۴۵ سالگی مهم‌ترین شهرآورد آسیا

پارسینه: هفتاد و هفتمین شهرآورد مهم آسیا، روز 15 شهریور 92 برگزار می‌شود.

45 سال و 154 روز بعد از اولین دیداری که در امجدیه برگزار شد و با تساوی بدون گل برای دو تیم به پایان رسید. شهرآورد پرسپولیس و استقلال در ادوار مختلف با نام‌های مختلف این دو تیم و در قالب مسابقات مختلف و متعدد بین این دو تیم برگزار شده است.

11سال پرسپولیس و تاج بودند که به مصاف هم می‌رفتند و هشت‌سال رقابت دو تیم با نام پرسپولیس - استقلال ادامه یافت. از سال 66 تا سال 88 یعنی طی 22 سال مسابقات دو تیم در قالب نام پیروزی و استقلال انجام شد هر چند در این مدت تنها رسانه‌های رسمی به پرسپولیس نام پیروزی داده بودند و مردم به خصوص قدیمی‌ها هنوز از پرسپولیس حرف می‌زدند. به هر حال طی چهارسال گذشته ماجرا تغییر کرد و پرسپولیس با همان نام قدیمی حریف تیم استقلال شد. همیشه در آستانه این بازی ویژه‌نامه‌های مربوطه به این بازی منتشر می‌شود. مولف این بخش که مولف و گردآورنده اولین مجموعه‌های ویژه‌نامه‌ای تاریخی و آماری در این عرصه است بنا دارد که امروز «ویژه این بازی بزرگ» و در جریده‌ای متفاوت،‌ عناوینی متفاوت و حتی المقدور «مخصوص و جذاب» را برای این مخاطبان ویژه تدارک ببیند.

بازی امروز پرسپولیس جوان با هدایت علی دایی و استقلال با تجربه با فرماندهی قلعه‌نویی ویژگی‌های خاص خود را دارد. پیکار پرافتخارترین مربی تاریخ لیگ ایران و پرافتخارترین بازیکن فوتبال ملی ایران در عرصه افتخارات شخصی، نمی‌تواند جز این را هم در عرصه فوتبال ما خلق کند ... برویم سراغ نکاتی که ادعا کرده‌ایم متفاوت خواهند بود.

شهرآوردهای ایرانی

فرهنگستان لغت فارسی برای واژه «داربی»، کلمه زیبایی را آفریده است. شهر که مشخص است و «آورد» ... به معنای جنگ و رقابت واژه مرکب زیبایی را خلق کرده است. در تاریخ فوتبال ایران، قبل از تولد پرسپولیس رقابت بین دو تیم شاهین و تاج صاحب اهمیت ویژه‌ای بود. اصولا از ابتدای تشکیل فوتبال رسمی در ایران اوضاع چنین بوده است. شاید اگر بخواهیم اسم هر رقابت درون‌شهری را شهرآورد بگذاریم مجبور به نوشتن 500 جلد کتاب شویم اما در مرور بحث شهرآوردهای مهم ایران، ابتدا از تاریخ فوتبال تهران شروع می‌کنیم و سراغ بازی سال 1315 دو تیم تهران و توفان می‌رویم؛ دیداری که بعدها به توفان و کوهستانی معروف شد.

تیم توفان تا سال 1324 مطرح ماند و در این سال با پیروزی برابر «دارایی» و در مهم‌ترین شهرآورد وقت از صحنه فوتبال ایران محو شد. از سال 1325 تا 1346، سه قدرت هم‌تراز و صاحب طرفدار یعنی شاهین، تاج و دارایی، شهرآوردهای تهران را می‌ساختند. از سال 46 با انحلال شاهین و دارایی صحنه رقابت برای پرسپولیس نوظهور و تاج خالی شد. ستارگان دارایی یا به تاج رفتند [پورحیدری، جلال طالبی، اکبر افتخاری] یا به پرسپولیس [عزیز اصلی و محراب شاهرخی] یا همراه حسین فکری، به تیم تازه‌تاسیس عقاب پیوستند [غلام وفاخواه، امینی‌خواه، باباخانلو و ...]، از آن به بعد حتی بازگشایی شاهین و دارایی از شکوه بازی پرسپولیس و تاج و سپس استقلال کم نکرد. هر چند شاهین مدتی بعد از بازگشایی در سال 51، قدرتی ویژه باقی ماند و سومین تیم پرطرفدار تهرانی لقب گرفت ... بعد از انحلال شاهین در سال 46 و ممنوعیت تاجی‌ها از داشتن تیم‌های همنام در لیگ [این ممنوعیت تا سال 57 باقی بود] تیم‌های شهرستان‌ها در قالب شاهین و تاج تغییر نام و هویت دادند. از جمله آنکه ستارگان شاهین اصفهان، سپاهان را تشکیل دادند و ستارگان تاج آبادان خالق صنعت نفت شدند ... در مقطع این بحث، به مرور شهرآوردهای مهم تاریخ فوتبال ایران در تهران و سایر شهرستان‌های کشورمان می‌پردازیم.

1- تهران و توفان (دهه 10)
2- کوهستانی و توفان (دهه 10)
3- دارایی و توفان (دهه 20)
4- سرباز و دارایی (دهه 20)
5- تاج و شاهین (دهه‌های 20 / 30 / 40 و 50)
6- تاج و دارایی (دهه‌های20 / 30 و 40)
7- تاج و دارایی (دهه‌های 20 / 30 و 40)
7- شاهین و دارایی (دهه‌های 20 / 30 و 40)
8- تاج و پرسپولیس (دهه‌های 40 تا دهه 50)
9- استقلال و پرسپولیس (دهه 50 تا امروز)
10- استقلال و شاهین (دهه 50 و دهه 60)
11- پرسپولیس و شاهین (دهه 50 و دهه 60)
12- سپاهان و ذوب‌آهن اصفهان
13- تراکتورسازی و ماشین‌سازی تبریز

شهرآوردهای مهم دیگری هم داشته‌ایم از جمله دیدار پاس با یکی از دو قدرت مهم تهران اما پاسی‌ها کم تماشاگر بودند و مصادیق ساخت شهرآورد را در اختیار نداشتند، گاهی هم دیدارهای شهرآورد از قالب یک شهر مشترک به دو شهر نزدیک و همجوار بدل می‌شد، از جمله:

1- ملوان انزلی و سپیدرود رشت
2- جنوب اهواز و استقلال اهواز
3- فولادخوزستان و استقلال خوزستان
4- ملوان انزلی و داماش گیلان

گاهی هم در لیگ شهرآوردهای دیگری داشته‌ایم که اهمیت آنها از 13 مورد اول کمتر بوده است. مثل:

1- تراکتورسازی و شهرداری تبریز
2- برق شیراز و فجرسپاسی شیراز
3- ابومسلم و پیام مشهد ...

منبع:شرق