حضرت زهرا(س) چه شعرهایی برای فرزندانش می خواند؟

زندگی اهل بیت علیهم السلام راهنمای بسیار روشنی است برای کسانی که بخواهند به بهترین حیات دنیوی و اخروی دست یابند. این مساله آنقدر پر اهمیت است که در برخی احادیث شیعه‌گی و پیروی از ایشان به التزام و تبعیت عملی از سبک زندگی ایشان در آمده است. در میان معصومین علیهم السلام آنکه زندگی پر برکتش به خصوص برای زنان مسلمان همچون خورشیدی نورافشانی می‌کند، وجود نازنین حضرت فاطمه زهرا (س) است که آشنایی با سیره و سبک زندگی آن حضرت بسیار برای ما راهگشا خواهد بود. یکی از مواردی که می‌توان به بانوی اول اسلام تأسی جست روش‌ها و راهکارهای تربیت فرزند آن حضرت است. سیره رفتار حضرت فاطمه (س) با فرزندان خود بهترین سرمشقی برای تربیت صحیح فرزندان است.

ایشان به فرزندان احترام می‌گذاشتند و آن‌ها را با احترام خطاب می‌کردند و همیشه سعی در آموزش و تربیت دینی و اخلاقی آن‌ها داشتند. در حدیث شریف کساء، حضرت فاطمه (س) در پاسخ سلام فرزند خود امام حسن (ع) می‌فرماید: سلام بر تو اى نور دیده‌ام و میوه دلم. و در پاسخ سلام امام حسین (ع) می‌فرماید: سلام بر تو اى فرزند من و اى نور دیده‌ام و میوه دلم. حضرت زهرا (س) فرزندان خود را همیشه برای یادگیری و تعلیم و تزکیه آماده می‌کرد؛ به عنوان مثال به فرزندش حضرت امام حسن (ع) می‌فرمود: «به مسجد برو، آنچه را از پیامبر شنیدی فراگیر و نزد من بیا و برای من بازگو کن.»

در عین حال شادی و خوشحالی را در بیت خود تسری می‌داد و این مسأله تا حدی بود که از بازی با کودکان که نقش به سزایی در تربیت آن‌ها دارد، اجتناب نمی‌کرد. حضرت فاطمه (س) از‌‌ همان کودکی با فرزندانش هم بازی می‌‌شد و به این نکته نیز توجه داشت که در بازی، نوع الفاظ و حرکات مادر، سرمشق کودک، قرار می‌گیرد؛ بنابراین باید از کلمات و جملات مناسبی استفاده کرد. علاوه بر این، باید در قالب بازی‌های کودکانه شخصیت کودک را تقویت و او را به داشتن افتخارات و ارزشهای اکتسابی، تحریک و تهییج کرد. این‌ها همه مرهون در پیش گرفتن شیوه‌های صحیح در این رابطه است.

شکی نیست که لالایی‌‌های دوره کودکی جاذبه‌ خاصی همراه با حلاوت فراموش ‌نشدنی در ذهن انسان داشته و در تقویت و تثبیت ارزشهای اخلاقی، اجتماعی و حتی ارایه الگو و اسوه شخصیتی می‌تواند نقش خطیر ایفا کند، بنابراین حضرت زهرای مرضیه (س) این عنصر تربیتی را با استفاده از ذوق شعری خویش به بهترین وجه به کار می‌‌گرفتند و اشعار سرشار از مضامین بلند را در ساعات بازی بچه‌ها می‌خواندند که آن‌ها را سرگرم کرده و مفاهیم والای ارزشی را به فرزندان‌شان تلقین می‌کردند. به عنوان نمونه خطاب به امام حسن مجتبی (ع) می‌فرمود: «اشبه اباک یا حسن واخلع عن الحق الرسن واعبد ال‌ها ذالمنن ولا توال ذاالاحسن»؛ یعنی «ای حسن همچون پدرت باش و ریسمان را از اطراف حق بردار، خداوند صاحب نعمت‌ها را پرستش کن و با افراد کینه‌توز دوستی مکن». در جای دیگر خطاب به امام حسین (ع) این سروده را می‌خواندند: «انت شبیه بابی لست شبی‌ها بعلی» «تو به پدرم رسول‌الله شباهت داری شبیه علی (ع) نیستی». در حالی که حضرت زهرا (س) این شعر را خطاب به امام حسین (ع) می‌خواندند و با او بازی می‌کردند و حضرت علی (ع) می‌شنیدند و تبسم می‌کردند.

ایشان همیشه رسیدگی به فرزندان را در اولویت قرار می‌داد. سلمان می‌گوید: روزی فاطمه زهرا (س) را دیدم که مشغول آسیاب بود. در این هنگام فرزندش حسین گریه می‌کرد. عرض کردم: برای کمک به شما آسیاب کنم یا بچه را آرام کنم؟ ایشان فرمود: من به آرام کردن فرزند اولی هستم، شما آسیاب را بچرخانید.

همچنین از نکات بارز حضرت زهرا (س) در تربیت فرزندان سبک عملی تشویق به عبادت برای آن‌ها بود. حضرت زهرا (س) بر این مطلب تاکید داشتند که بچه‌ها را از کودکی به شکلی مناسب به انجام تکالیف فراخوانند و آنان را به ارتباط با خدا پیوند دهند و بذر محبت و ارتباط با معبود را در کام آنان بیفشاند تا انجام تکلیف برای آنان نه تنها رنج و مشقتی نداشته باشد، بلکه با شوق و اشتیاق به استقبال آن بروند.

آن حضرت در شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان کودکان خود را به بیداری فرا می‌خواند. حضرت در روز بچه‌ها را می‌خواباند تا استراحت کنند و غذای کمتری به آنان می‌داد تا بدین گونه زمینه و موقعیت بهتری برای شب زنده داری داشته باشند. ایشان نمی‌گذاشت احدی از اهل خانه خوابش ببرد و می‌فرمود: محروم است کسی که از برکات شب قدر محروم بماند.

از نکات دیگر تربیتی ایشان عدالت در توجه به کودکان بود. آمده است روزی امام حسن (ع) نزد پیامبر (ص) آمد و اظهار تشنگی کرد. رسول خدا (ص) برخاست، ظرفی برداشت و از گوسفندی که داخل منزل بود مقداری شیر دوشید و به امام حسن (ع) داد. فاطمه زهرا (س)، به پیامبر (ص) گفت: گویا حسن برای شما عزیز‌تر از حسین است. پیامبر (ص) فرمود: نه. هردو برایم عزیز و محبوبند ولی چون اول حسن تقاضای آب کرد او را مقدم داشتم. همچنین روزی حسنین (ع) در حضور پیامبر (ص) کشتی گرفتند. در این میان فاطمه (س) شنید که پدر بزرگوارش، امام حسن را به پیروزی بر امام حسین ترغیب می‌کند. حضرت زهرا (س) از این نوع رفتار پیامبر (ص) اظهار تعجب کرد. پیامبر فرمود: دوستم جبرئیل، حسین را تشویق می‌کند و من حسن را تشویق می‌کنم.

از جمله روشهای تربیتی دیگر حضرت فاطمه (س) نوع دوستی ایشان بوده است، که در برابر چشمان تیزبین فرزندانشان، به مردم کمک می‌کردند و خود گرسنه می‌ماندند، ولی دیگران را سیر می‌کردند. حضرت فاطمه (س) گردنبندشان را به فقرا ایثار کردند. آن حضرت نه تنها در مسایل اقتصادی و رفع مشکلات روزمره ٔ مردم پیشگام بودند، حتی از نظر اخلاقی، عواطف انسانی، ارشاد و هدایت مردم نیز به کمک آنان شتافته و مصالح آنان را پی‌گیری می‌کردند و در حقشان دعا می‌کردند و از این طریق فرزندان خویش را با چنین عواطف اسلامی پرورش می‌دادند.

منبع: هفته نامه چی چست استان آذربایجان غربی