از ضعف سیاستگذاری در گردشگری مذهبی تا مشکل برنامه‌ریزی در صنایع دستی

محمود نجات ثابت، کارشناس مسائل گردشگری، با بیان اینکه چرا ما در جذب گردشگر مذهبی موفق نبودیم؟ اظهار داشت:‌ در حال حاضر 250 میلیون شیعه در دنیا داریم اگر یک درصد آنها هم به ایران به عنوان ام‌القری شیعه در دنیا سفر کنند حدود 2.5 میلیون نفر می شوند اما سوال اینجاست که آیا واقعاً ما حداقل 2 میلیون گردشگر مذهبی از کشورهایی مانند مالزی و اندونزی و عراق وارد کشور می‌شود؟

وی افزود: موضوع دیگری که اهمیت فراوانی دارد این است که آیا واقعاً فضای کشور ما پذیرش این تعداد گردشگر مذهبی را دارد؟، اگر ما هدفمان را روی گردشگر مذهبی، روی سواحل عفیف و مساجد باستانی قرار دهیم حتماً تعداد زیادی گردشگر مذهبی وارد کشور خواهد شد.

نجات ثابت ادامه داد: الان کشور ترکیه به عنوان یک کشور با تعداد مسجد زیاد، خود را در دنیا تبلیغ می‌کند و در هر محله‌ای هم مسجد دارد اما مساجدش به قشنگی مساجد ما نیست. زیباترین مسجد آنها ایاصوفیه است که به زیبایی یک مسجد اصفهان هم نیست اما از پتانسیل مسجدگردی چقدر استفاده می کنیم؟

این کارشناس مسائل گردشگری همچنین یادآور شد: تورهای مذهبی ما هم متأسفانه دارای مشکلاتی هستند از جمله اینکه گردشگران مذهبی را بعد از ورود به ایران فقط به مشهد، ری و شاه چراغ می‌برند و سایر مکان‌های مذهبی کشور را مورد بازدید آنها قرار نمی‌دهند.

وی با بیان اینکه ما در جذب گردشگران مذهبی موفق نبودیم تصریح کرد: برخی کشورهای مذهبی پول زیادی از این راه در می‌آوردند، به عنوان مثال عربستان سالی 2.5 میلیون نفر حاجی در حج واجب دارد؛ در کشور ما هم، فقط در لحظه سال تحویل، 5 میلیون نفر به مشهد می‌روند ولی می‌بینیم که عربستان در این زمینه با هزینه گردشگر مذهبی، زیرساخت‌‌های خود را می‌سازد اما ما از این پتانسیل چقدر استفاده می‌کنیم؛ تبلیغ می کنیم اما خروجی این پول‌ها لمس نمی‌شود، چون تولید ثروت از گردشگری نکردیم.

*پیشرفت سریع گردشگری دنیا با برندسازی/ فهم ناقص بسیاری از مدیران سازمان گردشگری

فرزاد مقدم کارشناس برندسازی،‌تبلیغات و بازاریابی در حوزه گردشگری در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، با بیان اینکه برندسازی برای گردشگری از اهمیت والایی برخوردار است و عملاً ما در این زمینه در ابتدای راه هستیم اظهار داشت:‌ فهم بسیاری از مدیران گردشگری از برندسازی اشتباه است و بسیاری آن را با شعار اشتباه می‌گیرند به طوری که سمیناری را 3 ماه پیش در مشهد شرکت کردم و قبل از ایراد سخنرانی شعارهایی که در باره مشهد بود را بررسی کردم که یکی از این شعارها این بود" خراسان، سرزمین خورشید تابان" که البته این شعار چندین شعار ژاپن بود که سال‌ها شعار این کشور محسوب می‌شد.

وی افزود: جالب این که هر دو شرکتی که این شعار را درست کرده بودند مدعی بودند که برند مشهد را ساخته‌اند و این فاجعه است که هنوز برخی مدیران فرق بین شعار و برند را نمی دانند. در ادامه وقتی در آن سمینار این نوع ساخت برند را نقد کردم فردی که آن شعار را ساخته بود گفت" ما از ساختن این شعار منظور داشتیم، منظور ما از خورشید، امام رضا علیه‌السلام بود" که در جواب به وی گفتم که قرار نیست هر کس تصویری را که از امام رضا علیه‌السلام دارد شعار کند و هر تصویر ذهنی قابلیت شعارشدن ندارد.

مقدم یادآور شد: متأسفانه در زمینه برندسازی که بسیاری از کشورهای دنیا به نوعی با آن خو گرفته‌اند و پیشرفتشان را مدیون آن هستند ضعیف هستیم و به نظر می‌رسد اراده‌ای هم در سازمان میراث فرهنگی برای تقویت این موضوع وجود ندارد به طوری که چند بار بنده و چند متخصص را در این زمینه دعوت کردند و ما هم دو جلسه ای را صحبت کردیم و خوشحال شدیم که می‌خواهد کاری در این زمینه صورت بگیرد اما ادامه نداشت و فقط به همان یک‌دو جلسه بسنده شد و وقتی بعدها از مدیران آنها سوال کردیم که چرا پیگیری نشد در جواب می‌شنیدیم که از بودجه گله می‌کردند یا اینکه آن فرد دیگر مدیر آن قسمت نبود.

وی با بیان اینکه عمر مدیریت در ایران کوتاه است ادامه داد: برند نوعی ذهنیت در مردم ایجاد می‌کند که قبلاً تجربه خوبی در استفاده از آن داشتند. به عنوان مثال 90 درصد مردم تا تعطیلات دو سه روزه‌ای پیدا می‌کنند شاید اولین جایی که می‌خواهند برای مسافرت به آنجا بروند شمال کشور و سواحل دریای خزر است. علت آن چیست؟

این کارشناس تبلیغات خاطرنشان کرد: علت این امر ذهنیت مثبت مردم نسبت به فضای شمال است و این کاری است که برند در ذهن مردم می‌کند اما سوال اینجاست که آیا اصلاً مردم به نقاط دیگری از کشور مانند کرمانشاه، یزد، همدان و ... که نقاط بسیار زیبایی برای مسافرت دارند رفته‌اند که تجربه خوبی از آنجا داشته باشند؟

وی گفت: ظرفیت پذیرش بسیاری از نقاط دیدنی کشور خیلی بیشتر از وضعیت موجود است. لذا باید در این زمینه فعالیت جدی‌تری صورت گیرد.

*غرفه 500 متری کشور لیبی در نمایشگاه میلان و غرفه 70 متری ایران!!

سید امیرناصر طباطبایی، رئیس جامعه هتلداران یزد در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، با بیان اینکه نمایشگاه‌های خارجی در جذب گردشگر تاثیر زیادی دارد اظهار داشت: طبق آمارهای بین المللی 6 مقصد گردشگری فوق‌العاده خطرناک برا ی گردشگران در دنیا وجود دارد که یکی از آنها لیبی است اما شاهد هستیم که این کشور در نمایشگاه بین‌المللی میلان ایتالیا غرفه 500 متری داشته است اما غرفه ایران 70 متر بود.

وی افزود:‌ به نظر می‌رسد دولت در این زمینه می‌تواند بیشتر کار کند و با توجه به جاذبه‌های بالایی که ایران دارد، این نمایشگاه‌ها می‌تواند سیل گردشگران را به کشور روانه کند. پیگیری سازمان میراث فرهنگی در این زمینه موثر است.

طباطبایی با بیان اینکه هم‌اکنون وضعیت زیرساخت‌ها از جمله حمل و نقل هوایی دریایی و زمینی، وضعیت هتل‌ها به خصوص در استان یزد که مبدع هتل‌های سنتی در کشور است و به تازگی یکی از هتل‌های یزد در رنکینگ جهانی رتبه اول را در زمینه هتل‌های سنتی بدست آورده است و موارد دیگر تقریباً آماده است تصریح کرد: اینجا دیگر نوبت دولت است که با همکاری بخش خصوصی زمینه ورود گردشگر به کشور را فراهم کند.

وی ادامه داد: باید در این زمینه همایش‌ها و سمینارهای مختلفی برگزار و نظر کارشناسان جمع‌آوری شود تا بتوانیم راه حلی پیدا کنیم که جاذبه‌های طبیعی و تاریخی کشور را به صورت‌های مختلف به دنیا بشناسانیم.

رئیس جامعه هتلداران یزد با بیان اینکه به نظر می‌رسد می‌توانیم روی بیشتر شهرهای تاریخی ایران برای ورود گردشگر حساب باز کنیم یادآور شد:‌ هم اکنون ورود گردشگر خارجی به شهرهایی مانند اصفهان و شیراز زیاد است در حالی که شهرهایی مانند یزد چیزی کم از این استان‌ها ندارند و فقط باید تبلیغ شوند.

وی گفت: اگر 20 بیلبورد در شهرهای بزرگ کشور در زمینه آثار تاریخی و جاذبه‌های طبیعی شهر یزد داشته باشیم می‌توانیم هم در صد اشغال هتل‌ها را بالا ببریم و هم از کنار این موضوع بخش خصوصی را نسبت به سرمایه‌گذاریو ادامه فعالیت راغب تر کنیم.

*نباید از کمبود بودجه بنالیم/مشکل، عدم برنامه‌ریزی است

یحیی رحمتی معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در پاسخ به این سوال که بسته‌بندی در حوزه صنایع دستی می‌تواند 5 تا 6 شغل ایجاد کند لذا الان متولی اصلی بسته‌بندی در حوزه صنایع دستی کیست؟ اظهار داشت:‌ در حال حاضر اداره کل تولید معاونت صنایع دستی در حال شناسایی وضعیت بسته‌بندی است. همچنین حوزه مطالعات ما هم در این زمینه دخیل است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا بودجه در این زمینه کم نیست؟ افزود: بودجه خاصی در صنایع دستی نداریم و ما از اعتبارات دیگر در این زمینه استفاده می‌کنیم، اما باید در نظر داشت که همه مشکل ما هم بودجه نیست که بخواهیم از بودجه بنالیم.

رحمتی با بیان اینکه اگر برنامه داشته باشیم و برنامه‌ریزی کنیم مشکل حل می‌شود یادآور شد: متأسفانه در برخی جاها موضوع برعکس شده است باید بودجه باشد تا برنامه‌ریزی صورت گیرد. ما بودجه کم داریم ولی مشکل پایه‌ای ما بودجه نیست.

معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی کشور خاطرنشان کرد:‌ در حوزه صنایع دستی کارهای انجام‌شده تا الان بدون هیچ اعتباری انجام شده است که این نشان می‌دهد کارهای فوق العاده صورت گرفته است. لذا اگر بتوانیم پایه مدیریتی را برپایه برنامه سیاست‌گذاری و عمل کنیم بودجه به دنبال آن می‌آید.