیده شد او در این نما دیگر تشیّع و حوزه نجف را نجات نداد او انسانیت را زنده کرد و به همگان فهماند حساب ترور وجنایت از اسلام جداست و مرز برادری در اسلام عمل به دستورات دین است.

او به جنگ کسانی رفت که می خواستند نام پیامبر را در جهان با خون ودشنه وشمشیر توام نمایند.او جنس حرکتش محصور درامثال حرکت میرزای شیرازی ها و مراجع مجاهد در مبارزه با استعمار نبود بلکه او حکم مبارزه با یک تفکر غلط را نیزصادر نموده بود تفکری که در دین حنیف وپاک محمدی جای نداشت.

اومجاهدت ، سلاح و جنگ را به خدمت تفکر ، اندیشه و انسانیت گرفت و تقدس را به واژه جهاد بازگردانید،وی با رقم زدن این نما از دوران مرجعیت خود زنده بودن حوزه نجف را به آحاد طبقات اعلام کرد وغلط بودن این تئوری که حوزه سنتی نجف قدرت رفع نیازهای روز جامعه را ندارد را نمایان نمود. اوثابت کردشیوه وروش او کارآمد ترین شیوه در اداره طبقات است. وبدین سان دشمن نتوانست هدف خویش که ناکارآمد قلمداد نمودن حوزه نجف وتشیع بود را محقق نمایند...

نمای آخر:در روز ششم ماه مبارک رمضان 1435ساعت 10 شب بعد از زیارت مولای متقیان به محضر او مشرف شدم این چندمین بار است که برای خوشه چینی از خرمن دانش ومحضرش در این چند سال به حضورش می شتابم این خانه 70 متری که مانند بسیاری از مردم عادی نجف از جنس خشت وگل است در سفرهای قبل برای ذهن من "بیت مرجعیت" بودولی حال جایگاهی تازه یافته است و "مرکز فرماندهی" بهترین نامی است که می توانم بر آن بگذارم وحال من به دیدار یک مرجع مجاهد می روم.او تمام نماهای فوق الذکرو هزاران نمای ذکر نشده را از همین خانه کوچک مدیریت کرده است.بعد از سلام و دعاهای پدرانه اش اذن سخن گرفتم و ابعاد مختلف تاثیرات فرمانش را یادآوری نمودم آنچه من گفتم مهم نیست زیرا او ابعاد مختلف قضیه را به خوبی می دانست ودانسته عمل نموده بود.نکته مهم این دیدار فرمایش مرد کهنه کار ومرجع بیدارحوزه نجف بود هنگامی که متواضعانه فرمودند:

من در این موفقیتها هیچ ام.هرچه هست عنایات خداوند متعال وامام عصر است و مردم هستند که عمل نمودند.ومن کاری نکرده ام.

رمز پیروزی این مرد اتکای او به قدرت لایزال الهی است.وجودش از گزند حوادث مصون باد.