شغل: شكارچي معتاد!

كافي است چشم‌هايت را تنگ‌تر كني تا از دور بهتر بتواني ببيني‌اش. انگار نمي‌تواند سنگيني بدنش را روي پاهايش تاب بياورد. مي‌پيچد و مي‌خزد و نمي‌تواند قدم از قدم بردارد. پلك‌هايش از هم باز نمي‌شود و وقتي به زور مي‌خواهد نگاهت كند سفيدي چشم‌هايش را مي‌بيني كه زير خيسي مژه‌هايش به كبودي مي‌زند. اين تصويري است كه از سال‌هاي سال در خيابان‌هاي شهر شاهدش هستيم. جان كندن معتاداني كه تلاش خانواده‌هايشان نتوانسته رهايي بخششان باشد. در اين ميان كساني هستند كه كسب و كارشان از راه سوءاستفاده از اين معتادها و خانواده‌هايشان مي‌گذرد.

توي خيابان‌ها مي‌چرخند و چند نفري معتادي را خفت مي‌كنند بعد با زور و كتك تلفن بستگان را مي‌گيرند. سپس با خانواده‌اش تماس مي‌گيرند تا در ازاي مبلغي پول معتادشان را از چنگال اعتياد رها كنند. خانواده‌ها در آن حالت پريشان وعده‌شان را از سر خيرخواهي مي‌بينند و خيلي زود راضي به پرداخت هزينه درمان مي‌شوند اما خبر ندارندكه اينها نه كمپ ترك اعتياد دارند و نه دلشان براي كسي مي‌سوزد. تنها واسطه گراني هستند كه در ازاي دريافت سودشان معتادان بد حال را به كمپ‌هاي ترك اعتيادي كه تعداد زيادي از آنها مجوز ندارند معرفي مي‌كنند.

«اسمي از من نياوريد اما كار و كاسبي صاحبان كمپ سكه است.» اين روزها فقط كمپ‌هاي غيرمجاز نيستند كه معتاد را اجباري مي‌آورند. مجازها هم اين كار را مي‌كنند، فقط معرف يا خانواده معتاد بايد هزينه‌اش را همان اول كار يك‌جا بپردازد. يكي از معتادان رها شده از چنين كمپ‌هايي درباره علت رونق كسب و كار صاحبان كمپ مي‌گويد: معتادان بسيار كمي هستند كه با نخستين بار مراجعه به كمپ ترك مي‌كنند و از هر 10معتادي كه به كمپ مي‌آيد 7 نفر به دومين بار و 5 نفر بيشتر از دوبار به كمپ برمي‌گردد. در آنجا براي هر معتاد طي مدت 21 روز مبلغی حدود 100 هزارتومان با احتساب تمام مخارج متفرقه، هزينه مي‌شود و مبلغي كه از آنها دريافت مي‌شود در كمترين حالت 5/2 برابر آن يعني 250 هزارتومان است.

معتاد فروشي؛ يك كاسبي جديد!

شكارچيان معتادان را گير مي‌اندازند و آنها را به ما صاحب كمپ‌ها مي‌فروشند. او ادامه مي‌دهد: اين افراد براي ما به صورت واسطه عمل مي‌كنند. آنها معتادان را به كمپ تحويل مي‌دهند، ما هم با خانواده‌هايشان تماس مي‌گيريم و مي‌گویيم فرزند، برادر، شوهر، دختر و زن شما در كمپ است. اگر هزينه اش را پرداخت كنند آنها را بستري مي‌كنيم و تركشان مي‌دهيم.

در 50درصد موارد خانواده‌ها - به اميد ترك اعتياد بستگانشان يا حداقل براي اينكه مدتي از مزاحمت فرد معتاد دور باشند - هزينه نگهداري را مي‌پردازند و ما هم درصدي از آن را به فردي كه معتاد را به ما فروخته مي‌دهيم.

سوءاستفاده از خانواده‌هاي افراد معتاد

به بهانه ترك دادن آنها

محسن يكي از افرادي است كه تجربه فروخته شدن به كمپ غيرمجاز را دارد. او در توضيح تجربه اش به «كسب و كار» مي‌گويد: يك روز براي تهيه پول مواد در حال خالي كردن صندوق صدقات بودم كه دو نفر لباس شخصي مرا گرفتند و به زور سوار ماشين كردند. آنها قوي هيكل بودند و من با آن حال و روز خرابم نمي‌توانستم در مقابلشان مقاومت كنم. بعد مرا به كمپي در حاشيه شهر بردند. صاحب كمپ به من گفت اگر كس و كاري داشته باشم كه سنت (هزينه) ترك مرا بدهد همانجا تركم مي‌دهد وگرنه رهايم مي‌كند كه هرجا خواستم بروم. اول گفتم رهايم كند بروم دنبال بدبختي خودم اما بعد كه بيشتر با من حرف زد راضي شدم و شماره موبايل برادرم را دادم. برادرم قبول كرد 400 هزارتومان بابت هزينه 21روز نگهداري و ترك من بدهد.

دكتر محسن روشن پژوه، معاون پيشگيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي ضمن تاييد كسب درآمد برخي افراد از طريق فروش معتادان به كمپ‌هاي غيرمجاز، گفت: ابعاد اين موضوع هنوز براي ما روش نيست و بايد در اين زمينه كار تحقيقي بيشتري انجام دهيم. وي سوءاستفاده از اعتياد معتادان را غيرقابل قبول دانست و افزود: اينكه عده‌اي به بهانه ترك دادن معتادان آنها را بر خلاف قوانين و مقررات به مراكز غيرمجاز ببرند و خانواده وي را در برابر عمل انجام شده قرار دهند نوعي سوءاستفاده از خانواده‌هاي افراد معتاد است و نمي‌تواند نتيجه مطلوبي در راستاي بهبودي معتادان در پي داشته باشد. لازم است مرجع ذي صلاح قانوني با اين موضوع برخورد كنند.

كمپ چه سرزميني است؟

كمپ، طبق قانون تاسيس مراكز بهبودي از اعتياد به مركزي اطلاق مي‌شود كه توسط NGO‌هايي كه در راستاي اهداف سلامت و خدمات اجتماعي فعاليت مي‌كنند تشكيل مي‌شود و اين مراكز با كسب مجوز از سازمان بهزيستي و تحت نظارت اين سازمان معتادان خواهان بهبودي را 21 تا 28 روز تحت مراقبت قرار مي‌دهند.

مطابق اين قانون رويكرد اصلي مراكز اقامتي بر مشاركت معتادان بهبوديافته متمركز است. روي كاغذ اين مراكز، بايد با مراكز درمان اعتياد تحت نظارت سازمان يا پزشك دوره ديده مورد تاييد سازمان به منظور كمك و همكاري (غربالگري، نظارت برسم زدايي بدون دارو) و ارائه خدمات تخصصي در مواقع لزوم و نظارت بيشتر بر خدمات خود در ارتباط مستمر و نزديك باشند. اما اينها كه عنوان کردیم عبارت‌هاي زيبايي است كه توسط قانون گذار نوشته شده است. در عمل آنچه كمپ‌ها هستند با اين عبارات زيبا تفاوت چشمگيري دارد.

توهين و كتك به جاي تغذيه و بهداشت

عليرضا معتادي است كه 4 ماه از پاك شدنش مي‌گذرد حضور در 11 كمپ مختلف پايتخت را تجربه كرده و درباره آنها مي‌گويد: در كمپ‌هايي كه من تا امروز ديدم، پزشكي كه تخصص مرتبط با پزشكي و پرستاري داشته باشد حضور ندارد. هيچ گونه بازديد و كنترل از طرف بهزيستي، وزارت بهداشت يا نيروي انتظامي نيست اگر هم باشد تنها در حد نگاه سرسري به قسمت‌هاي مختلف كمپ است. اين مراحل در حد يك مراسم نمايشي است و هيچ گونه تغييري در كيفيت كمپ ندارد. او درباره ارائه خدمات معتادان بهبود يافته در اين مراكز و مشاركت آنها در بهبودي معتادان خواهان بهبودي مي‌گويد: آدم‌هايي كه براي رسيدگي به نظم كمپ گذاشته مي‌شوند قوي هيكلاني هستند كه مدتي از پاكي آنها مي‌گذرد. متاسفانه هرجور كه دلشان بخواهد با معتادان برخورد مي‌كنند. مثلا اگر از كثيفي اتاق‌ها، بوي تعفن يا كمبود غذا شكايت داشته باشي جوابت توهين و تحقير است.

برخورد جدي با معتادي كه حرف گوش نمي‌كند!

براي درك اينكه كمپ اجباري چيست با راهنمايي يك معتاد در حال بهبودي با مسئول يكي از اين كمپ‌ها تماس گرفتيم. وي به ما گفت: در برابر 700 هزار تومان شبانه يا در هر زماني كه ما به او و تيمش اعلام كنيم بر سر معتادي كه معرفي كنيم آوار مي‌شوند و او را با زور و اجبار به كمپ مي‌آورند! او به ما تضمين داد اجازه نمي‌دهد طي 21 روزي كه از اين معتاد نگهداري مي‌شود وي از كمپ فرار يا مواد مصرف كند و اضافه كرد: معمولا وقتي معتادان را اجباري به كمپ مي‌آوريم، در هنگام آوردن و در 24 ساعت اول كه محيط جديد را تجربه مي‌كنند مجبوريم با كتك زدن شرايط جديد را به آنها بفهمانيم. اگر بيمارتان حرف گوش كن باشد ديگر تا پايان دوره مشكلي به وجود نمي‌آورد و همان برخورد جدي اول برايش كافي است. اما اگر حرف گوش نكند يا در برابر مسئولان كمپ سركشي كند مجبوريم باز هم با او برخورد جدي داشته باشيم! اين فرد بعد از چانه زدن‌هاي فراوان حاضر شد معتاد يا به قول خودش بيمار ما را با 400 هزارتومان به صورت اجباري به كمپ ببرد ضمن اينكه گفت هيچ تضميني براي پاك ماندن اين افراد يا كساني كه با تمايل خودشان به كمپ مي‌آيند بعد از پايان دوره

21 روزه وجود ندارد.

شركت در جلسات NA

روش رايگان بهبودي از اعتياد

معضل فروش معتادان يا هر معضل و سوءاستفاده ديگري كه در اثر ابتلا به بيماري اعتياد براي معتادان به وجود مي‌آيد جزو مسائل اجتماعي محسوب مي‌شود كه معتادان گمنام درباره آن اظهارنظري ندارد. مسئول اطلاع‌رساني انجمن معتادان گمنام ايران كه براي رعايت سنت‌هاي اين تشكل از اظهار نام خود خودداري كرد، با بيان اين مطلب به «كسب وكار» گفت: انجمن معتادان گمنام بدون در نظر گرفتن سن، نژاد، مذهب، جنسيت و دارايي و نداري اشخاص آماده كمك به بهبودي آنها از بيماري اعتياد است و تجربه گروهي اين انجمن نشان داده است افرادي كه به‌طور مرتب در جلسات شركت مي‌كنند، پاك مي‌مانند. وي درباره هزينه شركت در جلسات انجمن معتادان گمنام گفت: شركت در اين جلسات هزينه‌اي ندارد و كاملا رايگان است. مسئول اطلاع‌رساني انجمن معتادان گمنام درباره راهكار بهبودي از معضل خانمان سوز اعتياد گفت: ضمن احترام به روش‌هاي حرفه‌اي ترك اعتياد، پيشنهاد انجمن معتادان گمنام به معتاداني كه تمايل به بهبودي دارند، شركت مرتب در جلسات NA است و صدها هزار معتاد بهبود يافته در انجمن معتادان گمنام عملي و موثر بودن اين برنامه را نشان مي‌دهد. در عين حال انجمن معتادان گمنام روش‌هاي ديگر بهبودي از اعتياد را تاييد يا رد نمي‌كند.

کسب و کار