شهری بدون ترافیک با حمل و نقل عمومی

این گزارش که بخش پایانی آن در روز سه شنبه هفتم مهر 1394 هجری خورشیدی انتشار یافته، می افزاید: ترافیک!معضلی که با وجود همه حرف و حدیث ها و راهکارهایی که پیش از آغاز این ایام ارائه می شود، همچنان با همان شدت قبل پابرجا است.همه ساله در این ایام از لابه لای خبرهای مختلف می شنویم که مسئولان در تلاشند تا امسال بار ترافیکی معابر اصلی کاهش پیدا کند یا مثلا میزان و حجم تردد وسایل حمل ونقل عمومی افزایش یابد. اما نه تنها همچنان ترافیک های کشدار صبح های کلانشهرها پا برجاست که حتی شنیدن اخبار حوادث و سوانح مرتبط به این ایام یعنی دانش آموزان و دانشجویان هم چندان کم نیست. طی این سالها تعداد خطوط مترو و اتوبوس، بی آرتی، تاکسی و ون و حتی سرویس های مدارس و همین طور تعداد ساخت معابر و بزرگراه های شهری هم افزایش یافته است اما با این وجود همچنان ترافیک با همان قوت قبلی خود پابرجاست.

ترافیکی که به قول خیلی ها یکی از مهم ترین دستاوردهای آن، اتلاف زمان و انرژی است. در این بین علاوه بر برنامه ریزی ها و تصمیمات اتخاذ شده، انتخاب و برنامه ریزی مناسب از سوی شهروندان به خصوص والدین دانش آموزان و حتی دانشجویان هم قابل تامل است.

متاسفانه و همان طور که بارها و بارها اعلام شده است، تعداد اتومبیل های شهر تهران چندین برابر بیشتر از معابر است. مشکلی که در بسیاری از کشورهای دیگر راه حل های زیادی برای آن اندیشیده شده است. اما نه تنها این مشکل برای بسیاری از شهرهای ما همچنان باقی است که حتی تعداد خودروهای خریداری شده در طول یک سال هم مدام رو به افزایش است، یعنی درست در یک قدمی تحقق این جمله که تهران به معنای واقعی دیگر فقط یک پارکینگ بزرگ است.

در ادامه این گزارش نگاهی انداخته ایم به تاثیر استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی در کاهش نسبی بار ترافیکی شهرها و کلانشهرها با آغاز سال تحصیلی جدید.

**استفاده دانش آموزان استثنایی از خدمات و سرویس رایگان

البته در کنار این معضلات و مشکلات هر ساله ترافیک که طاقت خیلی ها را طاق می کند ، امسال شهرداری تهران از اجرای طرحی برای اولین بار خبر داد که کمی مقدمات خوشحالی و تسلای خاطر گروه خاصی از دانش آموزان را فراهم کرده است.

سید جعفر تشکری هاشمی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با اعلام این خبر که امسال شش هزار دانش آموز استثنایی در تهران از خدمات و سرویس رایگان ایاب و ذهاب برخوردار می شوند، می گوید: «شهرداری تهران برای جابه جایی هر دانش آموز استثنایی در سال تحصیلی جدید 13میلیون ریال هزینه می کند. مدیریت شهری، ارائه خدمات به اقشار مختلف شهروندان را وظیفه خود می داند و در این میان، خدمات رسانی به افرادی که دارای انواع معلولیت و کم توانی های حرکتی باشند را به صورت ویژه در دستور کار خود قرار داده است.نسبت به حمایت از دانش آموزان استثنایی تهران و خانواده های این عزیزان از طریق اختصاص اعتبارات مورد نظر و فراهم آوردن تسهیلات مورد نیاز به منظور ایاب و ذهاب رایگان این گروه از دانش آموزان در مسیر خانه تا مدرسه برنامه ریزی کرده ایم.

واقعیت این است که هر سال، بسیاری از دانش آموزان استثنایی با وجود استعداد بالا و توانایی برابر با دانش آموزان عادی، صرفاً به دلیل مشکل ایاب و ذهاب و عدم امکان تأمین هزینه های سنگین مربوطه از سوی خانواده های خود، امکان ادامه تحصیل را از دست می دادند که خوشبختانه با فراهم کردن این تسهیلات، این مشکل آنان مرتفع شده است. هر هفت گروه دانش آموزان استثنایی اعم از دانش آموزان آسیب دیده بینایی، شنوایی، کم توان جسمی ـ حرکتی، کم توان ذهنی، چند معلولیتی، اختلالات رفتاری و اختلالات یادگیری، بدون استثناء می توانند از این تسهیلات استفاده کنند.»

معاون شهردار تهران در ادامه می افزاید: «به موجب قانون، مدیریت شهری باید برای ارائه بسیاری از خدمات خود از جمله ناوگان حمل و نقل عمومی از دولت یارانه دریافت کند، در حالی که با وجود محرومیت از دریافت این یارانه، تلاش کردیم تا نسبت به اختصاص یارانه به گروه هایی از شهروندان همچون دانش آموزان استثنایی در قالب ارائه خدمات رایگان حمل و نقلی اقدام کنیم. البته تسهیلات ویژه مدیریت شهری، تنها به دانش آموزان استثنایی محدود نمی شود و علاوه بر این، سرویس های ویژه ای نیز در قالب خودروهای مناسب سازی شده برای معلولان و جانبازان در نظر گرفته شده است. این افراد می توانند به منظور عزیمت به مراکز مورد نظر در سطح شهر از وسایل نقلیه پیش بینی شده استفاده کنند. همچنین ناوگان ویژه جانبازان و معلولان، محدود به مراجعه به مراکز درمانی نیست و این افراد برای عزیمت به مراکز آموزشی، فرهنگی و حتی تفریحی نیز می توانند با پرداخت حداقل هزینه از این امکان استفاده کنند. ناوگان رایگان ایاب و ذهاب دانش آموزان استثنایی و ناوگان ارزان جابه جایی جانبازان و معلولان از جمله خدمات ویژه مدیریت شهری به گروه هایی از شهروندان محسوب می شود، البته جانبازان و معلولانی که تحت پوشش کمیته امداد امام (ره) و بهزیستی قرار دارند و همچنین افرادی که سن آنها بالای 65 سال است نیز می توانند با برخورداری از 90 درصد تخفیف در پرداخت کرایه از بلیت های حمل ونقل عمومی از جمله اتوبوس و مترو استفاده کنند.»

**خودروهای عمومی به جای سرویس ادارات

می گویند شهر تهران به یک پارکینگ بزرگ با اتومبیل های روشن تبدیل شده است. استعاره ای که به راستی در این چند سال اخیر به حقیقت پیوسته است. خودروهایی که بی وقفه و بدون توجه به این دوربین ها و طرح های ترافیک و زوج و فرد و روزانه ای که وجود دارد، راهی خیابان ها و معابراصلی و پر و رفت آمد شهر می شوند.

عده ای می گویند فرهنگ سازی و برخی دیگر عامل اصلی را عدم برنامه و عزم دولتی برای حل این مشکل می دانند. همان طور که یکی از اعضای شورای شهر تهران معتقد است حذف سرویس ادارات در این بین یکی از عوامل اصلی برای سوار شدن هر کارمند بر یک خودروی شخصی است.

اقبال شاکری عضو کمیسیون حمل ونقل شورای شهر تهران درباره دلایل اصلی ایجاد این ترافیک هر ساله و راهکارهایی که می تواند در کاهش آن موثرباشد به گزارشگر کیهان می گوید: «متاسفانه یکی از مشکلات هر ساله که باعث افزایش حجم ترافیک می شود، استفاده محدود از سرویس مدارس است.آمارها نشان می دهد فقط 10 درصد از عموم مردم و والدین برای حمل ونقل عمومی دانش آموزان از سرویس های عمومی استفاده می کنند که خب این رقم بسیار بسیار پایینی است و اگر هم قرار باشد هر اقدام مثبتی در این خصوص صورت بگیرد قبل از هرچیزی باید این معضل حل شود. حتی این مشکل علاوه بر مدارس و دانشگاه ها در خود ادارات هم وجود دارد و بسیاری از این ادارات که در گذشته سرویس مدرسه داشتند و برای رفت و آمد کارمندان از این سرویس ها استفاده می کردند، امروزه هزینه آن را پرداخت می کنند. همین موضوع هم باعث شده خیلی از این کارمندان برای رفت و آمدهای هر روزه از خودروی شخصی استفاده کنند. ما باید همه تلاشمان را بکنیم تا استفاده از خودروهای شخصی خصوصا برای ساعات پیک به حداقل برسد. خوشبختانه شهرداری تهران اعلام آمادگی کرده است و با جلساتی که با نمایندگان آموزش و پروش برگزار شده است درباره کیفیت و کمیت خودروهای عمومی و تاکسی ها و نحوه خدمات رسانی آنها یک سامانه اطلاع رسانی راه اندازی شده است که این امکان را به خانواده ها می دهد که درباره خودروهای ویژه حمل ونقل عمومی اطلاعات لازم را کسب کنند.»

**همزمانی ساعات آغاز به کار ادارات و مدارس

عضو کمیسیون حمل ونقل شورای شهر تهران در ادامه به مشکل دیگری که هر ساله با آغاز فصل بازگشایی مدارس شهر تهران با آن مواجه است اشاره می کند و می گوید: «یکی دیگر از مشکلات هر ساله ما همزمان بودن ساعات آغاز به کار ادارات و مدارس و مراکز تحصیلی است.به همین دلیل فشار بیشتری در ساعات پیک به ترافیک شهر تهران وارد می شود. شهرداری در مناطق 4 و 6 به صورت پایلوت طرح پیاده راه مدرسه را از امسال اجرایی کرده است. بر اساس این طرح و با همکاری خانواده ها یا پذیرش داوطلبانه یکی از والدین چند دانش آموز، می توانند از یک جایی به بعد به صورت پیاده تا مدرسه بروند. یعنی در این مناطق مسیرهای داخل این طرح مناسب سازی شده است. تاکنون استقبال خوبی از این طرح شده است که اتوبوس ها تا جایی می روند از آنجا به بعد دانش آموزان به صورت پیاده با همراهی والدین تا مدرسه می روند. متاسفانه یکی از معضلات بزرگی که در این خصوص وجود دارد و حتما باید برای آن چاره ای پیدا کنیم، فرهنگ رفت و آمد در شهر است.

ما اصلا این فرهنگ را به شیوه صحیح نه آموخته ایم و نه سعی داریم به فرزندانمان آموزش بدهیم. این حجم بالا از دانش آموزان و حجم بالا از والدین همه می خواهند فرزندانشان را با خودروی شخصی به مدرسه ببرند و درست مقابل درب مدرسه پیاده کنند، خب طبیعی است که در این معابر قطعا گره های ترافیکی آزار دهنده ایجاد خواهد شد. می توان کارهایی از این دست را با تدابیر مختلفی ایجاد کرد، مثلا برنامه ریزی زمانی برای رساندن دانش آموزان به مدرسه یا همکاری با پلیس راهور برای روان تر شدن حرکت در گلوگاه های پر ترافیک و .... به نظر من نقش آموزش و پرورش واقعا در موضوع ترافیک غیرقابل انکار است. از دو جهت یک اطلاع رسانی صحیح و دو هدایت صحیح در تنظیم چراغ های راهنمایی و رانندگی .با چنین اقداماتی و حتی آموزش والدین واقعا می توان به حل نسبی معضل ترافیک در معابر منتهی به مدارس کمک شایانی کرد.»

**نوسازی، هدیه امسال حمل ونقل عمومی

البته با وجود همه گلایه هایی که در زمینه استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی وجود دارد و به مشکلات این سامانه از جمله کم بودن تعداد این وسایل یا شلوغ و پر ازدحام بودن برخی از آنها در ساعات پیک و .... امسال خبرهای خوشی برای آن دسته از شهروندانی که به استفاده از این سامانه تمایل دارند اما به دلایل مختلفی از جمله ازدحام جمعیت قادر به استفاده از آنها نیستند، وجود دارد. خبرهایی که می گوید یک تحول چشمگیر در بازار رفت وآمدهای عمومی به راه افتاده است.

ابوالفضل قناعتی عضو کمیسیون حمل ونقل و عمران شورای شهر تهران است. او هم با خبردادن از تدابیر جدیدی که همزمان با آغاز فصل بازگشایی مدارس در تهران اجرایی می شود،به گزارشگر کیهان می گوید: «خواهش جدی که ما از شهروندان تهرانی در آستانه آغاز سال تحصیلی داریم، این است که برای ایجاد نظم و انضباط شهری و غلبه بر ترافیک طوری برنامه ریزی کنند که دست کم برای انجام کارهای شخصی و غیر ضروری در ساعات پیک وارد مناطق پر ترافیک شهر نشوند. اما با همکاری شورای شهر و شهرداری تهران یک سری تمهیداتی برای امسال اندیشیده شده است که در ادامه ذکر می شود. تعداد 10 رام قطار جدید به سامانه حمل ونقل مترو اضافه می شود که از این تعداد 6 رام جدید است که هر کدام گنجایش 7 واگن دارد و 4 رام دیگر بازسازی و مناسب سازی شده است که از آنها هم استفاده می شود برای کمک به افزایش حجم جابه جایی مسافران. تعداد 200 اتوبوس دو اتاقه در خطوط بی آرتی خریداری شده برای تزریق به خطوط حمل ونقل بی آرتی. همچنین 60 اتوبوس برقی در خط 17 شهریور به میدان خراسان هم اضافه شده است که کمک شایانی می کند به حمل ونقل مسافر در جنوب شهر تهران. گذشته از آن با تدابیر انجام شده این فرصت ایجاد شده است که دانش آموزان و دانشجویان بتوانند با تخفیف های ویژه از کارت های حمل ونقل عمومی استفاده کنند با توجه به تعرفه ای که شورای شهر تعریف کرده است.همچنین برای سرویس های مدرسه نزدیک به 30 هزار راننده آموزش داده شده اند که برای رفت و آمد دانش آموزان و همکاری با والدین آمادگی لازم را داشته باشند.طرح مهم دیگری که در این بین ایجاد شده است حمایت از 60 هزار کودک استثنایی که به شکل رایگان می توانند از خدمات رفت و آمد استفاده کنند.همچنین نزدیک به 60 ،70 هزار راننده تاکسی برای همکاری در این مدت آموزش دیده اند برای رعایت برخی نکات مثل عبور در میان خطوط سفید که در ظاهر موضوع ساده ای است اما واقعا در کاهش بار ترافیکی تاثیر به سزایی دارد.»

همچنین این عضو کمسیون حمل ونقل و عمران شورای شهر در ادامه با اشاره به خبر مهمی تر در خصوص افتتاح خط 3 متروی تهران می افزاید: «خط 3 متروی تهران که بلندترین خط مترو است و 38 کیلومتر طول دارد و جنوب شرق تهران را به شمال غرب متصل می کند در روزهای پایانی شهریور ماه افتتاح شد. پیش بینی می شود با افتتاح این خط بار زیادی از حمل ونقل عمومی تهران کاسته شود. تمام این تلاش ها و اقدامات تنها در صورتی اثر بخش خواهد بود که خود شهروندان هم همکاری لازم را داشته باشند. مثلا تا حد امکان از خودروی شخصی استفاده نکنند یا در ساعات پیک با کمی تغییر در ساعات حرکت از منزل طوری برنامه ریزی کنند که به حجم ترافیک معابر افزوده نشود.»

منبع: روزنامه کیهان