امکان تشخیص زود هنگام پروتئین های سرطانی

پژوهشگران شیمی دانشگاه یزد با همکاری محققان کشور رومانی ، یک حسگر فوق حساس و ساده برای اندازه گیری پروتئین های سرطانی سینه و رحم ساختند.

به گزارش ایرنا از ستاد ویژه فناوری نانو ، این حسگر که در ساخت آن از نانو ذرات طلا استفاده شده ، قادر است مقادیر بسیار کم پروتئین های سرطانی را در مراحل اولیه بیماری تشخیص دهد. از این حسگر می توان در علوم مختلف داروسازی ، تشخیص پزشکی و مراقبت های بهداشتی استفاده کرد.

تشخیص زودهنگام بیماری سرطان عاملی تعیین کننده در کنترل موفقیت آمیز این بیماری است. روش های معمول شناسایی نشانگرهای سرطانی ، روش های پیچیده و کند آزمایشگاهی هستند که از دقت کافی برخوردار نیستند.

برای تشخیص پروتئین های سرطانی ، به تازگی از حسگرهایی به نام آپتاحسگر استفاده می شود که بسیار حساس هستند و مراحل ساخت ساده و کم هزینه ای دارند.

آپتا حسگرها بر پایه رشته های کوتاهی از دی ان ای (DNA) و (RNA) به نام آپتامر تولید می شوند.

هدف از انجام این تحقیق ، طراحی و ساخت یک آپتاحسگر فوق حساس و ساده برای اندازه گیری پروتئین سرطانی سینه و رحم (MUC1) با استفاده از نانوذرات طلا بود.

نتایج به دست آمده به کمک این آپتاحسگر، به طور کامل منطبق با روش معمول اندازه گیری پروتئین سرطانی در آزمایشگاه های بالینی است. این نتایج موید این مطلب است که حسگر تولید شده از آپتامرهای تثبیت شده بر روی نانو ذرات طلا ، وسیله ای مناسب و ساده است که قابلیت اندازه گیری پروتئین سرطانی MUC1 را در مقادیر بسیار کم (0.95 نانوگرم بر میلی لیتر) و در مراحل اولیه بیماری دارد.

به گفته دکتر زهرا طالعات فارغ التحصیل رشته شیمی از دانشگاه یزد ، موضوع اصلی در طراحی آپتا حسگرها ، افزایش میزان تثبیت رشته های آپتامر بر روی سطح الکترود ، قابلیت دسترسی به مولکول های پروتئین هدف (MUC1) و در نهایت تولید سیگنال های متمایز و قابل تشخیص است.

نانو ذرات طلا به طرز قابل توجهی باعث افزایش سطح الکترود و در نتیجه افزایش رشته های آپتامر بر روی سطح الکترود می شوند. همچنین ، این نانو ذرات زیست سازگار هستند و به راحتی به طیف وسیعی از مولکول های زیستی متصل می شوند.

این محقق ابراز امیدواری کرد پس از انجام آزمایش های اولیه بهینه سازی ، بتوان از این آپتا حسگرها برای اندازه گیری غلظت های کم پروتئین های مربوطه درنمونه های حقیقی سرم خون استفاده کرد و در مدت زمانی کوتاه ، اطلاعات معتبری در مورد ابتلا یا عدم ابتلا به نوع خاصی از سرطان را ، در اختیار پزشکان و بیماران قرار داد.

ادامه تحقیقات این گروه ، برای ساخت آپتاحسگرها و ایمن حسگرهای الکتروشیمیایی اصلاح شده با نانو مواد به ویژه نانو ذرات طلا و نقاط کوانتومی در حال انجام است.

این تحقیقات به منظور تشخیص نشانگرهای زیستی انواع سرطان و بیماری های ژنتیکی در نمونه های حقیقی از جمله سرم خون انسان و با به کار بردن حداکثر چندین میکرولیتر از نمونه خون صورت می گیرد.

نتایج این کار تحقیقاتی که حاصل همکاری دکتر زهرا طالعات ، دکتر محمد مظلوم اردکانی (عضو هیئت علمی دانشگاه یزد) و همکارانشان از دانشگاه علوم پزشکی و داروسازی کلوژناپوکای رومانی است ، در مجله Electrochemistry Communications (جلد 33 ، صفحات 127 تا 130) به چاپ رسیده است.