جلیلی: فضای دانشگاه‌ها باز و پرنشاط است

سعید جلیلی، در وقت باقی مانده خود به طرح دیدگاه‌های خود در زمینه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی پرداخت و اظهار داشت:‌ ما امروز به مرحله جدیدی وارد می‌شویم که باید برای آن برنامه‌داشته باشیم و تمدن سازی بکنیم، یک بحث در کنار سخت افزاری مثل اختراعات و فناوری‌ها مساله روح فرهنگ است که این همان سبک زندگی است که ما باید درباره آن الگوهای فرهنگی داشته باشم تا بتوانیم آن را به جهان معرفی کنیم.

وی با اشاره به وظایف دولت در این زمینه تصریح کرد:‌در قدم اول باید به بحث ساماندهی فرهنگی توجه کرد. دولت باید بتواند میان بخش‌های مختلف خود هماهنگی ایجاد کند تا بخش‌های مختلف فرهنگی با این هماهنگی به سمت هدف مشخص حرکت کنند. حیطه دوم در این زمینه بخش آموزش و پرورش است که باید دولت در این زمینه نیز هماهنگی ایجاد کند و در این زمینه آموزش عالی و ارشاد ما با یک آهنگ واحد به سمت هدف مشخص حرکت کنند.

این کاندیدای یازدهمین دوره ریاست جمهوری با اشاره به نقش دولت در اقتصاد فرهنگ، افزود: ما اگر بیاییم در بخش فرهنگ کاری انجام بدهیم، این خود موجب می‌شود که ده‌ها برابر هزینه در حوزه‌های دیگر صرفه‌جویی شود. در مثال آسیب های اجتماعی که مطرح شد، اگر ما مسجد را یک ظرفیت تمام وقت حساب کنیم و از ظرفیت‌های آن به طور 24 ساعته استفاده شود، می‌تواند بسیار راه‌گشا باشد. در یک کتابی نیز در این زمینه آمده است که کتابخانه سمرقند در 1100 سال پیش به صورتی بوده است که نان و غذا در اختیار فرد قرار می‌داده است و تمام ذهن آن فرد درگیر کتاب می‌شده است. ما باید از ظرفیت های خودمان به خوبی در این زمینه‌ها استفاده کنیم.

جلیلی با اشاره به نقش مادر و خانواده در فرهنگ‌سازی اظهار داشت:‌ ما باید به مادری به عنوان یک نقش تمام وقت نگاه کنیم که این بتواند فرزند را به خوبی تربیت کند و همین طور به نقش معلم که می تواند در فرهنگ‌‌سازی بسیار موثر باشد. معتقدم که باید از نقش معلم،‌ مادر و امام جمعه استفاده لازم را برای فرهنگ‌سازی انجام بدهیم. اگر ظرفیت لازم را ما ایجاد کنیم که این‌ها به نقش خود به طور تمام وقت بپردازند، خیلی از این آسیب‌های اجتماعی را می‌توانیم رفع کنیم که مقابله با معضلاتی مثل اعتیاد و ... در این بحث می‌گنجد.

وی افزود: اگر روی سه عنصر خانواده،‌مسجد و مدرسه در سه بخش مادر، امام جماعت و معلم کار شود و از ظرفیت‌های آ‌نان استفاده شود و وقت آنها در زمینه شغل‌های دوم و سوم نگذرد، این مساله می تواند ظرفیت‌های فراوانی ایجاد کند. فرهنگ ما به اندازه کافی این ظرفیت را دارد که نشاط فرهنگی و ارتقای فرهنگی را در بخش‌های مختلف ایجاد کند و وقتی ما از ارتقای فرهنگی صحبت می‌کنیم، این تنها به یک استاد دانشگاه معطوف نمی‌شود، بلکه ممکن است این ارتقای فرهنگی در رفتار یک راننده‌ تاکسی که در خیابان نماز خود را می‌خواند، متجلی شود. ما اگر برای ارتقای فرهنگی در بخش‌های مختلف به آزادسازی ظرفیت‌ها دست بزنیم، به رشد و شکوفایی فرهنگ بسیار کمک‌ کرده‌ایم.

این کاندیدای ریاست جمهوری بیان اینکه باید در جامعه یک حیاط طیبه شکل بگیرد،‌گفت:‌ حیاط طیبه یعنی یک زندگی گوارا و دلنشین و هر چقدر این زندگی قوی‌تر محقق شود، بیشتر می‌تواند اهداف عالی را در جامعه محقق کرد. اینکه رفتار دولت در رفتار مردم نقش بسزایی دارد، موضوعی است که باید بدان توجه شود. مسئولین هستند که باید فرهنگ‌‌سازی کنند. اگر مسئولین در رفتارشان خوب عمل کردند، مردم هم در رفتار خودشان بهتر عمل خواهند کرد. باید به این سوال پاسخ دهیم که دولتمردان ما چه فرهنگی را به جامعه وارد می‌کنند؟ آیا اشرافیت‌گرایی را رواج ‌می دهید یا ساده‌زیستی و موضوعات مختلف که این می‌تواند بسیار بر بطن جامعه تاثیر‌گذار باشد.

جلیلی با بیان اینکه اگر آثار فرهنگی به خوبی تولید شوند، می‌توانند تاثیر بسزایی در جذب آحاد مختلف جامعه داشته باشند، تصریح کرد:‌ رفتار امام راحل در نوفلوشاتو می‌تواند دیگران را جذب کند. در اینجاست که من معتقدم که ما متناسب با همین فرهنگ اسلامی ظرفیت‌های بسیاری داریم که می‌تواند در جامعه ما و یا جوامع دیگر نشاط و تحرک ایجاد کند. به عنوان مثال نشاطی که در افراد جامعه با شرکت در هیئت‌های مذهبی ایجاد می‌شود،‌ مبین همین مساله است.

چقدر حضور در محیط های طبیعی و استفاده از مواهب طبیعی می‌تواند در جامعه نشاط ایجاد کند؟ در عین حال ما باید برای این موضوع الگو داشته باشیم و ظرفیت‌های آن را آزاد کنیم تا مردم بتوانند از آن استفاده کنند.

وی خاطرنشان کرد:‌ این موضوع را می‌توان در عرصه‌های مختلف انجام داد که یکی از این عرصه‌ها نیز حوزه فرهنگ است. ما می‌توانیم با استفاده از غنای فرهنگی برای آزادسازی و منتقل کردن ظرفیت فرهنگی استفاده کنیم و پیام ما هر چقدر هنری‌تر باشد، تاثیر بیشتری را می‌تواند از خود به جای بگذارد و در این سطح می‌تواند بازارهای جهانی را بنا بر اهدافی که داریم تسخیر کند.

مهمترین بحث ما این است که بتوانیم از ظرفیت مردمی استفاده کنیم و آن انحصار را بشکنیم.

این کاندیدای ریاست جمهوری در پاسخ به سخنان عارف که گفت بسیاری از استادان دانشگاه از سیستم آموزش عالی خارج شده‌است، خاطرنشان کرد:‌ در این زمینه من در دانشگاه زاهدان حضور داشتم و شور و نشاط را در فضای دانشگاهی‌ مشاهده کردم و حتی در آن جلسه از من انتقاداتی شد که به آنها پاسخ گفتم.

در این فضای پر نشاط و باز انتقادات بسیار شدیدی شد که این نشان دهنده شور و نشاط این فضاست و من نمی‌دانم آقای عارف از کجا بحث خود را بیان کرده‌اند. در همین زمینه باید بگویم که اگر ما بخواهیم که کار به شکل زرد نباشد و به طور واقعی عمل کنیم، باید کرسی‌های مناظره بوجود بیاید. من ندیدم که در چهار سال دولت در این زمینه کاری انجام شود و آقای روحانی هم در این زمینه می‌توانند بحث کنند و بگویند که در زمان ایشان کجا بود این بحث‌ها. ما می‌توانیم به مناظره‌ها بها بدهیم تا از کارهای‌ زرد و غیرواقعی در این زمینه جلوگیری کنیم.

در بخش دیگری از برنامه مناظره‌های 8 کاندیدای ریاست جمهوری، محسن رضایی به بیان دیدگاه‌های خود پرداخت و با بیان اینکه مسائل فرهنگی و اجتماعی در سه بعد آسیب‌پذیر است، اظهار داشت:‌ در بعد اول مساله فقر و رفتار دولتی است که مهم است. جناح های سیاسی و افراد نیز در جایگاه دوم قرار دارند که برخورد آنها با مقوله فرهنگ و مسائل اجتماعی یک برخورد سیاسی امنیتی است. من با جرات اعلام ‌می‌کنم که حتی اپوزسیون هم که به اعتراض و انتقاد از عملکرد نظام جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد، هنوز در فضای دهه اول انقلاب که یک فضای سیاسی امنیتی بوده است، دارد شرایط را تحلیل می‌کند. این درحالی است که ما در عصری جدید قرار داریم و متعاقب آن باید رفتاری دیگری داشته باشیم.

وی در آسیب شناسی مسائل فرهنگی، مساله سوم را ظرفیت مراکز فرهنگی اجتماعی دانست و گفت:‌ مراکز مختلف فرهنگی مثل شورای عالی، اختیارات وسیعی داشته که حتی می‌توانسته در زمینه وضع قانون حتی مصوبه وضع کند، اما وضعیت فرهنگی کشور نشان می‌دهد که ظرفیت‌های این مراکز به خوبی شکوفا نشده و تصمیم‌گیریهای این شورا کارآمد نبوده است.

کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری افزود: ما باید از زوایه دیگری به مسائل وارد بشویم. خیلی از این مسائلی که گفته شد در انتخابات گذشته و دولت‌های پیشین گفته شده است، اما این مسائل و معضلات هنوز رفع نشده است. ما در انقلاب اسلامی یک گام بلند برداشتیم و اسلام سیاسی را محقق کردیم. یعنی اسلام سیاسی منجر به تشکیل حکومت شد و قدرت به مردم واگذار شد و این یک تحول بسیار بزرگ و اساسی بوده، اما تنها این نبوده است که سیاست و قدرت اسلامی شده است. یعنی ما سکولاریزم اسلامی را نیز از سیستم حکومتی خود خارج کرده‌ایم.

رضایی با بیان اینکه باید گام دوم را بر می‌داشتیم و اسلام سیاسی را از اسلام اجتماعی جدا می‌ساختیم، افزود: فرهنگ سیاسی ما از مرزها بیرون رفته، یعنی مفهوم ایستادگی و مفهوم مقاومت، ظلم‌ستیزی و استکبارستیزی همگی از مرزهای کشور بیرون رفته است. اما قرار نبود کشور تا همین جا پیش رود. ما باید گام دوم را برداشته و اسلام اجتماعی را از معرفت‌شناسی آغاز می‌کردیم، چرا که بدون اسلام اجتماعی نمی‌توان جامعه را درست کرد، نمی‌شود زندگی را درست کرد، نمی‌شود اقتصاد و فرهنگ را درست کرد.

کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری ادامه داد: ما چون در این گام ناکام مانده‌ایم، می‌خواهیم با اسلام سیاسی؛ فرهنگ، هنر، ادبیات، اخلاق و معماری را درست کنیم، اما مگر می‌شود این کار را کرد؟ آن کسانی که اسلام را فقط به بعد سیاسی محدود می‌کنند، به یک دیکتاتوری جدید منجر خواهند شد و استبدادی جدید ایجاد می‌کنند. بسیاری از دوستان ما هستند که سکولاریسم سیاسی ندارند، اما سکولاریسم اجتماعی دارند یعنی به جای اینکه دین را در جامعه و در فرهنگ و هنر دخالت دهند، مسائل سیاسی و امنیتی را دخالت می‌دهند، این اشتباه بزرگی است.

وی با اظهار این مطلب که این اشتباه بزرگی است که ما فقر معرفتی خود را به گردن دیگران بیندازیم،‌ تصریح کرد: درست است که ما در بعد اسلام سیاسی، سیاست، قدرت، مقاومت و ایستادگی پیشرفت کرده‌ایم. موشک‌های ما چند هزار کیلومتر عبور می‌کنند، اما در گوشت و مرغ مانده‌ایم. دعواهایی که در کشور راه افتاده، همه بر سر قدرت است و بر سر حل مسائل اقتصادی نیست، بر سر حل مساله فقر نیست، بر سر ایجاد یک جامعه اسلامی نیست. سبک زندگی را می‌خواهیم با اسلام سیاسی درست کنیم یا با اسلام اجتماعی؟ اسلام اجتماعی آن است که امیرالمومنین(ع) می‌فرمود و اجرا می‌کرد.

این کاندیدای یازدهمین دوره ریاست جمهوری خاطرنشان کرد: پیامبر اسلام (ص) به قدری در مورد همسایه به ما تاکید کرده است که همگی گمان می‌کردند همسایه از شما ارث می‌برد. کو آن محبت‌ها،‌دوستی‌ها، برادری‌ها، پیوندها؟ چرا نمی‌توانیم با همدیگر زندگی کنیم؟ با نگاه سیاسی و امنیتی نه اصولگرا می‌تواند با اصلاح‌طلب زندگی کند، نه اصولگراها با همدیگر می‌توانند زندگی کنند تا زمانی که یاد نگیریم در حکومت باید با همدیگر زندگی کنیم، نمی‌توانیم کاری انجام دهیم که این ریشه در سبک زندگی دارد که ناشی از معرفت اسلامی است که به جامعه دارد. نگاه اسلام به جامعه یک نگاه توحیدی است و در حال حاضر به مردم سالاری دینی و ولایت فقیه تبدیل شده که این در کشور ما شگفتی ایجاد کرده است و زیرا بعد از سیصد سال بزرگ‌ترین قدرت منطقه شده‌ایم، اما هنوز نگاه اسلامی به زندگی و اقتصاد نداریم.

وی با بیان اینکه ما به اقتصاد نگاه سیاسی نداریم، گفت: اگر این نگاه‌ها را داشته باشیم، یک تحول بزرگی در کشور ما صورت می‌گیرد و از این طریق می‌توانیم شکوفا‌ترین اقتصاد و زندگی و هنر را درست کنیم. اگر این عینک سیاست را کنار بگذاریم و عینک اسلام اجتماعی را بزنیم، این اسلام اجتماعی که می‌گویم مکمل اسلام سیاسی است و هر دو مکمل اسلام فردی است، لذا در ساحت اسلامی تنها سیاست نیست، جامعه و فرد هم حضور دارد. با کمک این سه دیدگاه می‌توانیم خود و کشور را اداره کنیم. حال اگر از این زاویه وارد فضا شویم و پیشنهاد کنیم که چه کاری انجام دهیم، چند کار اساسی باید صورت بگیرد.

این کاندیدای یازدهمین دوره ریاست‌جمهوری با بیان اینکه چند کار اساسی را در دولت آینده خود انجام خواهد داد، تصریح کرد: اول پای سیاست و امنیت را از مسائلی که به آن مربوط نیست بیرون بکشیم، نه اینکه به دنبال جریانات انحرافی برویم. جایی که فرهنگ باید باشد، سیاست و حکومت و دولت چه می‌خواهد؟ ما خلاء دین را نباید با سیاست پر کنم. این اولین نگاه است. یعنی نگاه امنیتی ‌- سیاسی به مردم را کنار بگذاریم و نگاه فرهنگی - اجتماعی را به مردم در پیش می‌گیرم.

رضایی با اشاره به ایجاد نگاه اجتماعی و فرهنگی در جامعه افزود:‌باید به مردم نگاه فرهنگی اجتماعی داشته باشیم.

باید اقوام نگاه فرهنگی اجتماعی داشته باشند، چرا شورای عالی انقلاب فرهنگی به اهانتی که به اقوام ما شده است، تحرکی از خود نشان داد و زمانی که به آذری‌ها توهین شد کاری نکرد، به لرها توهین شد کاری نکرد،‌ آقای قالیباف در بخش معماری گفتند. کو بخش‌نامه‌ای که شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره معماری داده باشد. معماری در تهران باید براساس ضوابط اسلامی باشد، مگر فرهنگ از راه آموزش و پرورش منتقل می‌شود، آموزش و پرورش اصل است، اما معماری را هم باید جدی گرفت. معماری می‌تواند تولید خشونت کند و همچنین نظام خانواده را از هم متلاشی کند. پس اولین کاری که در این زمینه انجام می‌دهم، این است که سیاست و امنیت را از کفش فرهنگ بیرون می‌کشم.

وی با بیان اینکه اولین دولت اخلاقی را شکل خواهد داد، اظهار داشت:‌ مسئله دومی که می خواهم مطرح کنم، اخلاق است. من اخلاق را به رفتار دولتمردان برمی‌گردانم و انشاءالله اولین دولت اخلاقی را شکل خواهم داد من برادری و تواضع را در جامعه درست خواهم کرد. برنامه‌ها را سمت و سو می دهم به سمت جمهوری یعنی به سمت مردم می برم.و در این زمینه اقتصاد و فرهنگ باید به سمت مردم حرکت کند.

این کاندیدای یازدهمین دوره ریاست جمهوری با طرح این سئوال که چرا من می گویم "سلام بر زندگی یا ابوالفضل"، اظهار داشت: در کربلا دو بعد وجود داشت. یکی جبهه نظامی و دیگری خیمه‌ها بود که این امام بزرگوار خودش فرماندهی را در دست گرفت و دیگری بعد اجتماعی و زندگی بود. امام حسین(ع) به قوی‌ترین فردش که حضرت ابوالفضل(ع) بود فرمود که شما بروید به سمت خیمه‌ها و به طرف زندگی بروید و آب به خیمه ها برسانید. اکنون می خواهند ما را محاصره اقتصادی کنند. نباید اجازه دهیم. ما قدرت را و سیاست را پشت سر گذاشتیم و رسیده‌ایم به گردنه فرهنگی،‌اقتصادی و اگر این گردنه را رد کنیم، یک گفتمان بزرگ جدید و انقلابی درست می‌شود که به گفتمان سیاسی انقلاب اضافه خواهد شد. چرا انقلاب را در بعد سیاسی و ایستادگی و مقاومت خلاصه کنیم؟ انقلاب تنها محصوص سیاست نیست و می تواند گفتمان ایجاد کند و هنر را در دنیا تحت تاثیر قرار دهد و در دنیا منشا تحول باشد.

رضایی با بیان پیشنهادات خود در پایان سخنانش اظهار داشت: من پیشنهاداتی دارم که آنها را مطرح می کنم. هنر را به وزارت فرهنگ و ارشاد اضافه خواهم کرد و آن را وزارت فرهنگ، هنر و ارشاد اسلامی خواهم گذاشت. صندوق و فرهنگ را به زیر مجموعه صندوق ملی اضافه خواهم کرد. اقتصاد فرهنگ و هنر و اقتصاد ورزش را سازماندهی خواهم کرد. شورای عالی راهبردی فرهنگ را برای ارتباط با بخش های فرهنگی با هنرمندان راه اندازی می کنم که تا این گونه نباشد یک نفر در دولت به هر کسی بخواهد پول بدهد و هنرمندان بتوانند از این طریق با دولت تعامل داشته باشند.

وی در پایان تاکید کرد:‌اهانت به مرجعیت را خط قرمز اعلام می کنم. حوزه های علمیه را تقویت می کنم. فرهنگ اقوام را اعم از آذری، ترک، لر ، بلوچ و عرب که منبع فرهنگ ما هستند حفظ می‌کنم. یک بخشی از گنجینه علمی ما در بخش اقوام وجود داردکه می‌توان از این گنجینه علمی استفاده کرد. ورزشی را به دست ورزشی ها می دهم. فدراسیون ورزشی را به دست خود ورزشی ها می دهم و از دخالت سیاسیون در ورزش جلوگیری می‌کنم و از رشوه و پارتی بازی در این حوزه جلوگیری می‌کنم. منزلت روحیه پهلوانی را به ورزش باز می‌گردانم.