.svg)
شایعترین عوامل مرگ و میر در مردان
اکثر مرگ‌هاي زودهنگام و ابتلا به بيماري‌ها در دنيا به علت مشکلات وابسته به شيوه زندگي افراد است. آمارها نشان مي‌دهند که بيشتر مشکلاتي که سلامتي افراد را تهديد مي‌کنند، قابل پیشگیری هستند و با در پيش گرفتن يک شيوه سالم براي زندگي مي‌توان از احتمال وقوع و مرگومير ناشي از آن کاست.
به گزارش سایت پزشکان بدون مرز ، بررسي آمارها نشان مي‌دهند که در بيشتر جوامع، متوسط طول عمر مردان نسبت به زنان کمتر است. به طور مثال، در آمريکا مردان به طور متوسط ۵.۵ سال کمتر از زنان عمر مي‌کنند.
علاوه بر آن ميزان ابتلا به بيماري‌ها و مرگومير ناشي از آن در مردان بيش از زنان است. به نظر مي‌رسد وراثت، هورمون‌هاي مردانه و برخي علل اجتماعي در اين مورد نقش بازي کنند.
افزايش چربي دور شکم که با افزايش ميزان خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي، ديابت، سرطان و سکته در مردان ارتباط مستقيم دارد، بيشتر در مردان مشاهده مي‌شود و تجمع چربي در بدن زنان بيشتر در اطراف ران است.
اين موضوع گرچه دليلي بر سلامتي نيست، اما در افزايش بروز اين بيماري‌ها در زنان نقشي ندارد. از طرف ديگر قوانين نانوشته در جوامع به مردان اجازه رفتارهايي را مي‌دهند که مي‌توانند آن‌ها را در معرض مرگ زودرس قرار دهند. مردان بيشتر احتمال دارد سيگار بکشند، مشروب بخورند، از داروهاي اعتيادآور استفاده کنند يا درگير روابط جنسي نامشروع شوند.
همين طور رفتارهاي هيجاني و حتي در مواردي تهاجمي و خشن نيز مردان را در معرض تصادفات، خودکشي و حتي قتل قرار مي‌دهد. اين موارد که بيشتر در سنين پايين اتفاق مي‌افتد، مي‌تواند خطر ابتلا به بيماري‌ها را افزايش دهد و بر ميزان مرگومير مردان بيفزايد.
با تکيه بر اين واقعيت که سلامت مردان به ميزان زيادي سلامت رواني، اجتماعي، اقتصادي و حتي جسماني خانواده ها را تحت تأثير قرار مي‌دهد و بر مبناي اطلاعات آماري موجود و با استفاده از تحليل شايع‌ترين عوامل مرگومير مردان، اين مقاله بر آن است تا به ارایه راهكارهايي براي پیشگیری از بيماري‌ها و اتخاذ شيوه زندگي سالم بپردازد.
قابل ذكر است كه به علت در دسترس نبودن اطلاعات آماري موثق و قابل اعتبار جز موارد اندك كه به آمار كشور خودمان استناد شده، در بقيه موارد به ناچار از اطلاعات و آمار مرگ و مير در كشور آمريكا بهره‌برداري شده است.
بيماري‌هاي قلبي
شايع‌ترين علت مرگ و مير در ايران و جهان بيماري‌هاي قلبي است. در سال ۲۰۰۲، ۴/۲۸ درصد از علل مرگ و مير مردان آمريکايي بر اثر اين عارضه بوده است. از آن‌جا كه اين عارضه در مردان معمولاً ۱۰ الي ۱۵ سال زودتر از زنان شروع مي‌شود، مرگ و مير در جنس مذکر در سنين پايين‌تر اتفاق مي‌افتد.
طبق بررسي‌هاي انجام‌شده فشارخون بالا، کلسترول، اضافه وزن، عدم تحرک، مصرف ناکافي سبزي و ميوه و مصرف دخانيات به ترتيب نقش بيشتري در ابتلا به بيماري‌هاي قلبي داشته‌اند. به اين ترتيب خطر بيماری‌هاي قلبي با اتخاذ شيوه صحيح زندگي و در مواردي درمان مناسب مي‌تواند به ميزان زيادي کاهش يابد.
پيشگيري
• فشارخون، قند خون و كلسترول خود را همواره در حد مطلوب نگه‌داريد.
• عادات غذايي سالم پيشه كنيد:
۱- غذاهاي متنوع سرشار از ميوه و سبزيجات و کم چرب مصرف کنيد.
۲- بيشتر غذاهاي خانگي و سالم بخوريد.
۳- از مصرف غذاهايي كه در روغن فراوان سرخ شده است، بپرهيزيد.
• وزنتان را در حد ايده‌آل نگه داريد.
• استرستان را مديريت کنيد.
• سيگار يا ساير دخانيات را مصرف نکنيد.
• هر روز يا بيشتر روزهای هفته، حداقل ۳۰ دقيقه ورزش کنيد.
• با دکترتان در مورد مصرف روزانه مقادير کم قرص آسپرين مشورت نمایید.
حوادث و تصادفات
برطبق آمار سال ۲۰۰۲ در آمريکا، ۶۹.۲۵۷ مرد بر اثر تصادفات جاده‌اي کشته شده‌اند. اين عامل در آمريكا سومين علت مرگ و مير در مردان است ولي در ايران دومين علت مرگ و مير است، به طوري که سالانه ۳۰.۰۰۰ نفر بر اثر تصادفات جاده‌اي مي‌ميرند. درواقع متأسفانه ايران رتبه اول تصادفات جاده‌اي را در سراسر دنيا دارد. وسايط نقليه موتوري علت اصلي اين مرگ‌ها هستند.
تعداد مرداني که بر اثر حوادث جان سپردند دو برابر زنان بوده است. تحقيقات نشان داده است که احتمال مرگ مردان بر اثر رانندگي بيشتر از زنان است و اين به دليل آن است كه مردان بيش از زنان از رانندگي لذت مي‌برند. علاوه بر حوادث رانندگي، ساير سوانح منجر به مرگ نيز در مردان بيشتر مشاهده مي‌شود.
بر اساس آمار آمريکا در حالي که مردان ۷/۵۳ درصد مشاغل را دارا هستند، ۹۲ درصد از مرگ‌هاي ناشي از حوادث، در محيط کار دامنشان را مي‌گيرد. مسموميت، سقوط، غرق شدن و سوختگي به ترتيب علل بعدي مرگ بر اثر حوادث را شامل مي‌شود.
پيشگيري
براي کاهش بروز تصادفات مهلک
• قوانين راهنمايي و رانندگي را رعايت کنيد.
• کمربند ايمني‌تان را ببنديد.
• از سرعت بالا بپرهيزيد.
• هنگام خستگي، خواب‌آلودگي، مصرف دارو و مشروبات حاوي الکل، رانندگي نکنید.
• از سالم بودن اتومبيل خود اطمينان حاصل كنيد.
براي کاهش مسموميت‌ها
• از لوله‌کشي غير استاندارد بپرهيزيد.
• هشداردهنده دود و مونوکسيد کربن در منزل تعبيه کنيد.
• هر سال از سيستم‌هاي گرمايي منزل که با سوخت کار مي‌کنند بازديد کنيد.
• به راهنماها و برچسب‌هاي روي محصولات خانگي توجه كنيد و آن‌ها را به‌كار ببنديد.
• محصولات شيميايي و تميزکننده‌ها را در ظروف اصلي و محل‌هاي مناسب نگهداري كنيد.
• هنگام مصرف داروها به راهنمايي‌هاي روي آن توجه کنيد.
• محل‌هايي که محصولات شيميايي را در آن نگهداري مي‌کنيد، تهويه نمایید.
• براي کاهش حوادث ناشي از سقوط در محل‌هايي که لازم است، نرده‌هاي ايمني نصب کنيد.
• براي پيشگيري از خطر غرق‌شدگي، در آب‌هايي که نمي‌شناسيد شنا نکنيد.
سرطان‌ها
سومين علت مرگ و مير در ايران سرطان‌ها هستند. برطبق آمار وزارت بهداشت و درمان کشورمان، شايع‌ترين سرطان در مردان ايراني سرطان پوست و سپس معده، مثانه، پروستات، روده، مري، خون و ريه است. در حالي که در آمريکا و اروپا شايع‌ترين سرطان در مردان سرطان ريه، پروستات و روده است.
سرطان پوست مي‌تواند به دليل محافظت نشدن پوست از تابش خورشيد يا به طور ثانويه بر اثر ساير سرطان‌ها ايجاد شود. رژيم غذايي نامناسب مي‌تواند عاملي براي سرطان‌هاي دستگاه گوارش و دستگاه ادراري تناسلي باشد. همين طور سيگار در ۹۰ درصد موارد، عامل مرگ‌و‌ميرهاي ناشي از سرطان‌هاي دستگاه تنفسي است.
پيشگيري
• غذاهاي کم‌چرب، متنوع و سرشار از ميوه و سبزي بخوريد..
• وزنتان را در محدوده سلامت نگه‌داريد.
• بيشتر روزهاي هفته ورزش کنيد.
• کمتر در معرض تابش مستقيم نور خورشيد قرار گيريد.
• سيگار و دخانيات مصرف نکنيد.
• از مصرف الکل اجتناب کنيد.
• به محيط کار، خانه و اطرافتان توجه کنيد و در مورد مواد سرطان‌زا در محيط‌ها آگاهي کسب کنيد و تا جايي که ممکن است در معرض اين مواد قرار نگيريد.
• به طور مرتب مورد معاينات پزشکي قرار گيريد و با پزشک خود مشورت کنيد.
سکته مغزي
چهارمين علت مرگومير در دنيا سکته مغزي است. در آمريکا در سال ۲۰۰۲ ،۶۲.۶۲۲ نفر بر اثر سکته مغزي فوت کرده‌اند. اين عارضه با اين‌که به طور مساوي در بين زنان و مردان بروز مي‌کند ولي برعکس ساير علل نام‌برده در مردان پيش‌آگهي بهتري دارد. از عواملي نظير سابقه خانوادگي، سن و نژاد که بگذريم، ساير عوامل زمينه‌ساز مثل فشار خون بالا که بر اثر استرس زياد، سيگار کشيدن يا مرض قند ايجاد مي‌شود، قابل پیشگیری هستند.
پيشگيري
• دريافت غذاهاي حاوي کلسترول و چربي‌هاي اشباع‌شده را به حداقل برسانيد.
• سيگار نکشيد و از مصرف الکل اجتناب کنيد.
• قند خونتان را کنترل کنيد.
• وزنتان را به حد مطلوب برسانيد.
• حداقل ۳۰ دقيقه در روز ورزش کنيد.
• استرستان را مديريت کنيد.
• در مورد مصرف روزانه آسپرين با پزشک خود مشورت کنيد.
بيماري هاي انسدادي و مزمن ريه
پنجمين عامل مرگومير در بين مردان آمريکايي، بيماري‌هاي مزمن انسدادي ريه است. اين عارضه بيشتر به صورت آمفيزم (حالتي که ريه خاصيت ارتجاعي خود را از دست مي‌دهد) يا برونشيت مزمن که ناشي از التهاب مزمن لوله‌هاي تنفسي است بروز مي‌کند. عامل اصلي اين بيماري سيگار است. درواقع سيگار ۷۰ درصد مرگ‌هاي ناشي از اين عارضه را ايجاد مي‌كند. اين بيماري با ابتلا به سرطان ريه نيز ارتباط دارد.
پيشگيري
• سيگار نکشيد.
• از قرار گرفتن در معرض دود سيگار اجتناب كنيد.
• تا جايي که مي‌توانيد خودتان را در معرض عوامل شيميايي قرار ندهيد.
بيماري قند
ششمين عامل مرگ و مير در بين مردان آمريکايي بيماري قند است. گفته مي‌شود که اين بيماري در ايران شانزدهمين رتبه را در بين علل مرگومير دارا است. از آن‌جا که الگوي ابتلا به بيماري‌ها از بيماري‌هاي واگير به بيماري‌هاي غير واگير در تغيير است، پيش‌بيني مي‌شود بيماري قند، در آينده نه چندان دور، يکي از معضلات سلامتي در ايران شود. هم‌چنين بررسي‌ها نشان مي‌دهند كه ۲۰ درصد جمعيت تهران، بدون اين‌که در آزمايش قند خون ناشتا مشکلي داشته باشند، تست تحمل قند خون مختل دارند. عامل خطرزا براي بيماري قند، چاقي به خصوص در ناحيه شکم است و تقريباً ۸۰ درصد از افرادي که بيماري قند دارند، دچار اضافه‌وزن يا چاق هستند. عوارض شايع در بيماران قندي مشکلات قلبي - عروقي و سکته مغزي است. اين عوارض در بيماران قندي ۲ تا ۴ برابر کشنده‌تر است زيرا درمان‌هاي دارويي براي عوارض قلبي- عروقي در اين بيماران مؤثر واقع نمي‌شود. نکته خطرآفرين آن است که يک‌سوم از مردان مبتلا، از وجود آن بي‌خبرند و خيلي از آن‌ها تا زماني که عوارضي نظير ناتواني جنسي، صدمات عصبي (به طور مثال درد يا بي‌حسي در پاها يا دست‌ها)، مشکلات بينايي و بيماري‌هاي کليوي بروز نکند، از
وجود بيماري قند بي‌اطلاع هستند.
پيشگيري
• وزنتان را متعادل نگه داريد.
• رژيم غذايي کم‌چرب ، متنوع و سرشار از ميوه و سبزي داشته باشيد.
• در اکثر روزهاي هفته حداقل ۳۰ دقيقه ورزش کنيد.
• به طور مرتب سطح قند خون ناشتاي خود را اندازه‌گيري کنيد.
• سابقه بيماري قند در خانواده يا فاميل را به اطلاع پزشک‌تان برسانيد.
عفونت‌هاي ريوي
هفتمين علت مرگ و مير در مردان جهان سل، ذات‌الريه و آنفلوانزا است. اين عفونت‌هاي ريوي به خصوص افرادي را که مبتلا به بيماري‌هاي مزمن انسدادي ريه نظير برونشيت يا آسم هستند و افراد سيگاري را تهديد مي‌کند. مرگ بر اثر اين عامل هنگام ضعف سيستم ايمني (نظير ايدز يا مصرف کورتن)، ديابت و بيماري‌هاي قلبي، افزايش مي‌يابد. انجام واكسيناسيون در بدو تولد عليه بيماري سل، گرچه از سل مننژيتي و سل ارزني پیشگیری مي‌كند، اما تأثيري بر ميزان شيوع و بروز انواع ديگر سل نظير سل ريوي يا خارج ريوي (مثل سل تناسلي) ندارد. از آن‌جا كه ميزان شيوع بيماري آنفلوانزا در ايران زياد نيست و در ضمن واكسن تنها براي يك‌سال ايمني ايجاد مي‌كند، به طور معمول در ايران واكسيناسيون عليه اين بيماري صورت نمي‌پذيرد.
پيشگيري
• در صورت داشتن سرفه بيش از سه هفته حتماً به پزشك مراجعه كنيد تا با انجام آزمايش خلط، از نبود بيماري اطمينان حاصل شود.
• سيگار يا ساير دخانيات را مصرف نكنيد.
خودکشي
هشتمين علت مرگومير مردان اقدام به خودکشي است. به اين دليل كه مردان معمولاً راه‌هاي خشن‌تري را براي خودكشي انتخاب مي‌كنند، اقدام به خودکشي در مردان، ۴ برابر بيشتر از زنان منجر به مرگ مي‌شود. ميزان شيوع افسردگي كه يک عامل مهم براي اقدام به خودکشي است در بين مردان ۷ درصد است.
علایم افسردگي در مردان غير اختصاصي و شامل خستگي، اختلال در خواب، کاهش علاقه به کار يا تفريح و تحريک‌پذيري است و علايمي نظير غمگيني، احساس بي‌ارزش بودن و گناه در آن‌ها کمتر بروز مي‌كند؛ در نتيجه مردان کمتر از زنان براي درمان مراجعه مي‌کنند.
از سوي ديگر سوء مصرف مواد در بين مردان متداول‌تر است و اين موضوع مي‌تواند تشخيص افسردگي را مشکل کند. افراد در معرض خودکشي ممکن است به تازگي با يک بحران مواجه شده باشند و علايم فوق را همراه با انزواطلبي، حالت‌هاي تهاجمي، تغيير در شخصيت، احساس کم‌ارزش بودن، سوء مصرف مواد يا الکل را از خود بروز دهند.
اين افراد ممکن است مرتب درباره مرگ و به هلاکت رساندن خودشان فکر يا صحبت کنند. براي پیشگیری از مرگ بر اثر خودکشي بايد در مورد علایم فوق دقيق باشيد. دوستان و اعضاي خانواده معمولاً اولين کساني هستند که به رفتارهايي که تا به حال در شخصيت فرد نبوده توجه و آن را كشف مي‌کنند.
پیشگیری
• هنگام غمگيني يا بروز علايم فوق با ديگران صحبت يا طلب کمک کنيد.
• هنگام نياز، از مشورت با يك روان‌پزشك اجتناب نكنيد.
• به رفتارهاي اطرافيان توجه و در صورت لزوم به كمکشان کنید.
بيماري‌هاي کليوي
نارسايي کليه نهمين علت مرگ در بين مردان آمريكايي است كه در سال ۲۰۰۲ موجب مرگ ۱۹.۶۹۵ نفر از آنان شده است. اين عارضه اغلب جزء عوارض ديابت يا فشارخون بالا است، بنابراين کنترل ديابت و فشارخون بالا مي‌تواند از نارسايي کليوي جلوگيري يا پيشرفت آن را آهسته کند. از ديگر دلايل نارسايي کليه استفاده زياد از داروهايي نظير آسپرين، ايبوپروفن، ادويل و ساير مسکن‌هاي رايجي است که براي کليه سمي هستند.
پیشگیری
• مايعات زياد بنوشيد.
• به‌طور منظم ورزش کنيد.
• وزنتان را متناسب نگه‌داريد.
• سيگار نکشيد.
• به طور مرتب خودتان را از لحاظ ديابت و فشارخون بالا چك کنيد.
• استفاده از مسکن‌ها و ضد دردها را محدود کنيد.
• داروها را مطابق دستور مصرف کنيد.
سيروز و بيماري‌هاي مزمن کبدي
در سال ۲۰۰۲، دهمين علت مرگ در بين مردان آمريکايي بود در همين سال تعداد ۱۷.۴۰۱ مرد بر اثر بيماري کبدي مزمن و سيروز از بين رفتند. علت اصلي آن الکليسم است که صدمات زيادي بر روي مردان ايجاد مي‌کند. در کشور آمريکا بيش از ۷۰ درصد مرگ‌هايی که به نوعي با مصرف الکل ارتباط دارند، در مردان ديده مي‌شود. ساير بيماري‌هاي کبدي مزمن و خطرناک شامل هپاتيت نوع C و B است که از راه خون (ارتباط جنسي و تزريق با سرنگ آلوده) انتقال مي‌يابند. هموکروماتوزيس نيز که نوعي بيماري ارثي کبدي است با ايجاد تجمع آهن در کبد موجب اختلال کار کبد مي‌شود. بيمارس کبد چرب غير الکلي که با چاقي مرتبط است نيز مي‌تواند موجب ايجاد سيروز شود.
پيشگيري
• از نوشيدن الکل اجتناب کنيد.
• از رفتارهاي جنسي خارج از چارچوب خانواده اجتناب کنيد.
• از استفاده از سرنگ مشترک بپرهيزيد.
• اگر جزء افراد در معرض خطر هستيد، واکسن هپاتيت B دريافت کنيد.
سيگار
۴۸ درصد از مردان کشورهاي در حال توسعه سيگاري هستند. اين در حالي است كه عامل ۹۰ درصد سرطان‌هاي ريه، ۷۵ درصد بيماري‌هاي ريوي، ۵۰ درصد بيماري‌هاي قلبي و ۴۰ درصد كل سرطان‌ها ناشي از سيگار است و بر اساس آمار، مرگومير ناشي از بيماري‌هاي وابسته به سيگار در ايران حدود ۵۰ هزار نفر در سال است.
آشنايي كلي با شايع‌ترين روش‌هاي ترك دخانيات
• ترك يك‌باره: در اين روش كه در اكثر افراد موفقيت‌آميز است، مصرف سيگار به يك‌باره قطع مي‌شود.
• ترك تدريجي: اين روش براي افرادي كه به مصرف نيکوتین وابسته شده‌اند، مناسب‌تر است و با كم كردن تعداد سيگار مصرفي روزانه تا حدود ۵ نخ در روز، به تدريج و در طول مدت زمان معين مصرف سيگار قطع مي‌شود.
• جايگزيني نيكوتيني: شامل استفاده از قرص‌هاي مكيدني يا آدامس‌هاي نيكوتين‌دار با نظر پزشك است.
• روان‌درماني: شامل استفاده از روش‌هاي مختلف ترك سيگار به صورت دسته‌جمعي و بحث عمومي است.
به خاطر داشته باشيد كه همهِ شيوه‌هاي فوق بهتر است در مراكز مشاوره و كنترل دخانيات انجام شود تا موفقيت ترك را تضمين كند.
آدرس كلينيك‌هاي ترك دخانيات:
كلينيك ترك دخانيات والفجر: خيابان آزادي، بلوار استادمعين، خيابان شهيد دستغيب غربي، مركز بهداشتي_درماني والفجر. ساعات كار ۸ صبح تا ۱ بعدازظهر.
كلينيك تندرستي و ترك دخانيات سردار جنگل: بلوار سردار جنگل، كوچه اردی‌بهشت ۲، روبه‌روي پارك شاهد. ساعات كار ۳ تا ۷ بعدازظهر.
استرس
استرس نوعي نياز جسمي يا ذهني است كه در ما پاسخ‌هاي خاصي را برمي‌انگيزد و به ما امكان مي‌دهد تا با خطر مبارزه كنيم يا از آن بگريزيم.
مقادير كم استرس قادر است عملكرد انسان را در اوضاع و احوال خاصي مثل ورزش و كار بهبود بخشد، اما استرس بيش از حد به سلامت شخص آسيب مي‌رساند.
با مشخص نمودن شرايط استرس‌زا و يافتن راه‌هايي براي مقابله با آن، قادر خواهيد بود استرس‌هاي مضر را به حداقل برسانيد. استرس علایم متفاوتي در افراد ايجاد مي‌كند.
علایمی فيزيکي مثل گرفتگي عضلاني، سردرد، درد قفسه سينه، ناراحتي معده، افزايش ضربان قلب، بي‌اشتهايي، احساس خستگي و گيجي. استرس همچنین علایمی عاطفي مثل عصبانيت، اعتماد به نفس پايين، افسردگي، بي‌تفاوتي و نگراني، و علایمی رفتاري مثل سوء مصرف الکل يا مواد مخدر، افزايش مصرف سيگار، اختلالات خواب و پرخوري، کاهش حافظه و منگي را هم در پی دارد.
استرس مزمن مي‌تواند در بسياري از مشکلات مربوط به سلامت شامل حوادث، آرتريت، آسم، سرطان، سرماخوردگی، کوليت، ديابت، اختلالات غدد درون‌ريز، سردرد، کمردرد، مشکلات گوارشي، اختلالات پوستي، بيماري‌‌های قلبي، فشار خون بالا، بي‌خوابي، دردهاي عضلاني، اختلال کارکرد جنسي و زخم‌ها نقش بازي کند.
چگونه استرستان را مديريت كنيد؟
• در مواقع استرس، از صحبت كردن با ديگران نترسيد.
• از كار كردن در تعطيلات يا تا ديروقت اجتناب كنيد.
• حداقل هفته‌اي يكي دو ساعت براي خودتان وقت بگذاريد. فقط براي خودتان!! نه كار نه خانواده.
• براي زندگي و كارتان هدف و برنامه داشته باشيد.
• هميشه يك ليست از كارهايي كه بايد انجام دهيد داشته باشيد.
• وقتي كار زيادي براي انجام دادن داريد، بخشي از آن‌ها را كه قابل واگذار كردن هستند، به ديگران بسپاريد.
• تكنيك مديريت زمان و مديريت استرس را فرابگيريد. اين روش‌‌ها به شما كمك مي‌كنند كه از استرس پیشگیری كنيد و در شرايط استرس‌زا رفتار مناسبی از خود بروز دهيد.
ارسال نظر