گام های عملی در تقویت اعتماد به نفس و غلبه بر کم رویی

کمرویی رفتاری آموختنی است و همه کودکان، نوجوانان و بزرگسالانی که از کمرویی رنج برده یا اینکه از نظر دیگران کمرویی قابل توجهی دارند، اعم از زن و مرد، در هر موقعیت و شرایط روانی و اجتماعی و اقتصادی که باشند، می‏توانند با توکل به خداوند علیم و حکیم و قدیر و نیز اعتماد به نفس و اراده قوی بر کم رویی خود غالب آیند.

برای غلبه بر کمرویی و زدودن نگرانی و اضطراب اجتماعی باید«کاری»انجام داد، فردا و فرداها دیر است. از همین امروز می‏بایست با برنامه‏ای جامع و معین کار درمانگری را شروع کرد. مایه این کار توکل و جدیت و اراده و خودباوری است. در انجام این مهم بزرگترهای خانواده به کوچکترهای کمرو کمک خواهند نمود و بزرگترهای کمرو ضمن برخورداری از بعضی مساعدتها و حمایتهای روانی دیگران، بیشترین مسؤولیت را خودشان عهده‏دار بوده و بدون اینکه منتظر قطره شفابخش، یا درمان فوری و ناگهانی از جایی باشند، با جدیت و قاطعیت و پشتکار امر درمانگری کارآمد را آغاز می‏کنند:

1- با دقت تمام و به طور واقع‏بینانه و منصفانه نقاط قوت و ضعف خود را بازشناسی نموده و اهداف معقولی برای زندگی پرتحرک و پویا و مولد خود در نظر بگیرید.

2- براساس نقاط مثبت ویژگیهای شخصیتی و ارزشی که برای خود و هدفها و خواسته‏های خود قائلید تصمیم بگیرد، و برنامه خود را از همان جا شروع کنید.

-3 مروری بر زندگی گذشته خود بنمایید و وضعیت گذشته خود را کاملا مشخص کنید.ابتدا سعی کنید ذهنتان را از تجارب و خاطرات ناخوشایند در روابط شخصی و ناکامیهای ارتباطات اجتماعی پاک نمایید و در عوض تلاش کنید تا تجارب موفق خود را در خانه و مدرسه، کوچه و خیابان و محل کار و در برخورد با دیگران مجددا با خودتان مرور کرده و آنها را به خاطر بسپارید.

4 -احساسات آزاردهنده و بازدارنده را از خودتان دور کنید، احساس خجالت، احساس شرمندگی، احساس عجز، احساس حقارت، احساس بی‏کفایتی، احساس اجتماع‏گریزی، احساس تعارض، احساس ستیز و خصومت و...آفات رشد مطلوب عاطفی و تعالی شخصیت هستند.

-5جنبه‏های مختلف شخصیت و مجموعه رفتار خود را از نظر زیستی (جسمانی)، ذهنی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مورد بررسی قرار دهید.مطمئن باشید که شما دچار نقیصه شخصیتی نیستید.بر سلامتی کامل شخصیت خود اطمینان حاصل نمایید.

-6به خاطر بیاورید و مطمئن باشید که همیشه برای غلبه بر یک مشکل یا حالت و احساس ناخوشایند راههای متعددی وجود دارد.هرگز در اینکه می‏توانید بر کمرویی خود غلبه کنید تردیدی نداشته باشید و همچنان به روشها و راه‏حلهای مؤثر بیندیشید و تحمل کنید.

-7هرگز خود را مورد سرزنش و شماتت قرار ندهید و هیچ‏گونه احساس و نگرش منفی نسبت به شخصیت خود نداشته باشید.زیرا که وجود احساسات منفی و مزاحم مانع اضطراب‏زدایی و تقویت اعتماد به نفس و غلبه بر حالت کمرویی خواهد بود.

-8اجازه ندهید که دیگران از کمرویی شما سوء استفاده کرده با جسارت زیاد و احساس خودبرتری از شما انتقاد بیجا کنند، بدیهی است همیشه نظرات دلسوزانه و انتقادهای منطقی و سازنده دیگران را پذیرا خواهید بود.

-9به خاطر داشته باشید که بعضی اوقات شکست‏ها و ناکامیها خود برکت بوده و انسان با کوله‏باری از تجارب حاصله اهداف و برنامه‏های زندگی خود را مورد بازنگری قرار می‏دهد و با انتخاب روّیه نوین و حرکت تازه توفیقات بیشتری را کسب می‏نماید.

-10سعی کنید در برابر افراد، شرایط و موقعیت‏هایی که شما را با فشار روانی مواجه می‏کنند و مستقیم یا غیر مستقیم احساس بی‏کفایتی را به شما القاء می‏نمایند ایستادگی و مقابله نمایید.اگر می‏توانید با اراده‏ای قوی باید در بازخوردها و نگرشهای افراد نقّاد، با شرایط و موقعیت تنش‏زدایی که در آن قرار می‏گیرید با قدرت کلام و رفتار مطمئن و مطلوب اجتماعی تغییراتی ایجاد نمایید، یا به روش فعال دیگری بیندیشید و راه‏حلّ تازه‏ای را انتخاب کنید.

-11بخشی از اوقات خود را برای استراحت و تفکر و تنش‏زدایی و تمرین آرامش روانی -عضلانی اختصاص دهید.رهایی از نگرانی ها و تنش‏های روانی برای شما امری لازم و ضروری است.

-12سعی کنید در برقراری ارتباط با دیگران ابتکار عمل را به دست بگیرید. چیزی بدهید یا مطالعه کنید(مثلا شیرینی و میوه تعارف کنید و قلمی و تقویمی هدیه کنید، سؤالی بپرسید یا کتاب و مجله‏ای را به امانت بخواهید و....

-13کوشش کنید که بیش از حد گرفتار آداب و رسوم و تعارف و تکلف نباشید. به عبارت دیگر خیلی مراقب نهاد خود نباشید، خیلی راحت و ساده و بی‏ تکلف با دیگران ارتباط برقرار کنید. ضمن حفظ نظافت و سادگی و آراستگی، چندان در پی مد و لباس و پوشش فوق العاده و ظاهرآرایی و استفاده از لغات و کلمات و جملات ویژه در ارتباطات اجتماعی نباشید.

-14برای برخورداری از یک زندگی پربرکت و پویا اهداف کوتاه مدت و دراز مدتی را برای خود تعیین نمایید.با مشورت اهل خانه و صاحب‏نظران، روشهای واقع بینانه‏ای را برای نیل به اهداف خود انتخاب کنید.

-15یادتان باشد که خالق متعال شما را با شخصیتی کاملا منحصر به فرد آفریده است .ارزش وجودی شما با همه انسانها برابر است ، همه تجارب تاریخ حیات انسانها هدیه شما شده است. شما شی‏ء نیستید، گل نیستید که زود پژمرده شوید و آسیب ببینید. والاترین ارزشها و قابلیتها در نهاد شما به ودیعه گذاشته شده است.به خود آیید، بیندیشید و برخیزید و زندگی تازه‏ای را آغاز نمایید. سعی کنید از همین امروز با ابتکار عمل و برای اولین بار با دیگران صحبت کنید. این بار خودتان آغازگر صحبت باشید، انجام این کار خیلی سخت نیست، لااقل می‏توانید:

الف.به اطلاعات«118»تلفن زده و شماره تلفن دوست یا طبیبی را بپرسید.

ب.به اداره شهرداری، فروشگاه، رستوران، یا مدرسه‏ای زنگ زده و ساعات کار آنها را جویا شوید.به فرودگاه زنگ زده و ساعت پرواز هواپیما را به شهر مورد نظر سؤال کنید.

ج.به روابط عمومی صدا و سیما زنگ زده و نظرتان را نسبت به یکی از برنامه‏های رادیویی یا تلویزیونی بگویید.

د.به کتابخانه عمومی شهر یا یکی از ناشران معروف کتاب زنگ زده و سراغ کتابی را بگیرید.

ه.سعی کنید همیشه با ظاهری ساده و آراسته تقّدم در سلام داشته باشید و با افراد غریبه در مسجد، اتوبوس، قطار، هواپیما، اتاق انتظار دکتر، مغازه، بانک، کتابخانه و پارک صحبت کنید و در برقراری ارتباط و شروع صحبت با دیگران، با ادب و کلمات و رفتار مطلوب اجتماعی پیش‏قدم باشید.

و.با اشخاص مختلف، کوچک و بزرگ، آشنا و غریبه، وقت ملاقات بگذارید و نشستی داشته باشید.سعی کنید برای هر ملاقات و جلسه چیزی برای گفتن یا نشان دادن داشته باشید، مثلا می‏توانید برای این کار:

-1کتاب جدید و مجله بخوانید و اطلاعات خود را بیشتر کنید.

-2در امور سیاسی و اقتصادی جامعه، معلومات بیشتری کسب نمایید.

-3خاطرات و تجارب جالب خود را مرور نموده و برای بازگویی آماده داشته باشید.

-4از دوران کمرویی و تجاربی که با آن مواجه بوده‏اید سخن بگویید.

ز.بعضی اوقات قرار گرفتن فرد کمرو در یک موقعیت اجتماعی ویژه، به گونه‏ای که افراد دیگر حرف تازه‏ای نداشته و فرصت چندانی برای مطرح شدن نداشته باشند و فرد کمرو با برخورداری از قابلیت ممتاز و اطلاعات بیشتر و حرفهای جدید برای گفتن، مرکز اصلی توجه باشد، با انگیزه بیشتر سخن می‏گوید و اعتماد به نفس بیشتری می‏یابد. به صحبت‏های وی گوش کنید. عند اللزوم سؤال کنید، پیرامون صحبت‏ها و اظهارات‏ گوینده اظهارنظر کرده و توضیح بیشتری بخواهید.

ط.سعی کنید در تمام کردن جلسه یا نشست و مذاکره و گفتگوی فی‏مابین نقش فعالی داشته و در خداحافظی هم پیش‏قدم باشید.

بالاخره اینک که به یاری حق توانسته‏اید بر اضطراب اجتماعی و کمرویی خود غالب آیید و از زندگی نسبتا فعال و رضایتبخشی برخوردار شوید، سعی کنید به سایر افراد کمرو، بخصوص اعضای محترم خانواده و اهل فامیل و دوستان بیشتر کمک نمایید.