مجلس در تعقيب اشتون

قانون: جريان منتقد يا مخالف دولت در مجلس شوراي اسلامي به شدت پيگير حواشي سفر مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا هستند. البته اين جريان مخالف تنها به اين مسئله تكيه نكردند و روز گذشته بعد از بررسي حواشي اين سفر، ‌در صحن علني سوال ملی 23 نفر از نمایندگان از محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان درباره علت عدم حمایت از پیشرفت‌های دفاعی کشور اعلام وصول شد.

از سوي ديگر اين 23 بهارستان‌نشين که پای ثابت تذکرات، انتقادات و حملات به دولت یازدهم هستند، در تازه‌ترین اقدام خود نسبت به آنچه که آن را «اخراج یک نابینا از نهاد ریاست جمهوری» خوانده‌اند، به رئیس‌جمهور تذکر داده‌اند. در گام نخست دولت و به ويژه ظريف و علوي از انتقاد درباره سفر اشتون سربلند بيرون آيند تا سال بعد پاسخگوي اين تذكرات و سوالات سريالي نمايندگان مخالف باشند.

جلسه فوق العاده
صبح روز گذشته، در نشست فوق‌العاده كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي، با حضور محمود علوي وزير اطلاعات و مجيد تخت‌روانچي، معاون اروپا و آمريكايي وزارت خارجه و حسن قشقاوي معاون پارلماني وزير امور خارجه برگزار شد. جلسه‌اي كه نتيجه مشخصي نداشت. از آنجا كه نمایندگان از توضیحات ارائه شده، قانع نشدند، مقرر شد کمیته‌ای‌ حقیقت‌یاب برای بررسی دیدارهای انجام شده در سفر اشتون به تهران تشکیل شود.

با اين حال وزير اطلاعات و نمايندگان وزارت خارجه تا جايي كه توانستند از عملكرد دولت در زمينه سفر اشتون به ايران دفاع كردند. البته پيش از اين محمد جواد ظريف نسبت به ديدارهاي اشتون با مادر ستار بهشتي و نرگس محمدي واكنش نشان داده بود و تاكيد داشت كه اين ديدارها بدون هماهنگي و اطلاع وزارتخانه انجام شده است.

هشدار به وزارت خارجه
در نشست فوق‌العاده هم علوي و هم نمايندگان ظريف مجددا تاكيد كردند، ديدارها بدون هماهنگي صورت گرفته است. به گفته نايب رئيس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي، علوي در اين جلسه تاكيد داشت كه وزارت امور خارجه ايران اطلاع دقيقي از زمان و ملاقات‌های اشتون به این وزارتخانه نداشته با اين حال، وزارت اطلاعات، بر اساس ماهيت و مسئوليتي كه دارد به موقع در خصوص قصد دیدار اشتون با محکومان حادثه 88 به وزارت خارجه هشدار داده بود.

اين در حالي است كه در عرف ديپلماسي، وزارت امور خارجه هيچ كشوري نمي‌تواند مانع ديدارهاي مهمانان ديپلماسي خود شود. با وجود اينكه علوي اعلام كرد هشدار لازمه را به وزارت امور خارجه داده است اما منصور حقيقت پور تاكيد دارد كه ورود وزارت اطلاعات در اين زمينه كمرنگ بوده است.

حقيقت‌پور درحالي از ورود كمرنگ وزارت اطلاعات در اين زمينه صحبت مي‌كند كه به گفته سخنگوي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي، براي جلوگيري از ديدارها با پلیس دیپلمات مذاکراتی صورت گرفت آنها نیز اعلام کردند از وزارت خارجه و وزارت کشور دستور می‌گیرند که آنها دستوری مبنی بر نهی اینگونه ملاقات‌ها نداده‌اند. نهي نشدن از سوي وزارت خارجه به عرف‌هاي ديپلماسي بر مي‌گردد كه دولت تدبير با توجه به اين نكته تلاش داشته خوراكي براي رسانه‌هاي خارجي و ضد ايراني تهيه نكند .

چه كسي مقصر است؟
در اين جلسه، با وجود تلاش برخي وكلاي مردم در نهايت مقصر اصلي ديدارهاي غير رسمي اشتون با برخي فعالان جامعه زنان و محكومان حادثه 88 مشخص نشد. نمايندگان وزارت امور خارجه بارها تاكيد داشتند كه اين ديدارها بدون هماهنگي بوده است اما عدم اطلاع آنان مجلسي‌ها را قانع نكرد.

حقيقت پور در اين باره گفته كه توضیحات معاون وزیر خارجه برای ما قابل قبول نبوده و معتقدیم کوتاهی از جانب این وزارتخانه صورت گرفته است. به گفته اين نماينده بررسي‌هاي مجلس از کوتاهی وزارت خارجه در مورد دیدار کاترین اشتون با فعال حادثه ۸۸ حکایت می‌کند و در همین رابطه کمیته‌ای برای بررسی موضوع در کمیسیون امنیت ملی مجلس تشکیل شد.

حقيقت‌پور اعتقاد دارد كه این دیدار و تعدادی دیگر از دیدارهای وی از قبل سازماندهی شده بوده است. در حالي كه نقوي حسيني كه سخنگويي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس را بر عهده دارد،به نقل از نمايندگان وزارت خارجه گفت: ملاقات اشتون با نرگس محمدي و مادر ستار بهشتي، به هیچ وجه در پروتکل برنامه‌ ملاقات‌های وی نبوده است و وزارت خارجه نیز به شدت مخالف این دیدارها بوده است.

به گفته معاونان ظريف، این وزارتخانه حتی سفارتخانه‌ها را مبنی بر اینکه هیچ برنامه‌ای به صورت مخفیانه صورت نگیرد نیز توجیه کرده بود.

پيش شرط ديدار در كار نبود
شايد يكي از دلايلي كه برخي از مجلسی‌ها به دنبال شفاف‌سازي و حقيقت‌يابي ديدارهاي اشتون هستند، مسئله پيش شرط است. پس از ديدارهاي مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا، برخي رسانه‌ها ادعا كردند كاترين اشتون دعوت ظريف براي سفر به ايران را به شرط ديدار با فعالان جامعه زنان و برخي محكومان حادثه سال 88 پذيرفته است،پيش شرطي كه به گفته وزارت امور خارجه صحت ندارد اما دستاويز خوبي براي مخالفان سياست‌ خارجي دولت اعتدالگرا به شمار مي‌رود.

عمده‌ترین اظهارات نمایندگان در اين نشست حول این محور بود که این دیدارها عزت و غرور ملی را لکه‌دار کرد. البته سوال اصلي نمايندگان به پيش شرط مرتبط بود .

اين در حالي است كه نقوي حسيني به توضیحات مسئولان وزارت خارجه در این باره اشاره و اظهار کرد: نماينده وزير خارجه تاکید کرده که ملاقات‌های انجام شده به هیچ عنوان، به عنوان پیش‌شرط سفر اشتون نبوده است و همچنين در پروتکل برنامه‌های مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا به هیج عنوان چنین ملاقاتی قرار داده نشده است.

در عين حال سخنگوي كميسيون تاكيد داشت كه مسئولان وزارت خارجه تاکید کردند که با انجام چنین ملاقات‌هایی مخالف بودند و تذکرات لازم را به سفرا داده بودند اما گویا این دیدارها در حاشیه نشست اشتون با سفرای اروپایی برنامه‌ریزی شده بود.

از آنجا كه در اين نشست مقصري پيدا نشد تا مجلسي‌ها بتوانند سوال يا استيضاح فرد خاطي را به صحن علني بکشانند، كميته حقيقت‌يابي براي بررسي دقيق‌تر اين مسئله در كميسيون مربوطه تشكيل شد.